5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2. Kitap) Sayfa 16
Demokrasinin özgürlük, eşitlik, seçme ve seçilme hakkı, millî egemenlik, çoğulculuk, katılım ve hukukun üstünlüğünü gibi birtakım temel nitelikleri bulunmaktadır. Bu niteliklere uygun olarak temel hak ve özgürlükler, demokratik ülkelerde yasalarla koruma altına alınmıştır. Bu hak ve özgürlükler; dini, cinsiyeti, yaşı, mesleği ne olursa olsun herkese eşit olarak tanınmıştır. Bu durum, ülkedeki adalet anlayışının kuvvetlenmesine ve karar alma sürecinde vatandaşların bağımsızca hareket etmesine katkıda bulunmuştur.
Demokratik devletlerde insanlar başkalarına zarar vermeden hak ve özgürlüklerini kullanırlar. Tüm vatandaşlar yasalar önünde eşit haklara sahiptir.
Demokratik ülkelerde millî egemenlik anlayışına göre yönetme gücü halka verilmiştir. Halk bu gücü seçme ve seçilme hakkından faydalanarak kullanmaktadır (Görsel 4.8). Çoğulculuk niteliğine göre ülke genelinde yapılan seçimlerde ya da yerel seçimlerde birden fazla parti ya da kişi yönetime aday olabilir. Seçimlerin sonucu ne olursa olsun farklı fikirlere saygı gösterilmelidir. Vatandaşlar demokrasinin katılım niteliğine uygun şekilde seçimlerde oy kullanarak, istek ve şikâyetleri için dilekçe vererek ya da sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerine katılarak yönetimde söz sahibi olurlar.
Ülkemizde hukukun üstünlüğü bulunmaktadır. Herkesin yasalara ve bağımsız mahkemelerin verdiği kararlara uyması gerekmektedir (Görsel 4.9).
Soru: 15 ve 16. sayfalardaki haberleri ve görsel kaynakları inceleyiniz. Demokrasinin temel niteliklerinden hangileri ile ilişkili olduğunu ilgili alana yazınız.
Haberlerde ve görsel kaynaklarda demokrasinin şu temel niteliklerine yer verilmiştir:
- Seçme ve Seçilme Hakkı: Sınıf başkanlığı seçimleri ve yerel seçimler bu hakkı temsil eder.
- Katılım Hakkı: Öğrencilerin ve mahalle sakinlerinin dilekçe vererek karar süreçlerine katılması.
- Çoğulculuk: Birden fazla adayın yarışması ve farklı görüşlere yer verilmesi.
- Hukukun Üstünlüğü: Seçim sonuçlarının resmî kurumlarca onaylanması ve yasal sürecin takip edilmesi.
***
T.C. İçişleri Bakanı: “Hukuk, insan hakları bizim vazgeçilmezimiz.”
“… T.C. İçişleri Bakanı, katıldığı bir toplantıda demokrasi ve hukuk anlayışımızla ilgili çeşitli açıklamalarda bulundu. Bakan ‘Demokratik devletlerde milletten daha güçlü bir irade yoktur. Biz hukuk devletiyiz, bu sebeple ülkemizde hukukun üstünlüğü vardır. Herkes eşittir ve hukukun aldığı kararlara uymak zorundadır. Temel insan hakları ile özgürlükler anayasa ve kanunlarımızca koruma altına alınmıştır. Bakanlığımız bu anlayışla çalışmaktadır.’ dedi…”
İlişkili olduğu temel nitelikle…
- Cevap: Hukukun üstünlüğü ve eşitlik vurgulanmıştır. Temel hak ve özgürlüklerin anayasa ile güvence altına alındığı belirtilmiştir.
