2025-2026 5. Sınıf Sosyal Bilgiler 2. Ders Kitabı Cevapları

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 73​

Kaynaklar sadece insanlar için değil, doğada yaşayan diğer canlılar için de gereklidir. Örneğin güneş, su, toprak gibi kaynaklar olmasa yaşam olmazdı (Görsel 5.8). Sınırsız olmayan bazı doğal kaynakların verimsiz kullanımının doğa ve insan üzerindeki etkileri gün geçtikçe artmakta ve telafi edilemez sonuçlara neden olabilmektedir.

Soru: Kaynakların verimli ve verimsiz kullanıldığı durumların doğa ve insan üzerindeki etkileri” konulu bir münazara yapmak için öğretmeninizin rehberliğinde iki grup oluşturunuz. Tartışma süreci gözlem formu ile değerlendirilecektir.

Birinci grup: Birinci grup, kaynakların verimli kullanıldığı durumların insanlara ve doğaya etkilerinin daha fazla olduğunu savunacaktır.

İkinci grup: İkinci grup, kaynakların verimsiz kullanıldığı durumların insanlara ve doğaya etkilerinin daha fazla olduğunu savunacaktır.

• Cevap:

Birinci Grup: Kaynakların Verimli Kullanıldığı Durumların Etkileri:

• Doğa: Doğal denge korunur, ekosistem zarar görmez, toprak ve su kirliliği önlenir.
• İnsan: Sağlıklı besin üretimi artar, temiz suya erişim sağlanır, enerji kaynakları uzun süre yeterli olur, ekonomik kalkınma sağlanır.

İkinci Grup: Kaynakların Verimsiz Kullanıldığı Durumların Etkileri:

• Doğa: Toprak ve su kirliliği artar, ormansızlaşma ve çölleşme meydana gelir, ekosistem bozulur.
• İnsan: Temiz su ve gıda kıtlığı yaşanır, hastalıklar artar, ekonomik krizler ve enerji yetersizlikleri yaşanır.

Sonuç: Kaynakların verimli kullanımı hem doğayı hem insanları olumlu etkilerken, verimsiz kullanım uzun vadede çevresel tahribata ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olmaktadır. Her iki durumun da etkileri dikkate alınarak sürdürülebilir kaynak yönetimi önemsenmelidir.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 75​

Soru: Sayfa 74’teki bilgi görselinde suyun verimli kullanımı ile ilgili verilenlerden hangilerini uyguluyorsunuz? Uyguladıklarınızı çember içine alınız ve işaretlemelerinizi arkadaşlarınız ile karşılaştırınız.

• Cevap:

Suyun verimli kullanımıyla ilgili görselde belirtilen ve uyguladığım yöntemler:

• Ellerimi yıkarken, diş fırçalarken ve tıraş olurken musluğu kapatıyorum.
• Çamaşır ve bulaşık makinelerini dolu şekilde çalıştırıyorum.
• Sebze ve meyveleri su dolu kaplarda yıkıyorum.
• Su tesisatındaki sızıntıları fark ettiğimde tamir ettiriyorum.
• Duş süremi kısaltarak su tasarrufu yapıyorum.

Soru: Aşağıdaki haber ile verilen bilgileri okuyunuz ve etkinliği yapınız.

Toprak ve suya verimli dokunuş

“… Çiftçiler, Zonguldak Valiliğince kurulan Toprak ve Su Analiz Laboratuvarında arazileri için uygun sebze ve meyve türleri konusunda bilgi sahibi oluyor (Görsel 5.10). Örneğin bir çiftçi fasulye ekme düşüncesiyle tarlasından toprak örneği getiriyor. Uzmanlar tarafından toprağın analizi yapıldıktan sonra o toprakta fasulye değil, patates ekiminin daha doğru olabileceği tespit ediliyor. Çiftçiler, bu laboratuvar sayesinde sulama teknikleri, toprağın verimi, gübreleme gibi konularda bilinçleniyor…”



“Salma sulama” yöntemi ile kaynağından tarla başına kadar getirilen su, serbest bir şekilde araziye salınır. Bu sulama yöntemi, su kaybına ve özellikle toprak kalitesini olumsuz etkilemesi ile tarımsal verimin düşüşüne neden olmaktadır (Görsel 5.11).
“Basınçlı sulama” sistemlerinin toprak kaybının önlenmesi, toprağın korunması, verimlilik ve su tasarrufuna faydaları vardır. Bunların yanı sıra üründe kalite ve ölçüyü tutturma gibi önemli bir işlevi de bulunmaktadır (Görsel 5.12).


Soru: Toprak ve suyun verimli kullanımı ile ilgili verilen haber ve bilgilerden yola çıkarak “Suyu korumak, vatanı korumak gibidir.” sözünü yorumlayınız.

• Cevap: Su, yaşam için temel bir kaynaktır ve hem insanların sağlıklı yaşayabilmesi hem de tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için hayati önem taşır. Su kaynaklarını korumak, gelecek nesillerin yaşam hakkını ve ülkenin tarımsal üretimini güvence altına almak demektir.

Soru: Çevrenizde gördüğünüz sulama yöntemleri, verilen sulama örneklerinden hangisine benzemektedir? Siz olsaydınız hangi sulama yöntemini kullanırdınız? Söyleyiniz.

• Cevap: Çevremde genellikle salma sulama yöntemi kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemde su israfı fazla olduğundan, ben olsaydım basınçlı sulama yöntemini tercih ederdim çünkü hem su tasarrufu sağlar hem de tarımsal verimi artırır.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 76​

Soru: Aşağıdaki haberi okuyunuz ve soruyu cevaplayınız.

Ormanların hayatımızdaki yeri ve önemi

“… Ormanlar, oksijen kaynağı olmalarının yanında önemli bir ham madde kaynağı ve birçok insan için iş sahasıdır. Yakacak odun, kâğıt ve her türlü ahşap ürün ormanlardaki ağaçlardan elde edilir. Ormanlarımızda bulunan ağaç ve diğer bitkilerin kök, kabuk, yaprak, dal, çiçek ve tohumları çeşitli hastalıkların tedavisi için hazırlanan ilaçların yapımında kullanılır. Defne, kekik, ada çayı, kestane, çam fıstığı, kuşburnu ve keçiboynuzu gibi bitkiler doğrudan gıda olarak temin edilir. Bunun yanı sıra içerdikleri uçucu yağ ve tanenler; tıp, kimya, kozmetik, boya ve çeşitli sanayi kollarında ham madde olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz, flora (bitki çeşitliliği) bakımından oldukça zengindir. Ormanlar, yaban hayvanlarını korurken nesli tükenmekte olan hayvanlar için de en uygun ortamları oluşturur. Ayrıca insanlar için bir dinlenme ve etkinlik alanıdır. Bu bakımdan ormanlar, insanların ruh sağlığı üzerinde de olumlu etki bırakır (Görsel 5.13)…”

Soru: Okuduğunuz habere göre ormanların insanlara sunduğu kazanımlar nelerdir? Yazınız.

• Cevap:

Okuduğum habere göre ormanların insanlara sunduğu kazanımlar şunlardır:

• Oksijen kaynağıdır, temiz hava sağlar.
• 
  
• Yakacak odun, kâğıt ve ahşap ürünler için ham madde sağlar.
• Çeşitli bitkilerle ilaç, kozmetik ve sanayi alanlarında ham madde temin edilir.
• Defne, kekik, kestane gibi bitkilerle gıda kaynağı sunar.
• Yaban hayatını korur ve nesli tükenmekte olan hayvanlara yaşam alanı sağlar.
• İnsanların dinlenmesi ve ruh sağlığı için doğal bir ortam sunar.

Atalarımız hatıra ağacı dikerdi. Doğan, ölen, askere giden kişilerin anısına genelde uzun ömürlü ağaç fidanları dikilir, askerlik gibi uzun ayrılık zamanlarında bu ağaçlarla teselli bulunurdu. Ağaç dikimi, evlenen çiftler için de önemli âdetler arasında yer alırdı. Dut gibi ağaçlar ise özellikle yol kenarlarına hayır için dikilmekteydi.

Soru: Yaşadığınız çevrede, verilen örneklere benzer toplumsal âdetler var mı? Söyleyiniz. Orman ve ağaç sevgisi ile ilgili atasözleri yazınız.

• Cevap:

Yaşadığım çevrede benzer toplumsal âdetler:

Evet, yaşadığım çevrede de doğum, ölüm ve özel günlerde ağaç dikme gelenekleri devam etmektedir. Özellikle bebek doğduğunda veya vefat eden birinin anısına fidan dikmek yaygın bir uygulamadır. Ayrıca mezarlık ve park alanlarında hayır amaçlı ağaç dikimi yapılmaktadır.

Orman ve ağaç sevgisi ile ilgili atasözleri:

• Ağaç yaşken eğilir.
• Ağaç, ağaç içinde büyür.
• Yaş kesen, baş keser.
• Orman yurdun süsüdür.
• Bir ağaçtan bir orman doğar.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 77​

Kaynak

Yenilenemeyen enerji kaynakları çevreyi ve insan sağlığını tehdit ediyor

Doğal kaynaklardan petrol, doğal gaz ve kömür gibi yenilenemeyen enerji kaynakları çevreyi ve insan sağlığını giderek daha fazla tehdit eder hâle gelmiştir. Bu yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan gazlar çevreyi kirletmekte, bu kirlenme türlü hastalıklara sebep olmakta, söz konusu gazların havayı ısıtan yapıları küresel iklim değişikliğine yol açmaktadır. Bu kaynakların pek çoğunu yabancı ülkelerden satın aldığımız için ülkemize maliyetleri de fazladır.

Doğal gaz faturasında yüzde 20 tasarruf sağlamak mümkün

Küçük ama etkili önlemlerle enerji kaynaklarını verimli kullanan tüketiciler, doğal gaz faturasında yüzde 20 tasarruf sağlayabiliyor

Soru: Okuduğunuz haber ve genel ağ adresinden alınan metindeki bilgileri dikkate alarak petrol, doğal gaz ve kömür gibi doğal kaynakların verimli kullanımı ile ilgili nasıl tedbirler alınabilir? Düşüncelerinizi yazınız.

• Cevap: Petrol, doğal gaz ve kömür gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarının verimli kullanılması için bazı tedbirler alınabilir. Isı yalıtımı yaptırarak enerji kaybı azaltılabilir ve kombi sıcaklığı düşük seviyede tutulabilir. Enerji tasarruflu cihazlar kullanmak, gereksiz yere ışıkları kapatmak ve toplu taşıma araçlarını tercih etmek de enerji israfını önler. Ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek hem çevreyi korur hem de maliyetleri azaltır.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 78​

Soru: Aileniz ile yapacağınız pazar veya market alışverişinde görsellerdeki taşıma araçlarından hangilerini kullanmak istersiniz? Sebeplerini ilgili alana yazınız.

• Cevap: Pazar veya market alışverişinde bez çanta veya file kullanmak isterim. Çünkü bez çanta ve file hem doğaya zarar vermez hem de tekrar kullanılabilir. Plastik poşetler ise çevre kirliliğine sebep olur ve doğada çok uzun sürede yok olur.

Plastik poşet kullanımı azaldı, 4 milyar lira tasarruf sağlandı

“… Marketlerdeki ücretli poşet uygulamasının ardından plastik poşet kullanımı yüzde 65 oranında düştü. Bu sayede hem çevre kirliliği azaldı hem de yurt dışından plastik ham madde alımının azalması ile 4 milyar liraya yakın tasarruf sağlandı. Tüketiciler, bu uygulama ile birlikte alışverişlerinde daha çok bez çanta veya file kullanmaya başladı. Böylece 550 bin ton plastik atığın oluşumu engellendi…”

(Genel ağdan alınmıştır.)

Soru: Okuduğunuz haberde olduğu gibi hangi alanlarda plastik tüketimini azaltacak tedbirler alınabilir? Sınıf arkadaşlarınızla düşüncelerinizi tartışınız.

• Cevap: Plastik tüketimini azaltmak için okullarda ve iş yerlerinde plastik su şişeleri yerine cam veya metal şişeler kullanılabilir. Ayrıca marketlerde plastik poşet yerine bez çanta ve file kullanımı teşvik edilmelidir. Restoranlarda tek kullanımlık plastik çatal, kaşık ve tabaklar yerine tekrar kullanılabilir ürünler tercih edilmelidir.