Cumhuriyetin ilan edilmesi niçin gerekliydi?
1) Ulusal egemenliğin gerçekleştirilmesini sağlamak.
2) Saltanatın kaldırılmasıyla ortaya çıkan devlet başkanlığı sorununu çözümlemek
3) 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla kurulmuş olan Yeni Türk Devleti’nin rejimini belirlemek ve bu konudaki tartışmalara son vermek
4) Yeni Türk Devleti’ni çağdaşlaştırmak ve Batılı Devletlerde yaygın olan ulusal egemenliği (Cumhuriyeti) Türk ulusuna benimsetmek
TBMM’nin milli egemenliğe dayanması.
Ulusal egemenliği ve demokrasiyi daha iyi uygulamak
TBMM’nin Batı’yı örnek alması .
Milli egemenliğin gerçekleşmesinin devlet rejiminin cumhuriyet olmasıyla mümkün olması.
Çağdaşlaşma yolundaki Türkiye için rejimin adı da kendiliğinden belli oluyor-du.
5) Meclis Sistemi’nden doğan problemleri gidermek (Meclis Hükümeti sistemine göre bakanların seçimle belirlenmesi, bir hükümet kurulmasının çok uzun sürmesi ve icra-atların gecikmesi. )
6) Yönetmdeki yetki ve sorumlulukları tam olarak belirlemek
7) 1923 sonbaharında Ali Fethi Bey başkanlığındaki Bakanlar Kurulu’nun görevden ayrılması ve bir hükümet sorununun ortaya çıkması.
8) Mustafa Kemal Paşa, Amasya Genelgesinden itibaren milli egemenliği amaçlayan bir siyaset takip etmesi
Cumhuriyeti ilan etme fırsatı nasıl doğdu?
Meclis hükümeti sistemiyle yönetilirken Ali Fethi Okyar hükümetinin 25 Ekimde istifa etmesi ve yeni hükümetin kurulamaması üzerine M. Kemal Çankaya’da arkadaşları ile görüşerek sorunun meclis hükümeti sistemi olduğunu belirterek kabine sistemine geçilmesini belirtmiş ve “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” diyerek Anayasada değişiklik yaparak “Türk Devletinin hükümet biçimi Cumhuriyettir” maddesini koydu.
29 Ekim 1923te meclisteki konuşmasından sonra ise Cumhuriyeti ilan etti.
Ayrıca Meclis hükümeti sisteminden Kabine sistemine geçildi. Buna göre Cumhurbaşkanı Başbakanı görevlendirecek başbakan bakanları seçtikten sonra bunu Cumhurbaşkanı onaylayacaktı.
Yeni Başbakan ve Cumhurbaşkanı kimler olmuştur?
Mecliste yapılan oylamadan sonra M. Kemal Türk devletinin Cumhurbaşkanı seçilmiş ve M. Kemal hükümeti kurma görevini İsmet İnönü’ye vererek o da başbakan olmuştur.
Cumhuriyetin İlanının Sonuçları nELERDİR:
1) Yeni Türk Devleti'nin ve rejimin adı konuldu. Rejim hakkındaki tartışmalar sona ermiştir.
2) 1921 anayasası’ndaki en önemli değişiklikler Cumhuriyet’in ilanı ile gerçekleşmiştir. Anayasada şu değişiklikler olmuştur:
a) Türkiye’nin yönetim şekli cumhuriyettir.
b) Devletin dini İslam’dır.
c) Resmi dil Türkçedir.
3) Cumhurbaşkanı, başbakan ve meclis başkanlığı yetkileri ayrılmıştır.
4) Cumhurbaşkanını meclisin seçmesi kesinleşmiştir. Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı seçilmesiyle devlet başkanlığı sorunu ortadan kalkmıştır. Böylece iktidar boşluğu sona ermiştir.
5) M.Kemal, İsmet Paşa’ya Cumhuriyet hükümetini kurma görevini vermiştir.
6) TBMM başkanlığına Fethi Bey seçilmiştir.
Mustafa Kemal Paşa ilk Cumhurbaşkanı, İsmet Paşa ilk Başbakan, Ali Fethi Bey’de meclis başkanı olmuştur.
7) Meclis hükümeti yerine kabine sistemine geçilmiştir.
Hükümetin kurulma şekli değişti. Cumhurbaşkanı başbakanı atayacak, başba-kan da bakanlarını seçip Cumhurbaşkanının onayına sunacaktı.
Böylece yürütme işlerinin hızlanması sağlandı.
Böylece hükümet politikalarının daha uzun ömürlü olması sağlanmıştır.
9) Meclis Hükümetleri dönemi sona ermiş, Cumhuriyet Hükümetleri dönemi başlamış oldu.
10) Milli Mücadelenin başından beri amaçlanan ulusal egemenlik düşüncesi başarılı olmuş, çağdaşlaşma yolunda da önemli bir adım atılmıştır.
1) Ulusal egemenliğin gerçekleştirilmesini sağlamak.
2) Saltanatın kaldırılmasıyla ortaya çıkan devlet başkanlığı sorununu çözümlemek
3) 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla kurulmuş olan Yeni Türk Devleti’nin rejimini belirlemek ve bu konudaki tartışmalara son vermek
4) Yeni Türk Devleti’ni çağdaşlaştırmak ve Batılı Devletlerde yaygın olan ulusal egemenliği (Cumhuriyeti) Türk ulusuna benimsetmek
TBMM’nin milli egemenliğe dayanması.
Ulusal egemenliği ve demokrasiyi daha iyi uygulamak
TBMM’nin Batı’yı örnek alması .
Milli egemenliğin gerçekleşmesinin devlet rejiminin cumhuriyet olmasıyla mümkün olması.
Çağdaşlaşma yolundaki Türkiye için rejimin adı da kendiliğinden belli oluyor-du.
5) Meclis Sistemi’nden doğan problemleri gidermek (Meclis Hükümeti sistemine göre bakanların seçimle belirlenmesi, bir hükümet kurulmasının çok uzun sürmesi ve icra-atların gecikmesi. )
6) Yönetmdeki yetki ve sorumlulukları tam olarak belirlemek
7) 1923 sonbaharında Ali Fethi Bey başkanlığındaki Bakanlar Kurulu’nun görevden ayrılması ve bir hükümet sorununun ortaya çıkması.
8) Mustafa Kemal Paşa, Amasya Genelgesinden itibaren milli egemenliği amaçlayan bir siyaset takip etmesi
Cumhuriyeti ilan etme fırsatı nasıl doğdu?
Meclis hükümeti sistemiyle yönetilirken Ali Fethi Okyar hükümetinin 25 Ekimde istifa etmesi ve yeni hükümetin kurulamaması üzerine M. Kemal Çankaya’da arkadaşları ile görüşerek sorunun meclis hükümeti sistemi olduğunu belirterek kabine sistemine geçilmesini belirtmiş ve “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” diyerek Anayasada değişiklik yaparak “Türk Devletinin hükümet biçimi Cumhuriyettir” maddesini koydu.
29 Ekim 1923te meclisteki konuşmasından sonra ise Cumhuriyeti ilan etti.
Ayrıca Meclis hükümeti sisteminden Kabine sistemine geçildi. Buna göre Cumhurbaşkanı Başbakanı görevlendirecek başbakan bakanları seçtikten sonra bunu Cumhurbaşkanı onaylayacaktı.
Yeni Başbakan ve Cumhurbaşkanı kimler olmuştur?
Mecliste yapılan oylamadan sonra M. Kemal Türk devletinin Cumhurbaşkanı seçilmiş ve M. Kemal hükümeti kurma görevini İsmet İnönü’ye vererek o da başbakan olmuştur.
Cumhuriyetin İlanının Sonuçları nELERDİR:
1) Yeni Türk Devleti'nin ve rejimin adı konuldu. Rejim hakkındaki tartışmalar sona ermiştir.
2) 1921 anayasası’ndaki en önemli değişiklikler Cumhuriyet’in ilanı ile gerçekleşmiştir. Anayasada şu değişiklikler olmuştur:
a) Türkiye’nin yönetim şekli cumhuriyettir.
b) Devletin dini İslam’dır.
c) Resmi dil Türkçedir.
3) Cumhurbaşkanı, başbakan ve meclis başkanlığı yetkileri ayrılmıştır.
4) Cumhurbaşkanını meclisin seçmesi kesinleşmiştir. Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı seçilmesiyle devlet başkanlığı sorunu ortadan kalkmıştır. Böylece iktidar boşluğu sona ermiştir.
5) M.Kemal, İsmet Paşa’ya Cumhuriyet hükümetini kurma görevini vermiştir.
6) TBMM başkanlığına Fethi Bey seçilmiştir.
Mustafa Kemal Paşa ilk Cumhurbaşkanı, İsmet Paşa ilk Başbakan, Ali Fethi Bey’de meclis başkanı olmuştur.
7) Meclis hükümeti yerine kabine sistemine geçilmiştir.
Hükümetin kurulma şekli değişti. Cumhurbaşkanı başbakanı atayacak, başba-kan da bakanlarını seçip Cumhurbaşkanının onayına sunacaktı.
Böylece yürütme işlerinin hızlanması sağlandı.
Böylece hükümet politikalarının daha uzun ömürlü olması sağlanmıştır.
9) Meclis Hükümetleri dönemi sona ermiş, Cumhuriyet Hükümetleri dönemi başlamış oldu.
10) Milli Mücadelenin başından beri amaçlanan ulusal egemenlik düşüncesi başarılı olmuş, çağdaşlaşma yolunda da önemli bir adım atılmıştır.
