8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 100
Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
1917’de Rusya’da çıkan ihtilal sonucunda Çarlık Rusya’sı yıkılarak Sovyet Rusya kurulmuştu. Ancak bir zamanlar müttefikleri olan Rusların savunduğu fikirler İtilaf Devletleri’ni rahatsız etmiş ve İtilaf Devletleri bu ülkeye karşı saldırgan bir tutum izlemeye başlamışlardı. Diğer yandan Rusya, İtilaf Devletleri’nin Anadolu’ya yerleşmesini sınırlarının güvenliği açısından tehlikeli görüyordu. Bu durum, TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya’yı birbirine yaklaştırdı. Yapılan diplomatik görüşmeler sonrasında iki ülke arasında Moskova Antlaşması imzalandı (Görsel 3.9).
Moskova Antlaşması’nın bazı önemli maddeleri şunlardır.
• İki taraftan birinin tanımadığı antlaşmayı diğeri de tanımayacaktır.
• Sovyet Rusya, Misakımillî’yi tanıyacaktır.
• Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya’sı arasında imzalanan antlaşmalar geçersiz sayılacaktır.
• Sovyet Rusya kapitülasyonların kaldırıldığını kabul edecektir.
• Sovyet Rusya, daha önce Ermenistan ve Gürcistan ile Büyük Millet Meclisi arasında yapılan antlaşmalarla belirlenen sınırları, Batum’un Sovyet Rusya yönetimindeki Gürcistan’a verilmesi şartıyla tanıyacaktır.
• Boğazlar Sorunu, Karadeniz’e kıyısı olan devletlerin temsilcilerinin katıldığı bir konferansta Türkiye’nin egemenlik haklarının zedelenmeyeceği şekilde çözümlenecektir.
• İki devlet arasındaki ilişkiler geliştirilerek ekonomik ve siyasal antlaşmalar yapılacaktır.
Soru: Moskova Antlaşması yeni Türk devletine siyasi alanda ne gibi kazanımlar sağlamış olabilir?
- Cevap: Moskova Antlaşması ile yeni Türk devleti Sovyetler tarafından tanınmış, Misakımillî kabul ettirilmiş ve uluslararası alanda saygınlık kazanmıştır. Ayrıca doğu sınırları güvence altına alınmıştır.