2025-2026 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Destek Kitabı Cevapları

[MaArif Faruk]

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 186​

Soru: Mustafa Kemal Atatürk’ün Millî Mücadele sonrasında nasıl bir dış politika izlemiş olabileceği hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.

• Cevap: Atatürk, savaş yerine barışı savunan, bağımsızlığı koruyan ve ülkenin çıkarlarını gözeten bir dış politika izlemiştir.

Yorumlayalım

ATATÜRK DÖNEMİ’NDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI

Atatürk, varlığımızı koruyabilmek için önce kendi gücümüze dayanmayı millî dış politikamızın bir unsuru, bir ilkesi olarak benimsemektedir. O, millî dış politikanın bu unsurunu ileri sürerken Türkiye’yi tek başına ve yalnızlık içinde kendi gücüne dayanmayı öngörüyordu. Mesela başında Sovyetlerle imzalanan dostluk ve karşılıklı yardım antlaşması, Lozan Antlaşmasından sonra bölge paktlarının ve güvenlik paktlarının imzalanması, Türk Devleti’nin ve milletinin yararlarını öngörmek şartiyle bu tür antlaşmaları benimsediğini göstermektedir.

Soru: Atatürk Dönemi’nde Türk dış politikası hangi esaslara dayandırılmıştır?

• Cevap: Barışçı, bağımsız ve milletin çıkarlarını koruyan bir dış politika izlemiştir.

 

[MaArif Faruk]

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 187​

Etkinlik

Soru: Mustafa Kemal Atatürk’ün dış politikayla ilgili aşağıdaki sözlerini ilgili olduğu ilkeyle örnekteki gibi eşleştiriniz.
İstediğiniz görseldeki metinlerin transkripsiyonu aşağıdadır:

1. "Savaş zorunlu ve hayati olmalıdır. Ulusun yaşamı tehlikeyle karşı karşıya kalmadıkça savaş bir cinayettir."

2. "Siyasi, mali, ekonomik, adli, askerî, kültürel ve benzeri her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir. Bunların herhangi birinde bağımsızlıktan yoksunluk, millet ve memleketin gerçek anlamıyla bütün bağımsızlığından yoksunluğunu ifade eder."

3. "Her işin esas hedefine kısa ve kestirme yoldan ulaşmak arzu edilir olmakla beraber yolun makul, mantıki ve özellikle bilimsel olması şarttır."

4. "Millî sınırlarımız içinde her şeyden önce kendi kuvvetimize dayanıp, varlığımızı koruyarak millet ve memleketin gerçek mutluluğu ve kalkınmasına çalışmak... Medeni dünyadan medeni ve insanca muameleyi ve karşılıklı dostluğu beklemektir."

5. "Erişilemeyecek hayalî emeller peşinde milleti uğraştırmamak ve zarara sokmamak... Uygar dünyadan, uygar ve insani davranış ve karşılıklı dostluk beklemektir."

6. "Samimi olarak bu memleketin, bu milletin menfaatine yapılacak bir iş olsun, ben onu göz önüne almayayım; bu, mümkün değildir."

7. "Yapmak gücünde olmadığımız işleri uyuşturucu, oyalayıcı sözlerle yaparız diyerek ulusa karşılık gündelik politika izleme, ilkemiz değildir."

---

Eşleştirme Bölümü (Cevap Anahtarı ile Birlikte):

( 2 ) a. Tam bağımsızlık( 5 ) b. Mütekabiliyet( 1 ) c. Barış( 6 ) ç. Millî menfaatleri esas alma( 7 ) d. Gerçekçilik( 3 ) e. Akılcılık( 4 ) f. Türk ve dünya kamuoyunu dikkate alma

 

[MaArif Faruk]

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 188​

Soru: Lozan Barış Antlaşması’nda çözülemeyen konulardan hareketle 1923-1932 yılları arasında Türk dış politikasında hangi konuların etkili olabileceğini belirleyiniz.

• Cevap: Kapitülasyonlar, Musul sorunu ve boğazların denetimi Türk dış politikasında etkili olmuştur.

 

[MaArif Faruk]

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 189​

İngiltere ve Fransa’nın sömürgecilik faaliyetlerini devam ettirmesi, Birinci Dünya Savaşı’ndan umduğunu bulamayan İtalya ve Almanya’nın yayılmacı politikalar izlemesi, tüm dünyayı yeni bir savaşın eşiğine getirdi. Bu durumlar yeni bloklaşmalara neden oldu. Türkiye de ister istemez bu gelişmelerden etkilendi. Belirtilen sebeplerden dolayı Atatürk Dönemi’nde Türk dış politikası genel olarak Lozan’dan kalan sorunların çözümüne, dünya barışına katkıda bulunma ve İkinci Dünya Savaşı öncesi alınacak tedbirlere yönelik oldu.

YABANCI OKULLAR SORUNU

XIX. yüzyıldan itibaren bazı yabancı devletler kapitülasyonlarla, Osmanlı Devleti’nde yaşayan azınlıklar ise Tanzimat, Islahat Fermanları’yla kendilerine tanınan haklardan faydalanarak Anadolu’da çeşitli okullar açtılar (Görsel 6.3). Bu okullarda misyonerlik faaliyetlerinin yanında Osmanlı Devleti’ni parçalamaya yönelik faaliyetlerde bulundular.

Yabancı okullar konusu Lozan Barış Antlaşmasında Türk heyeti tarafından gündeme getirildi ve bu okulların denetimi Türkiye’ye bırakıldı. 3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü ile yabancı okulların tümü Millî Eğitim Bakanlığına bağlandı. Yine 1925’te hazırlanan Yabancı Okullar Yönergesi ile yabancı okulların denetiminin Türk müfettişler tarafından yapılması, okullarda Türk idarecilerin bulunması; tarih, Türkçe ve coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından okutulması; dinî tören ve derslere ancak aynı dine mensup olan öğrencilerin girmesi kararlaştırdı. Bu faaliyetler doğrultusunda yabancı okulların çoğu Türk eğitim sistemine tabi olurken Fransız okulları bu hükümlere tabi olmak istemeyerek Avrupa devletlerinden yardım talep etti. Fransa, konuyu bahane ederek Türkiye’nin iç işlerine karışmak istedi. Türk dış politikasını tam bağımsızlık esasları üzerine kuran Atatürk, yabancı okullar konusunu ülkemizin iç meselesi olarak değerlendirerek bu ülkelere fırsat vermedi. Tüm yabancı okulların ilgili yönetmeliğe tabi olduklarını ve aksi takdirde kapatılacaklarını belirterek yabancı okullar sorununu ulusal bağımsızlıktan taviz vermeden çözdü.


Soru: Yabancı okullar sorununun çözümünü ulusal bağımsızlık açısından değerlendiriniz.

• Cevap: Atatürk, yabancı okullar sorununu çözerek Türkiye’nin iç işlerine karışılmasına izin vermemiştir. Bu durum ulusal bağımsızlığın korunduğunu göstermiştir.

 

[MaArif Faruk]

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Ders Destek Yayınları Sayfa 190​

DIŞ BORÇLAR SORUNU

Osmanlı Devleti, ekonomik açığını kapatmak amacıyla ilk kez XIX. yüzyılın ortalarında bazı Avrupa devletlerinden borç aldı ve bu durum sonraki dönemlerde de devam etti. Ancak Osmanlı Devleti, zamanla borçlarını ödeme konusunda sıkıntılar tahsil etmek amacıyla Düyun-u Umumiyeyi (Genel Borçlar İdaresi) kurdular (Görsel 6.4). Böylece Osmanlı Devleti, ekonomik bağımsızlığını büyük ölçüde kaybetti. 1929’da meydana gelen Dünya Ekonomik Bunalımı, birçok ülke ile beraber Türkiye Cumhuriyeti’ni de olumsuz etkiledi. Türkiye ekonomik açıdan zorlu bir sürece girdi. Bu nedenle de dış borcunu belirli bir süre ertelemek istedi. Ancak Fransa buna karşı çıktı ve konu o dönemde çözülemedi. Daha sonra iki ülke arasında 1933’te Paris’te yeni bir antlaşma yapıldı. Antlaşma ile Fransa’ya ödenecek borçlar yeniden yapılandırıldı. Türkiye, Fransa’ya olan borçlarını 1954’te tamamlayarak bu sorunu tamamen çözüme kavuşturdu.

Soru: Dış borçlar sorununun çözümünü ulusal bağımsızlık açısından değerlendiriniz.

• Cevap: Türkiye, dış borçlar sorununu çözerek ekonomik bağımsızlığını korumuştur. Osmanlı borçlarını adil şekilde paylaştırmış ve borçlarını kendisi ödeyerek tam bağımsız bir devlet olduğunu göstermiştir.