2025-2026 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Cevapları

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 101​

KEŞFEDELİM

Tarihî varlıklar, geçmiş uygarlıklardan günümüze kadar ulaşan; din, bilim, düşünce, sanat, edebiyat, mimari gibi alanlarda ortaya konmuştur. Tarihî varlıklar, doğal varlıkların aksine insanlar tarafından yapılmıştır. Tarihî varlıklar; tarihî mekânlar, tarihî eserler ve tarihî nesneler olarak gruplandırılır. Tarihî mekân, eser ve nesneler genellikle bir arada bulunsa da özellikleri bakımından birbirinden ayırt edilebilir.

Geçmişte yaşamış insanlara ait kalıntıların ve izlerin bulunduğu alanları tarihî mekân olarak adlandırabiliriz. Bu alanlar çoğunlukla eski yerleşim yerleridir. İbadet merkezleri, savaş alanları gibi yerler tarihî mekânlar arasında yer alır. Örneğin İstanbul’da bulunan Tarihî Yarıma önemli tarihî mekânlardandır.

Geçmiş zamanlarda askerlik, eğitim, konaklama, ulaşım gibi amaçlar ve ekonomik nedenlerle inşa edilen yapılar ise tarihî eser olarak kabul edilir. Örneğin Topkapı Sarayı, Tarihî Yarımada’da bulunan önemli tarihî eserler den biridir.

Geçmişten günümüze kalan eşya, silah, takı, heykel ve resimler tarihî nesneleri oluşturur. Tarihî nesneler, genellikle küçük boyutlu olup bir yerden başka bir yere taşınabilir. Tarihî nesneler çoğunlukla müzelerde sergilenir. Örneğin Topkapı Sarayı’nda sergilenen Kaşıkçı Elması tarihî nesnelerdendir

Soru: Arkadaşlarınızla küçük bir yarışma yapınız. Bunun için aşağıdaki soruları cevaplayınız. Kimin daha çok cevap yazdığını karşılaştırınız.

• Cevap:

İlimizdeki İsmini Bildiğim Tarihî Mekanlar:

• Topkapı Sarayı
• Sultanahmet Camii
• Ayasofya
• Galata Kulesi

İlimizdeki Gezdiğim Tarihî Mekanlar:

• Dolmabahçe Sarayı
• Yerebatan Sarnıcı
• İstanbul Arkeoloji Müzesi
• Beylerbeyi Sarayı

İlimizdeki Tarihî Eserler:

• Topkapı Sarayı
• Süleymaniye Camii
• Rumeli Hisarı
• Çemberlitaş Sütunu

İlimizde Sergilenen Tarihî Nesneler:

• Kaşıkçı Elması (Topkapı Sarayı)
• Fatih Sultan Mehmet’in kılıcı (Askerî Müze)
• Kutsal Emanetler (Topkapı Sarayı)
• Padişah kaftanları (Topkapı Sarayı)

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 103​

Soru: UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan somut ve somut olmayan kültürel miras öğelerini inceleyiniz ve soruları cevaplayınız.

• Cevap:

Bosna Hersek Tarihî Mostar Şehri Eski Köprü Alanı,
Mostar şehrinin sembolik gücü ve birçok kültürel değerin bir arada yaşamasının sembolü olarak görülmektedir. Mostar Köprüsü, yaşanan felaketlerin ve bunlar karşısında insan dayanışmasının barışçıl ve güçlü birlikteliğinin izlerini taşımaktadır (Görsel 3.6).
Azerbaycan’daki pehlevanlık kültürü, güreş gibi oyun ve sporlar ile bireysel performansları içerir (Görsel 3.7). Pehlevanlar, özel aletler kullanır. Hakemler tarafından denetlenen müsabakalar, müzik veya hızlı çalan davullar eşliğinde yapılır. Popüler kültür, halk etkinlikleri ve açık hava kutlamalarının ayrılmaz bir parçası olan pehlevanık, Azerbaycan’daki topluluklara güçlü bir kimlik duygusu sağlar. Pehlevanlar, uzun yıllar boyunca kararlılığın sembolü olmuş, sosyal uyumu teşvik etmiş ve yerel topluluklara ortak kimlik duygusu sağlamıştır.
Ceviche (sevice), limonla marine edilmiş bir Peru yemeğidir. Acı biber ve tuzla tatlandırılmış, yerel olarak yetiştirilen ürünlerle harmanlanmış, çiğ balıkla hazırlanan geleneksel bir yemektir (Görsel 3.8). Günlük olarak tüketilen bu yemek, şölenlerde de tercih edilmektedir. Bu yemeğin hazırlanması ve tüketimi, balık avından malzemelerin yetiştirilmesine ve yemeğin hazırlanmasına kadar her aşamada belli uygulamalar ve bilgiler gerektirir. Tarifler, bölgeler arasında farklılık gösterdiği için aynı zamanda bölgesel kültürel kimliği de güçlendirir.

Soru: Örneklerde verilen kültürel miras öğeleri UNESCO tarafından neden Dünya Mirası Listesi’ne alınmış olabilir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.

• Cevap: İnsanlık tarihi, kültürel kimlik ve sosyal uyum açısından önemli değerler taşıdıkları için alınmış olabilir.

Soru: İncelediğiniz öğelere benzer bildiğiniz Türk kültür öğeleri hangileridir? Örnekler yazınız.

• Cevap: Hacivat ve Karagöz, ebru sanatı, Türk kahvesi ve Kırkpınar Yağlı Güreşleri.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 105​

Denizli sınırlarındaki Çaldağı’nın eteklerinden gelen ve yoğun kalsiyum içeren suların oluşturduğu görkemli beyaz kayaç yapısıyla dikkat çeken Pamukkale Travertenleri; görsel zenginliğin yanı sıra kalp rahatsızlıkları, romatizma, sindirim, solunum, dolaşım ve deri rahatsızlıklarına iyi gelmektedir (Görsel 3.12). Ayrıca aynı bölgede yer alan Hierapolis (Hiyerapolis) arkeolojik kenti, Antik Çağlar’dan bugüne kadar ulaşan en çarpıcı merkezlerden biridir. Eski kaynaklara göre metal ve taş işlemeciliği, dokuma kumaşları ile ünlü olan kent, Büyük Konstantin (Konstantin) Dönemin’de Frigya (Firigya) bölgesinin başkentliğini yapmıştır.

Türkiye’nin en büyük doğal mağaralarından Karain Mağarası; yalnızca Anadolu değil, tüm dünya tarihi açısından önemli bir arkeolojik alandır (Görsel 3.13). Günümüzden tam 500 bin yıl önce yaşamış; avcı ve toplayıcı yaşam sürdüren ve basit el aletleri üretimi gerçekleştiren insanın ilk atalarına ait izler, burada keşfedilmiştir. Tarihî önemi yanında oluşumları yüz binlerce yıl alan sarkıt ve dikitleriyle de dikkat çeken mağarada; günümüzde Anadolu’da görülmeyen gergedan, fil, su aygırı gibi hayvan kalıntıları keşfedilmiştir. Bu yönüyle insanlık tarihinin yanı sıra Anadolu’nun doğal tarihini de aydınlatır.

Soru: Ülkemizden örnekleri verilen somut ve somut olmayan kültürel miras öğelerinin özellikleri nelerdir? Örneklerdeki kültürel ögeler UNESCO tarafından neden seçilmiş olabilir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.

• Cevap: Nemrut Dağı ve Göreme Millî Parkı gibi somut miras öğeleri, tarihî ve kültürel açıdan büyük önem taşır. Çay kültürü ise sosyal etkileşim ve misafirperverliği simgeler. Bu ögeler, hem tarihî hem de toplumsal değer taşıdığı ve insanlık mirasına katkıda bulunduğu için UNESCO tarafından seçilmiş olabilir.

Soru: Kaynaklardan yararlanarak ortak kültürel miras ögelerinin önemine dair düşüncelerinizi büyük grup tartışması ile sözlü olarak ifade ediniz.

• Cevap: Ortak kültürel miras, geçmişten günümüze gelen değerleri koruyarak gelecek nesillere aktarmamızı sağlar. Toplumlar arasında kültürel etkileşimi güçlendirir ve tarihî bilincimizi artırır. Bu nedenle korunmaları büyük önem taşır.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 107​

“… Paris’te çıkan yangında büyük hasar gören Nötre Dame Katedrali (Nötür Dem Katedrali), 2010’da oluşturulan üç boyutlu dijital kopyası sayesinde bire bir restore edilebilecek (Görsel 3.17). UNESCO; Dünya Mirası Listesi’nde yer alan, yangında büyük hasar gören, tarihî yapı Notre Dame Katedrali’nin onarılması için destek vereceğini açıkladı…”

Soru: UNESCO kültürel mirası koruma konusunda nasıl bir rol üstlenmiştir? Söyleyiniz.

• Cevap: UNESCO, kültürel miras ögelerinin korunması, bakım ve onarımı için bütçe ayırmakta, listeye alınan ögelerin korunmasını sağlamakta ve bu süreçleri takip etmektedir.

Soru: Kültürel ögelerin UNESCO tarafından koruma altına alınması neden önemlidir? Açıklayınız.

• Cevap: Kültürel ögelerin UNESCO tarafından korunması, bu ögelerin evrensel değerlerini tanıtarak insanlık tarihine katkı sağlar ve gelecek nesillere aktarılmasını garanti altına alır.

Soru: Somut ve somut olmayan kültürel ögelerin korunmasında ve yaşatılmasında bizlere düşen görev ve sorumluluklar neler olabilir? Yapabileceklerinizi ve düşüncelerinizi yazınız.

• Cevap: Kültürel miras ögelerine sahip çıkmalı, bunları korumak için bilinçlenmeli ve gelecek nesillere aktarmalıyız. Ayrıca, mirasımızı tanıtmak ve bu konuda farkındalık yaratmak için yerel etkinliklere katılabiliriz.

 

[MaArif Faruk]

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (1. Kitap) Sayfa 108​

PERFORMANS GÖREVİ

Adı: UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde Olmasını İstediğim Kültürel Ögeler
Amacı: Çevrenizdeki kültürel miras ögelerini fark etme ve bu ögelerin korunmasına yönelik fikirler üretmenizi sağlama
Beceri: Kanıta dayalı sorgulama ve araştırma
Süre: 2 ders saati

Yönerge:

• Yaşadığınız ilde bulunan ve ortak kültürel miras kapsamında değerlendirilebilecek somut ve somut olmayan kültürel ögelerden UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesini istediğiniz öğeleri gerekçeleriyle yazınız.
• Belirlediğiniz somut ve somut olmayan kültürel miras öğelerinin önemine ilişkin afiş, poster veya broşür hazırlayınız.
• Hazırladığınız ürünleri sınıf panosunda sergileyiniz.
• Hazırladığınız ürünler bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilecektir.

• Cevap:

Yaşadığım ilde yer alan kültürel miras ögesi:

• Topkapı Sarayı
• 
  
• Süleymaniye Camii
• Ayasofya
• Yerebatan Sarnıcı

Seçtiğim ögenin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmasını isterim çünkü:

• Topkapı Sarayı, Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihî ve kültürel mirasını yansıtan eşsiz bir yapıdır.
• Süleymaniye Camii, mimarî estetiği ve tarihiyle dünya kültür mirasına büyük katkı sağlar.
• Ayasofya, hem Bizans hem de Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıyan önemli bir yapıdır.
• Yerebatan Sarnıcı, mimarî mühendislik açısından büyük bir başarı ve estetik bir harikadır.

Bu ögelerin UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alması, dünya çapında korunmalarını ve tanınmalarını sağlar.