8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 91
Gümrü Antlaşması, Büyük Millet Meclisinin uluslararası alanda imzaladığı ilk siyasi antlaşmadır. Bu antlaşma ile Ermeni devleti, Büyük Millet Meclisini uluslararası alanda tanıyan ilk ülke oldu. Ayrıca Ermeniler, Mondros Ateşkesi ve Sevr Antlaşması ile İtilaf Devletleri’nce kendilerine tanınan haklardan vazgeçtiler. Gümrü Antlaşması ile Doğu Cephesi kapandı. Bu bölgedeki askerler zamanla Batı Cephesi’ne aktarıldı.Etkinlik
Soru: Gümrü Antlaşması’nın önemini verilen örnekten hareketle kendi açınızdan değerlendirerek noktalı alanlara yazınız.
Büyük Millet Meclisinin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır.
- Cevap:
Büyük Millet Meclisinin uluslararası alanda imzaladığı ilk antlaşmadır. Doğu Cephesi’nde savaş sona ermiş ve cephe güvenliği sağlanmıştır. Ermeniler Sevr Antlaşması’nı tanımadıklarını kabul etmişlerdir. Misakımillî ilk kez uluslararası alanda kabul görmüştür. TBMM’nin uluslararası alanda saygınlığı ve meşruiyeti artmıştır.Tanıyalım
KÂZIM KARABEKİR PAŞA (1882-1948)
İstanbul’da doğdu. 1902’de Harp Okulundan, 1905’te Harp Akademisinden mezun oldu. 27 Nisan 1912’de binbaşılığa terfi etti ve Balkan Savaşı’na katıldı. Birinci Dünya Savaşı’nın başında yarbaylığa yükseltildi. Tümeniyle birlikte Çanakkale Savaşları’na katıldı ve başarılarından dolayı albaylığa terfi etti. Kut’ül-Amâre’de İngilizlerle yapılan savaşlara katıldı. İkinci Ordu kumandan vekili olarak doğuda Ruslara karşı savaştı. Rusların savaştan çekilmesinden sonra bölgede terör faaliyetlerini artıran Ermenilerle mücadele etti. Ağır kış şartlarına rağmen Erzincan’ı, Erzurum’u ve Hasankale’yi geri alarak bölge halkını Ermenilerin katliamından kurtardı. (…)
Kâzım Karabekir Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasının ardından İstanbul’a çağrıldı. Kendisine teklif edilen Erkân-ı Harbiye-i Umumiye başkanlığı görevini kabul etmedi. İstanbul’da bir şey yapılamayacağını, kumandanların ordularının başına gönderilmesi gerektiğini ilgililere anlattı. Kendi isteği ile görev yerini Erzurum’daki 15. Kolordu Kumandanlığına naklettirdi (13 Mart 1919). (…) Millî Mücadele Dönemi’nde Sarıkamış, Göle, Kağızman, Kars, Gümrü ve Iğdır’ı Ermeni işgalinden kurtardı. 3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması’nı imzalayıp Ermenistan’ın Sevr Antlaşması’nda kendisine tanınan bütün haklardan vazgeçmesini sağladı. (…)
Kâzım Karabekir Paşa, doğuda Ermeni zulmü sonucu yetim kalan binlerce çocuğa sahip çıktı. “Gürbüzler Ordusu” adını verdiği bu çocukların eğitimi için birçok okul açtı. Çocuklarla bizzat ilgilenen ve yazdığı tiyatro oyunlarını onlara oynatarak eğitimlerine yardımcı olan Kâzım Karabekir, zaferden sonra Ankara’ya geldi (15 Ekim 1922) ve Edirne milletvekili olarak Mecliste görev aldı. 1946’da TBMM başkanı seçildi. Bu görevini vefat edinceye kadar sürdürdü.
Soru: Kâzım Karabekir Paşa, hangi özellikleri ile Millî Mücadele’nin önemli şahsiyetleri arasında yer almıştır? Belirtiniz.
- Cevap: Kâzım Karabekir Paşa, Doğu’da Ermenilere karşı kazandığı başarıları, Gümrü Antlaşması’nı imzalaması, milletine bağlılığı ve yetim çocuklara sahip çıkıp onları eğitmesiyle Millî Mücadele’nin önemli şahsiyetleri arasında yer almıştır.
