Materyal ve Etkinlik Hazırlama
- Konbuyu başlatan bahar0
- Başlangıç tarihi
- Katılım
- 21 Ocak 2007
- Mesajlar
- 8,605
- Puanları
- 683
- Yaş
- 48
- Konum
- Denizli
- Web sitesi
- www.sosyalbilgiler.biz
Seminer
ÖĞRETİM MATERYALLERİ HAZIRLAMA
Eğitim, bireyleri yaşama hazırlama süreci olmasının yanı sıra, yaşamın ta kendisidir. Bu gerçekten hareketle eğitim ortamlarının yaşamla iç içe olması dikkate alınması gereken bir gerçektir. Eğitim ortamlarının gerçek yaşamla tutarlılık göstermesi diğer bir deyişle somutlaştırılması ve öğrenci için anlamlı hale getirilmesi, öğrenci başarısına katkıda bulunan etkenlerin başında gelmektedir. Bu noktada öğretmenlerin, eğitim ortamını düzenlemede ve öğrencinin hizmetine sunmada önemli bir görevi vardır. Bu görevi başarı ile yerine getirebilmek için, öğretmenlerin bazı kritik becerilere ve özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. Bu becerilerin başında ise öğretim ortamlarının öğrenci ihtiyacına ve gerçek hayata uygun olarak düzenlenmesi gelir.
Öğretim ortamlarının etkin düzenlenmesi her zaman zor ve pahalı bir iş değildir. Bazen basit bir biçimde hazırlanan resim veya asetat, sözlü olarak vermek istediğimiz bilginin çok daha kısa sürede ve kalıcı verilmesini sağlar.
Öğretim Materyallerinin Öğretim Ortamlardaki Yeri ve Önemi
Öğretim materyallerinin öğretim ortamlardaki etkinliğini açıklamadan önce, kavram olarak öğretimin ne anlama geldiği üzerinde durmalıyız. Çünkü öğretimden ne anladığımız, öğretmen olarak öğretimi nasıl gerçekleştirdiğimizi ve bu süreç içinde öğretimsel materyalleri nasıl geliştirdiğimiz ve kullandığımızı da etkiler.
Her ne kadar öğrenmenin bireysel ve toplumsal önemi üzerinde bir görüş birliği sağlanmış olsa da öğrenme olgusunun tanımlanmasında aynı görüş birliğinin olduğunu söylemek imkansızdır. Buna rağmen, öğrenmeyi bireyin davranışlarında ya da kapasitesinde zaman içinde ve bireyin yaşantılarının sonucunda meydana gelen değişiklikler olarak tanımlayabiliriz. Ürün olarak öğrenmenin, bireyin davranış tutum ve kapasitesinde meydana gelen değişiklikler olduğu kabul edilse de, süreç olarak öğrenmenin ne olduğunun açıklanmasında farklı yaklaşımların olduğunu görmekteyiz.
Materyallerinin Öğretim Ortamındaki İşlevleri
Materyaller, bazı öğretim ortamları da öğrenmeyi destekleyici amaçla kullanıldığı halde, bazı ortamlarda ise tamamen öğretmen rolü üstlenerek içeriği doğrudan öğrencilere aktarmaktadır.
Farklı öğretim materyallerinin, öğretim ortamındaki işlevleri ve önemini Edgar Dale tarafından oluşturulan yaşantı konisinde gösterilmektedir.
Bu koninin dayandığı ilkeler, Çilenti tarafından şu şekilde açıklanmaktadır:
1- Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve öğrenmelerimiz o kadar kalıcı olur.
2- En iyi öğrendiğimiz şeyler, kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir.
3- En iyi öğrenim soyuttan somuta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir.
Dale’nin yaşam konisine benzer bir sınıflandırma da 1937’lerde Hoban tarafından görsel-işitsel araçların sınıflandırılmasında da kullanılmıştır. Buna göre, eğitim ortamında kullanılan materyaller, sundukları eğitim ortamının soyuttan somuta oluş özelliğine göre sınıflandırılmıştır.
Bu sınıflandırmadan da anlaşılacağı gibi, eğitim materyallerinin en etkin kullanım amaçları, öğretilecek içeriğin soyuttan somuta doğru aşamalandırılması ve öğrencinin birden fazla duyu organına hitap etmesini sağlamaktır. Örneğin Piget’e göre, ilkokul çağındaki çocuklar somut işlemler dönemindedir. Bundan dolayı da bu dönemdeki çocuklara kazandırmak istediğimiz davranışlar için hazırladığımız ders içeriği, onların beş duyu organına hitap edecek özellikte somut materyaller ile desteklenmiş olmalıdır.
Zaman sabit tutulmak üzere insanlar;
okuduklarından %10’u
işittiklerinden %20’si
gördüklerinin %30’u
hem görüp hem işittiklerinin %50’sini
söylediklerinin %70’ini
yapıp söylediklerinin %90’ını hatırlamaktadırlar.
Bir eğitimci, öğretim materyallerini bu bulguları göz önüne alarak hazırlamalı ve öğretim ortamında öğrencinin kullanımına sunabilmelidir.
Ayrıca öğretim materyallerinin hazırlanması ve derste kullanılması özel bir önem ve dikkat ister. Bunlar;
1- Öğretim materyali hedef davranışlara, öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
2- Öğretmen, ders planında hangi araç-gereçleri ne zaman kullanacağını belirtmeli yeri gelince kullanmalıdır.
3- Araç-gereçler eğitim teknolojileri ilkelerine göre kullanılmalıdır.
4- Devinişsel alanla ilgili hedef davranışsal kazandırılırken, her bir öğrenciye öğretim materyalleri sağlanmalıdır (Araş.Grubu Öğrencileri, 2000).
Öğretim Materyallerinin Eğitim-Öğretime Sağladığı Yararlar
a. Öğrenmeyi kalıcı hale getirir.
b. Öğrencilerin ilgisini çeker.
c. Öğrenmeyi güçlendirir.
d. Anlamın gelişmesi ve anlatım kolaylığı sağlar.
e. Öğretimde zaman kazandırır.
f. Öğrenmede uyarıcı etki yapar.
g. Düşüncenin devamlılığını sağlar.
h. Öğretim süreçlerini güçlendirir ve etkin kılar.
i. Sözcük gelişimine katkı sağlarlar (Şimşek,1997
Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri
Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır. Materyal fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir.
Öğretilecek konular mümkün olduğunca basite indirgenmelidir. Bunun için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden yararlanılabilir. Bir köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’ formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır. Öğrencilere de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır. Mesela dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akrostişiyle anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır. Çünkü her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve uygulanır. Öğretim etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması da hedef davranışlara göre belirlenir. Örneğin hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma fırsatı sunabilmelidir.”
Önemli olan namaz kılmanın teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir. Bu nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır. Bizim hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir. Bu da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez.
Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır. Bu yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır.” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar, resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha etkilidir.
Anlatılacak konular tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır. Materyalde anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir. Materyalde ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır.
Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu bir gerçektir. Ancak amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler, öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir. Örneğin Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir. Ancak sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir. Öğretim ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır.
Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü kurabilmektir. Bu yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri yansıtmalıdır. Ayrıca, materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
Öğretim materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır. Öğrenci için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme gerçekleşir.” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs. çözebileceği bir şekilde hazırlanmalıdır.
Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır. Mümkünse gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi gerekir. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Ancak gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir.” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi vs. sınıfa getirilebilir.
“Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Öğretimsel materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin kullanılmasını gerektirmelidir. Örneğin bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve becerisine sahip olması gerekir. Aksi takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan öğrenciler için etkin olacaktır.
Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir. Kullanımı çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir. Bunun sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini geliştirmesi beklenemez.
Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir. Bazı öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç duyabilirler. Bu yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır.
Hazırlanan öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da hızla değişmesine neden olmaktadır. Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için, kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri içermesi gerekir. Bu yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır.
Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
Ders Kodu ve Adı: 110 Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
• Öğretim Programı içinde Etkinliğin yeri, etkinlik merkezli eğitim
• Öğretim Programı ve Ders Planları
• Etkinlik Oluşturma Aşamaları
• 3.1. Biçimsel Bölüm
• 3.2. Süreç Bölümü
• 3.3. Değerlendirme Bölümü
• 4. Etkinlikte Öğretmenin Rolü
• 5. Örnek Etkinlik Planla
Ders Kodu ve Adı: 111 Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
• 1.Grup olarak etkinlik hazırlama
• 2. Etkinliklerin sunumu
Öğretim Programı ve Ders Planları
Öğretim Programının Ögeleri (Asetat)
Öğretim programının sınıf ortamında uygulanabilir hale getirilmesi için ders planlarının hazırlanması gerekir.
Ders planlarının hazırlanması aşağıdaki aşağıdaki yararları sağlar:
• Eğitim-öğretim çalışmalarını düzensizlikten kurtarır.
• Öğrenme-öğretme sürecinin etkili olmasını ve zamanın verimli kullanılmasını sağlar
• Her dersin öğretim programına ve özelliklerine uygun olarak işlenmesini sağlar
• Derslerde sürekliliği sağlar
• Öğrenme-öğretme sürecinde gerçekleştirilen etkinlikleri belgeler
• Eğitimde fırsat eşitliğini gerçekleştirmede katkı sağlar
• Eğitim-öğretim sürecini ve ders programlarının değerlendirilmesinde geri bildirim sağlar
Ders planı hazırlanırken aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
• Dersin doğası ve öğretim basamağındaki diğer derslerle olan ilişkisi
• Öğrencinin kazanımları
• Konunun işleneceği tarih ve olası süre
• Konunun etkin işlenmesi için gerekli olan eğitim araç-materyal ve başvuru kaynakları
• Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler
• Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıkları
• Öğrencilerin gereksinimlerinin belirlenmesi
• Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve yaklaşımları
• Dersin doğası ve öğretim basamağındaki diğer derslerle olan ilişkisi
• Öğrencinin kazanımları
• Konunun işleneceği tarih ve olası süre
• Konunun etkin işlenmesi için gerekli olan eğitim araç-materyal ve başvuru kaynakları
• Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler
• Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıkları
• Öğrencilerin gereksinimlerinin belirlenmesi
• Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve yaklaşımları
Bir ders planı hazırlanırken etkili öğrenme- öğretmenin temel ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar:
• Öğrenci motivasyonu, Güdüleme
• Dikkat çekme
• Amaçlardan haberdar etme
• Ön bilgilerin uyarılması:
• Pekiştirme
• Aktif katılım
• Dönüt- düzeltme
• Kalıcılığı sağlama:Transfer
( aktarım)
Öğretim-Strateji Yöntem ve Tekniklerinin Etkili Kullanılması:
• Strateji- yöntem ve teknikleri seçerken öğretmen özellikleri, öğrencilerin öğrenme stilleri, hazır bulunuşlukları, kazanımlar, içerik, zaman, fiziksel ve ekonomik olanaklar ile sınıf mevcudu göz önüne alınmalıdır.
Öğretme stratejileri genelde üç ana grupta toplanmaktadır. Bunlar;
• Sunuş yoluyla öğretme stratejisi
• Buluş yoluyla öğretme stratejisi
• Araştırma yoluyla öğretme stratejisi
Günümüzde ek olarak ,
• Yeni yaklaşımlar söz konusudur. Bunlar Oluşturmacılık(Yapılandırmacılık), çoklu zeka, beyin temelli öğrenme vb.
Öğretme yöntemleri Örnekleri;
• Anlatım
• Tartışma
• Örnek olay
• Gösterip yaptırma
• Problem çözme
• Bireysel çalışma
Grupla öğretim teknikleri;
Beyin fırtınası
• Gösteri
• Soru-cevap
• Rol yapma
• Drama
• Yaratıcı drama
• Benzetim
• İkili ve grup çalışmaları
• Mikro öğretim
• Gözlemleme, betimleme, değerlendirme
• Yazılı ve sözü olarak dönüt sağlama
• Eğitsel oyunlar
Bireysel öğretim teknikleri;
• Bireyselleştirilmiş öğretim
• Programlı öğretim
• Bilgisayar destekli öğretim
• Ders planlarında farklı biçimler olmasına karşın temel süreçler değişmemektedir.
• Bu süreçler
• Hazırlık aşaması,
• Sunu/ geliştirme aşaması
• Sonuç/ değerlendirme aşamalarıdır.
Etkinlikler:
• Kazanımları gerçekleştirmek amacıyla belli teknik ve yöntemlere göre düzenlenen davranışlar bütünüdür.
• Etkinlikler genel olarak sınıf/okul içi ve Okul dışı etkinlikler olarak gruplanabilir.
• Bir dersin planlanışı sürecinde kimi etkinlikler giriş etkinlikleri, kimi etkinlikler geliştirme etkinlikler geliştirme etkinlikleri kimisi de sonlandırma etkinlikleri olarak yer alırlar.
Etkinlik Planı Aşamaları
• Biçimsel Bölüm,
• Süreç Bölümü
• Değerlendirme aşamalarından oluşur.
Biçimsel Bölüm
• DERS
• SINIF
• YAKLAŞIK SÜRE
• ÖĞRENME ALANI
• TEMA(ÜNİTE)
• TEMEL BECERİLER
• KAZANIMLAR
• Strateji- Yöntem-teknikle ilişkisi
• MATERYALLER
• KAYNAKLAR
Süreç Bölümü
• Etkinliğin başlangıç ve gelişme aşamalarını içerir. Bu süreçte öğretmen başlangıçta etkinliğin sağlıklı yürümesini sağlayıcı açık ve anlaşılır yönergeler vermeli, öğrencinin dikkatini etkinliğe çekmeli ve öğrencileri güdülemelidir. Eğer gerekli ise ön bilgileri de harekete geçirmelidir. Geliştirme bölümünde seçilen tekniklere uygun olarak öğrencilerin etkinliğe aktif katılımı sağlanmalıdır. Etkinleri öğrenciler kendileri yapmalıdır.
Değerlendirme Bölümü:
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Sınıf içi etkinlikler uygulanırken öğretmenlerden beklenenler şunlardır:
• Öğrenci özerkliğini ve girişimlerini destekleyiniz.
• Öğretimde çeşitli ortam ve materyallerin yanı sıra verileri ve birincil bilgi kaynaklarını kullanınız.
• Bir öğrenme görevini oluştururken gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde karmaşık olmasına dikkat ediniz
• Bir öğrenme görevi oluştururken doğrudan parçalara ayırmak yerine öncelikle bütüncül olarak tasarlayınız.
• Öğrenci tepkilerine göre dersi yönlendiriniz.
• Gerekli olduğunda öğretim stratejilerini ve içeriği değiştiriniz.
• Öğrencilerin ilgilerini çekecek sorunlar ortaya atınız.
• Öğrencilerin hem sizinle hem diğer öğrencilerle etkileşimini destekleyiniz.
• Öğrencilere bir soru yönelttiğinizde olası bir yanıt üzerinde düşünmeleri için yeterince bekleme süresi tanıyınız.
• Öğrencilere sunulan bilgiler arasında bağlantı kurabilmeleri ve çeşitli görüşleri birbirleriye karşılaştırabilmeleri için zaman veriniz.
• Öğrencilerin başarısını öğrenme bağlamına göre değerlendiriniz
Örnek Etkinlik Planı
• ADI: DUYGULARIM VE DÜŞÜNCELERİM EL ELE
• DERS : SOSYAL BİLGİLER
• SINIF : 4YAKLAŞIK SÜRE : 30 DAKİKA ÖĞRENME ALANI : BİREY VE KİMLİKÜNİTE : HERKESİN BİR KİMLİĞİ VARTEMEL BECERİLER : Karar verme, eleştirel düşünme, empati
• KAZANIMLAR : Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Farklı durumlara ait farklı duygu ve düşüncelerini ifade eder.
• MATERYALLER : Kağıt, kalem
• KAYNAK : Serdar Erkan,(1997) Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri, İlk ve Orta Öğretim İçin, Ankara: Pegem Yayınları, Kudret Eren Yavuz (2002), Duygusal Zeka Gelişimi, Ankara:Ceceli Okulları Yayınları.
Süreç
• 1. Öğrencilere ekte verilen “Çalışma Kağıdı” nı dağıtın.
• 2. Öğrencilerden çalışma kağıdında verilen her bir durum ile karşılaştıklarında yaşayacakları duyguyu boş bırakılan yerlere yazmalarını isteyin.
• 3. Öğrencilerden çalışma kağıtlarını doldurduktan sonra verdikleri cevapları, sınıfta paylaşmalarını isteyin.
• 4.Aşağıdakilere benzer soruları sınıfa yönelterek grup etkileşimini başlatın. Öğrencilerin soruları sözlü olarak cevaplamalarını isteyin. Duygularınız durumdan duruma değişti mi?Aynı durumda her birimiz aynı duyguları mı yaşarız?Yaşadığımız bir duygu sonrası, durum hakkında daha fazla bilgi sahibi olduktan sonra duygularımız da değişmeler olur mu?Arkadaşlarınızın farklı düşüncelere sahip olması sizi nasıl etkiledi?Olaylarda yer alan kişilerin yerinde siz olsaydınız ne hissederdiniz?
Öğretmen, öğrencileri değerlendirirken şu durumlara dikkat edecektir.
• Duygularını doğru ifade edebiliyor mu?
• Durumlara göre duygularının değiştiğini fark edebiliyor mu?
• Durumlara göre duygularının değişmesinin sebeplerini açıklayabiliyor mu?
ÇALIŞMA KAĞIDI
• Aşağıdaki olaylar ile karşılaştığınızda neler hissettiğinizi boş bırakılan yerlere yazınız:
• Bisikletine binip sokağa çıktın. Bu sırada bir başka çocuk sana “Hey! o benim bisikletim, getir onu buraya” diye bağırdı. Neler hissederdin?
• ............................................
• Sonra durdun ve çocuğa bisikletin sana ait olduğunu söyledin. Yakından bakmasına izin verdin. Çocuk, “ Özür dilerim benim bisikletim sanmıştım. Kaybolan bisikletimi iki senedir biriktirdiğim parayla yeni almıştım” dedi. Neler hissederdin?
• ……………………………………………………………
• Bisikleti çalınan çocuğun yerinde olsaydın neler hissederdin?
• …………………………………………………………..
• En yakın arkadaşın koşarken sana çarptı. Neler hissetin?
• …….................................................
• Kırgın olduğun arkadaşın koşarken sana çarptı. Neler hissettin?
• ................................................
• Arkadaşlarından biri sana sormadan kitabını aldı. Neler hissettin?
Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri
1. “ Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır. Materyal fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir.”
Öğretilecek konular mümkün olduğunca basite indirgenmelidir. Bunun için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden yararlanılabilir. Bir köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’ formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır. Öğrencilere de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır. Mesela dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akrostişiyle anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
2. “ Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır. Çünkü her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve uygulanır. Öğretim etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması da hedef davranışlara göre belirlenir. Örneğin hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma fırsatı sunabilmelidir.”
Önemli olan namaz kılmanın teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir. Bu nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır. Bizim hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir. Bu da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez.
3. “ Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır. Bu yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır.” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar, resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha etkilidir.”
Anlatılacak konular tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır. Materyalde anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir. Materyalde ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır.
4. “Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu bir gerçektir. Ancak amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler, öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir. Örneğin Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir. Ancak sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir. Öğretim ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır.
5. Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü kurabilmektir. Bu yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri yansıtmalıdır. Ayrıca, materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
6. Öğretim materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır. Öğrenci için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme gerçekleşir.” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs. çözebileceği bir şekilde hazırlanmalıdır.
7. Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır. Mümkünse gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi gerekir. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Ancak gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir.” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi vs. sınıfa getirilebilir.
8. “Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Öğretimsel materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin kullanılmasını gerektirmelidir. Örneğin bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve becerisine sahip olması gerekir. Aksi takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan öğrenciler için etkin olacaktır.
9. Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir. Kullanımı çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir. Bunun sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini geliştirmesi beklenemez.
10. Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir. Bazı öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç duyabilirler. Bu yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır.
11. Hazırlanan öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da hızla değişmesine neden olmaktadır. Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için, kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri içermesi gerekir. Bu yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır. Güncelleştirilmesi mümkün olmayan materyallerin, öğretimsel etkinliğini zamanla kaybetmesi kaçınılmazdır.”
GÖRSEL UNSURLAR
Gerçekçi(realistic) görseller, üzerinde durulan gerçek nesneyi gösterir. Örneğin bir arabanın resmi gerçekçi bir görsel olarak kullanılabilir.
Benzeşik(analojic) görseller, bir kavramı veya bir konuyu açıklamak için o kavrama benzer başka bir kavramla ilgili bir şeyi göstererek benzerliklere dikkat çekme işlevini görürler.
Şematik(organizational) görseller, akış şemaları, grafikler, haritalar, şematik ve sınıflama çizelgelerini kapsar.
SÖZEL UNSURLAR
Yazı Tipi (Harf Stili): Yazı tipini seçmek tasarımcıya kalmış bir iştir. Burada asıl amaç yazıların kolay okunabilir olmasıdır.
Stil Sayısı (Stil Çeşitliliği): Bir görselde ikiden fazla yazı tipi kullanılmamalıdır. Bir görselde iki farklı yazı tipi, metinlerin bir kısmı ‘yatık’, bir kısmı ‘altı çizgili’, değişik yazı boyutları ve vurgular için biraz kalın biçimlemeleri kullanılabilir.
BÜYÜK HARF: Bir metinde yazıların en iyi derecede okunabilir olmalarını sağlamak için yalnızca küçük harf ve ancak gerektiği yerlerde veya zorunlu durumlarda büyük harf kullanmak gerekir. Büyük harflerde bütün harflerin boyutları aynı olduğu için gözün harfleri ayırt etme gücü azalmakta ve bu nedenle okuma hızı düşmektedir.
Renk: Harflerin rengi arka planın (zemin) rengiyle zıt bir renkte olmalıdır.
Harf Boyutu (Punto): Küçük harflerin boyutunun her 3 metrelik mesafe için 1,3 cm yüksekliğinde olması gerekir. Ayrıca izleyici grubunun yaş ortalaması küçüldükçe harflerin boyutu büyümelidir.
Harflerin Arasındaki Boşluklar: Bütün harfler arasındaki boşluklar eşit düzeyde olmalıdır.
Satırların Arasındaki Boşluklar: Eğer satırlar birbirlerine çok yakın iseler belirli bir uzaklıkta net olarak okunamazlar. Eğer satırların arasında çok boşluk varsa satırlar birbirlerinden kopukmuş gibi bir izlenim verirler. İyi okunabilir bir metin için satırlar arasında bırakılacak ideal boşluk miktarı (dikey boşluk) küçük harflerin boyutundan birazcık küçük olmalıdır.
alıntıdır
ÖĞRETİM MATERYALLERİ HAZIRLAMA
Eğitim, bireyleri yaşama hazırlama süreci olmasının yanı sıra, yaşamın ta kendisidir. Bu gerçekten hareketle eğitim ortamlarının yaşamla iç içe olması dikkate alınması gereken bir gerçektir. Eğitim ortamlarının gerçek yaşamla tutarlılık göstermesi diğer bir deyişle somutlaştırılması ve öğrenci için anlamlı hale getirilmesi, öğrenci başarısına katkıda bulunan etkenlerin başında gelmektedir. Bu noktada öğretmenlerin, eğitim ortamını düzenlemede ve öğrencinin hizmetine sunmada önemli bir görevi vardır. Bu görevi başarı ile yerine getirebilmek için, öğretmenlerin bazı kritik becerilere ve özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. Bu becerilerin başında ise öğretim ortamlarının öğrenci ihtiyacına ve gerçek hayata uygun olarak düzenlenmesi gelir.
Öğretim ortamlarının etkin düzenlenmesi her zaman zor ve pahalı bir iş değildir. Bazen basit bir biçimde hazırlanan resim veya asetat, sözlü olarak vermek istediğimiz bilginin çok daha kısa sürede ve kalıcı verilmesini sağlar.
Öğretim Materyallerinin Öğretim Ortamlardaki Yeri ve Önemi
Öğretim materyallerinin öğretim ortamlardaki etkinliğini açıklamadan önce, kavram olarak öğretimin ne anlama geldiği üzerinde durmalıyız. Çünkü öğretimden ne anladığımız, öğretmen olarak öğretimi nasıl gerçekleştirdiğimizi ve bu süreç içinde öğretimsel materyalleri nasıl geliştirdiğimiz ve kullandığımızı da etkiler.
Her ne kadar öğrenmenin bireysel ve toplumsal önemi üzerinde bir görüş birliği sağlanmış olsa da öğrenme olgusunun tanımlanmasında aynı görüş birliğinin olduğunu söylemek imkansızdır. Buna rağmen, öğrenmeyi bireyin davranışlarında ya da kapasitesinde zaman içinde ve bireyin yaşantılarının sonucunda meydana gelen değişiklikler olarak tanımlayabiliriz. Ürün olarak öğrenmenin, bireyin davranış tutum ve kapasitesinde meydana gelen değişiklikler olduğu kabul edilse de, süreç olarak öğrenmenin ne olduğunun açıklanmasında farklı yaklaşımların olduğunu görmekteyiz.
Materyallerinin Öğretim Ortamındaki İşlevleri
Materyaller, bazı öğretim ortamları da öğrenmeyi destekleyici amaçla kullanıldığı halde, bazı ortamlarda ise tamamen öğretmen rolü üstlenerek içeriği doğrudan öğrencilere aktarmaktadır.
Farklı öğretim materyallerinin, öğretim ortamındaki işlevleri ve önemini Edgar Dale tarafından oluşturulan yaşantı konisinde gösterilmektedir.
Bu koninin dayandığı ilkeler, Çilenti tarafından şu şekilde açıklanmaktadır:
1- Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve öğrenmelerimiz o kadar kalıcı olur.
2- En iyi öğrendiğimiz şeyler, kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir.
3- En iyi öğrenim soyuttan somuta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir.
Dale’nin yaşam konisine benzer bir sınıflandırma da 1937’lerde Hoban tarafından görsel-işitsel araçların sınıflandırılmasında da kullanılmıştır. Buna göre, eğitim ortamında kullanılan materyaller, sundukları eğitim ortamının soyuttan somuta oluş özelliğine göre sınıflandırılmıştır.
Bu sınıflandırmadan da anlaşılacağı gibi, eğitim materyallerinin en etkin kullanım amaçları, öğretilecek içeriğin soyuttan somuta doğru aşamalandırılması ve öğrencinin birden fazla duyu organına hitap etmesini sağlamaktır. Örneğin Piget’e göre, ilkokul çağındaki çocuklar somut işlemler dönemindedir. Bundan dolayı da bu dönemdeki çocuklara kazandırmak istediğimiz davranışlar için hazırladığımız ders içeriği, onların beş duyu organına hitap edecek özellikte somut materyaller ile desteklenmiş olmalıdır.
Zaman sabit tutulmak üzere insanlar;
okuduklarından %10’u
işittiklerinden %20’si
gördüklerinin %30’u
hem görüp hem işittiklerinin %50’sini
söylediklerinin %70’ini
yapıp söylediklerinin %90’ını hatırlamaktadırlar.
Bir eğitimci, öğretim materyallerini bu bulguları göz önüne alarak hazırlamalı ve öğretim ortamında öğrencinin kullanımına sunabilmelidir.
Ayrıca öğretim materyallerinin hazırlanması ve derste kullanılması özel bir önem ve dikkat ister. Bunlar;
1- Öğretim materyali hedef davranışlara, öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
2- Öğretmen, ders planında hangi araç-gereçleri ne zaman kullanacağını belirtmeli yeri gelince kullanmalıdır.
3- Araç-gereçler eğitim teknolojileri ilkelerine göre kullanılmalıdır.
4- Devinişsel alanla ilgili hedef davranışsal kazandırılırken, her bir öğrenciye öğretim materyalleri sağlanmalıdır (Araş.Grubu Öğrencileri, 2000).
Öğretim Materyallerinin Eğitim-Öğretime Sağladığı Yararlar
a. Öğrenmeyi kalıcı hale getirir.
b. Öğrencilerin ilgisini çeker.
c. Öğrenmeyi güçlendirir.
d. Anlamın gelişmesi ve anlatım kolaylığı sağlar.
e. Öğretimde zaman kazandırır.
f. Öğrenmede uyarıcı etki yapar.
g. Düşüncenin devamlılığını sağlar.
h. Öğretim süreçlerini güçlendirir ve etkin kılar.
i. Sözcük gelişimine katkı sağlarlar (Şimşek,1997
Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri
Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır. Materyal fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir.
Öğretilecek konular mümkün olduğunca basite indirgenmelidir. Bunun için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden yararlanılabilir. Bir köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’ formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır. Öğrencilere de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır. Mesela dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akrostişiyle anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır. Çünkü her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve uygulanır. Öğretim etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması da hedef davranışlara göre belirlenir. Örneğin hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma fırsatı sunabilmelidir.”
Önemli olan namaz kılmanın teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir. Bu nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır. Bizim hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir. Bu da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez.
Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır. Bu yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır.” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar, resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha etkilidir.
Anlatılacak konular tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır. Materyalde anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir. Materyalde ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır.
Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu bir gerçektir. Ancak amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler, öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir. Örneğin Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir. Ancak sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir. Öğretim ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır.
Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü kurabilmektir. Bu yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri yansıtmalıdır. Ayrıca, materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
Öğretim materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır. Öğrenci için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme gerçekleşir.” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs. çözebileceği bir şekilde hazırlanmalıdır.
Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır. Mümkünse gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi gerekir. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Ancak gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir.” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi vs. sınıfa getirilebilir.
“Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Öğretimsel materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin kullanılmasını gerektirmelidir. Örneğin bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve becerisine sahip olması gerekir. Aksi takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan öğrenciler için etkin olacaktır.
Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir. Kullanımı çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir. Bunun sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini geliştirmesi beklenemez.
Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir. Bazı öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç duyabilirler. Bu yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır.
Hazırlanan öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da hızla değişmesine neden olmaktadır. Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için, kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri içermesi gerekir. Bu yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır.
Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
Ders Kodu ve Adı: 110 Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
• Öğretim Programı içinde Etkinliğin yeri, etkinlik merkezli eğitim
• Öğretim Programı ve Ders Planları
• Etkinlik Oluşturma Aşamaları
• 3.1. Biçimsel Bölüm
• 3.2. Süreç Bölümü
• 3.3. Değerlendirme Bölümü
• 4. Etkinlikte Öğretmenin Rolü
• 5. Örnek Etkinlik Planla
Ders Kodu ve Adı: 111 Öğrenme-Öğretme Sürecinde Etkinlik Hazırlama ve Uygulamaları
• 1.Grup olarak etkinlik hazırlama
• 2. Etkinliklerin sunumu
Öğretim Programı ve Ders Planları
Öğretim Programının Ögeleri (Asetat)
Öğretim programının sınıf ortamında uygulanabilir hale getirilmesi için ders planlarının hazırlanması gerekir.
Ders planlarının hazırlanması aşağıdaki aşağıdaki yararları sağlar:
• Eğitim-öğretim çalışmalarını düzensizlikten kurtarır.
• Öğrenme-öğretme sürecinin etkili olmasını ve zamanın verimli kullanılmasını sağlar
• Her dersin öğretim programına ve özelliklerine uygun olarak işlenmesini sağlar
• Derslerde sürekliliği sağlar
• Öğrenme-öğretme sürecinde gerçekleştirilen etkinlikleri belgeler
• Eğitimde fırsat eşitliğini gerçekleştirmede katkı sağlar
• Eğitim-öğretim sürecini ve ders programlarının değerlendirilmesinde geri bildirim sağlar
Ders planı hazırlanırken aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
• Dersin doğası ve öğretim basamağındaki diğer derslerle olan ilişkisi
• Öğrencinin kazanımları
• Konunun işleneceği tarih ve olası süre
• Konunun etkin işlenmesi için gerekli olan eğitim araç-materyal ve başvuru kaynakları
• Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler
• Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıkları
• Öğrencilerin gereksinimlerinin belirlenmesi
• Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve yaklaşımları
• Dersin doğası ve öğretim basamağındaki diğer derslerle olan ilişkisi
• Öğrencinin kazanımları
• Konunun işleneceği tarih ve olası süre
• Konunun etkin işlenmesi için gerekli olan eğitim araç-materyal ve başvuru kaynakları
• Öğrenme-öğretme süreçlerine yönelik etkinlikler
• Konunun işleneceği sınıftaki öğrencilerin bireysel özellikleri ve farklılıkları
• Öğrencilerin gereksinimlerinin belirlenmesi
• Öğrenme-öğretme sürecini değerlendirmeye yönelik ölçme etkinlikleri ve yaklaşımları
Bir ders planı hazırlanırken etkili öğrenme- öğretmenin temel ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar:
• Öğrenci motivasyonu, Güdüleme
• Dikkat çekme
• Amaçlardan haberdar etme
• Ön bilgilerin uyarılması:
• Pekiştirme
• Aktif katılım
• Dönüt- düzeltme
• Kalıcılığı sağlama:Transfer
( aktarım)
Öğretim-Strateji Yöntem ve Tekniklerinin Etkili Kullanılması:
• Strateji- yöntem ve teknikleri seçerken öğretmen özellikleri, öğrencilerin öğrenme stilleri, hazır bulunuşlukları, kazanımlar, içerik, zaman, fiziksel ve ekonomik olanaklar ile sınıf mevcudu göz önüne alınmalıdır.
Öğretme stratejileri genelde üç ana grupta toplanmaktadır. Bunlar;
• Sunuş yoluyla öğretme stratejisi
• Buluş yoluyla öğretme stratejisi
• Araştırma yoluyla öğretme stratejisi
Günümüzde ek olarak ,
• Yeni yaklaşımlar söz konusudur. Bunlar Oluşturmacılık(Yapılandırmacılık), çoklu zeka, beyin temelli öğrenme vb.
Öğretme yöntemleri Örnekleri;
• Anlatım
• Tartışma
• Örnek olay
• Gösterip yaptırma
• Problem çözme
• Bireysel çalışma
Grupla öğretim teknikleri;
Beyin fırtınası
• Gösteri
• Soru-cevap
• Rol yapma
• Drama
• Yaratıcı drama
• Benzetim
• İkili ve grup çalışmaları
• Mikro öğretim
• Gözlemleme, betimleme, değerlendirme
• Yazılı ve sözü olarak dönüt sağlama
• Eğitsel oyunlar
Bireysel öğretim teknikleri;
• Bireyselleştirilmiş öğretim
• Programlı öğretim
• Bilgisayar destekli öğretim
• Ders planlarında farklı biçimler olmasına karşın temel süreçler değişmemektedir.
• Bu süreçler
• Hazırlık aşaması,
• Sunu/ geliştirme aşaması
• Sonuç/ değerlendirme aşamalarıdır.
Etkinlikler:
• Kazanımları gerçekleştirmek amacıyla belli teknik ve yöntemlere göre düzenlenen davranışlar bütünüdür.
• Etkinlikler genel olarak sınıf/okul içi ve Okul dışı etkinlikler olarak gruplanabilir.
• Bir dersin planlanışı sürecinde kimi etkinlikler giriş etkinlikleri, kimi etkinlikler geliştirme etkinlikler geliştirme etkinlikleri kimisi de sonlandırma etkinlikleri olarak yer alırlar.
Etkinlik Planı Aşamaları
• Biçimsel Bölüm,
• Süreç Bölümü
• Değerlendirme aşamalarından oluşur.
Biçimsel Bölüm
• DERS
• SINIF
• YAKLAŞIK SÜRE
• ÖĞRENME ALANI
• TEMA(ÜNİTE)
• TEMEL BECERİLER
• KAZANIMLAR
• Strateji- Yöntem-teknikle ilişkisi
• MATERYALLER
• KAYNAKLAR
Süreç Bölümü
• Etkinliğin başlangıç ve gelişme aşamalarını içerir. Bu süreçte öğretmen başlangıçta etkinliğin sağlıklı yürümesini sağlayıcı açık ve anlaşılır yönergeler vermeli, öğrencinin dikkatini etkinliğe çekmeli ve öğrencileri güdülemelidir. Eğer gerekli ise ön bilgileri de harekete geçirmelidir. Geliştirme bölümünde seçilen tekniklere uygun olarak öğrencilerin etkinliğe aktif katılımı sağlanmalıdır. Etkinleri öğrenciler kendileri yapmalıdır.
Değerlendirme Bölümü:
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Yapılan etkinliğe yönelik olarak süreç ve ürün değerlendirmelerinin yapıldığı aşamadır. Bu aşamada aynı zamanda dönüt- düzeltme çalışmaları da gerçekleştirilir.
Sınıf içi etkinlikler uygulanırken öğretmenlerden beklenenler şunlardır:
• Öğrenci özerkliğini ve girişimlerini destekleyiniz.
• Öğretimde çeşitli ortam ve materyallerin yanı sıra verileri ve birincil bilgi kaynaklarını kullanınız.
• Bir öğrenme görevini oluştururken gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde karmaşık olmasına dikkat ediniz
• Bir öğrenme görevi oluştururken doğrudan parçalara ayırmak yerine öncelikle bütüncül olarak tasarlayınız.
• Öğrenci tepkilerine göre dersi yönlendiriniz.
• Gerekli olduğunda öğretim stratejilerini ve içeriği değiştiriniz.
• Öğrencilerin ilgilerini çekecek sorunlar ortaya atınız.
• Öğrencilerin hem sizinle hem diğer öğrencilerle etkileşimini destekleyiniz.
• Öğrencilere bir soru yönelttiğinizde olası bir yanıt üzerinde düşünmeleri için yeterince bekleme süresi tanıyınız.
• Öğrencilere sunulan bilgiler arasında bağlantı kurabilmeleri ve çeşitli görüşleri birbirleriye karşılaştırabilmeleri için zaman veriniz.
• Öğrencilerin başarısını öğrenme bağlamına göre değerlendiriniz
Örnek Etkinlik Planı
• ADI: DUYGULARIM VE DÜŞÜNCELERİM EL ELE
• DERS : SOSYAL BİLGİLER
• SINIF : 4YAKLAŞIK SÜRE : 30 DAKİKA ÖĞRENME ALANI : BİREY VE KİMLİKÜNİTE : HERKESİN BİR KİMLİĞİ VARTEMEL BECERİLER : Karar verme, eleştirel düşünme, empati
• KAZANIMLAR : Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Farklı durumlara ait farklı duygu ve düşüncelerini ifade eder.
• MATERYALLER : Kağıt, kalem
• KAYNAK : Serdar Erkan,(1997) Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri, İlk ve Orta Öğretim İçin, Ankara: Pegem Yayınları, Kudret Eren Yavuz (2002), Duygusal Zeka Gelişimi, Ankara:Ceceli Okulları Yayınları.
Süreç
• 1. Öğrencilere ekte verilen “Çalışma Kağıdı” nı dağıtın.
• 2. Öğrencilerden çalışma kağıdında verilen her bir durum ile karşılaştıklarında yaşayacakları duyguyu boş bırakılan yerlere yazmalarını isteyin.
• 3. Öğrencilerden çalışma kağıtlarını doldurduktan sonra verdikleri cevapları, sınıfta paylaşmalarını isteyin.
• 4.Aşağıdakilere benzer soruları sınıfa yönelterek grup etkileşimini başlatın. Öğrencilerin soruları sözlü olarak cevaplamalarını isteyin. Duygularınız durumdan duruma değişti mi?Aynı durumda her birimiz aynı duyguları mı yaşarız?Yaşadığımız bir duygu sonrası, durum hakkında daha fazla bilgi sahibi olduktan sonra duygularımız da değişmeler olur mu?Arkadaşlarınızın farklı düşüncelere sahip olması sizi nasıl etkiledi?Olaylarda yer alan kişilerin yerinde siz olsaydınız ne hissederdiniz?
Öğretmen, öğrencileri değerlendirirken şu durumlara dikkat edecektir.
• Duygularını doğru ifade edebiliyor mu?
• Durumlara göre duygularının değiştiğini fark edebiliyor mu?
• Durumlara göre duygularının değişmesinin sebeplerini açıklayabiliyor mu?
ÇALIŞMA KAĞIDI
• Aşağıdaki olaylar ile karşılaştığınızda neler hissettiğinizi boş bırakılan yerlere yazınız:
• Bisikletine binip sokağa çıktın. Bu sırada bir başka çocuk sana “Hey! o benim bisikletim, getir onu buraya” diye bağırdı. Neler hissederdin?
• ............................................
• Sonra durdun ve çocuğa bisikletin sana ait olduğunu söyledin. Yakından bakmasına izin verdin. Çocuk, “ Özür dilerim benim bisikletim sanmıştım. Kaybolan bisikletimi iki senedir biriktirdiğim parayla yeni almıştım” dedi. Neler hissederdin?
• ……………………………………………………………
• Bisikleti çalınan çocuğun yerinde olsaydın neler hissederdin?
• …………………………………………………………..
• En yakın arkadaşın koşarken sana çarptı. Neler hissetin?
• …….................................................
• Kırgın olduğun arkadaşın koşarken sana çarptı. Neler hissettin?
• ................................................
• Arkadaşlarından biri sana sormadan kitabını aldı. Neler hissettin?
Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri
1. “ Öğretim materyali basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır: Hazırlanacak öğretim materyali konuyu basitleştirebilen, öğrenci için anlaşılmasını kolaylaştıran ve gereksiz bilgilerle donanık olmayan bir özellik taşımalıdır. Materyal fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir.”
Öğretilecek konular mümkün olduğunca basite indirgenmelidir. Bunun için sade bir anlatımın yanında bazı kodlamalardan, formüllerden yararlanılabilir. Bir köydeki cami cemaatine her sene bayram namazındaki tekbirlerin alınışını uzun uzun anlatmak yerine bir defa ‘iki salla bir bağla, üç salla bir yolla’ formülünü öğretmek daha verimli bir metod olacaktır. Öğrencilere de ders anlatırken bu tür formüller kullanılmalıdır. Mesela dört büyük meleğin isimleri ‘CAMİ’ akrostişiyle anlatılabilir:
Cebrail
Azrail
Mikail
İsrafil
2. “ Öğretim materyali dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır: Dersin hedeflerini desteklemeyen bir materyal, her ne kadar iyi hazırlanmış olsa bile öğretimsel etkinliği düşük olacaktır. Çünkü her derste kazandırılması amaçlanan ve önceden spesifik olarak belirlenmiş hedeflerin öğrenciye kazandırılması için, öğretimsel etkinlikler tasarlanır ve uygulanır. Öğretim etkinlikleri içinde yer alan öğretim materyallerinin geliştirilip kullanılması da hedef davranışlara göre belirlenir. Örneğin hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali de öğrenciye uygulama yapma fırsatı sunabilmelidir.”
Önemli olan namaz kılmanın teorik bilgisine sahip olmak değil namaz kılabilmektir. Bu nedenle namaz konusu işlenirken tepegöz, Powerpoint, video gibi teknolojilerin kullanılmasının yanı sıra bizzat uygulama da yaptırılmalıdır. Bizim hedefimiz namaz kılmayı öğretmektir. Bu da uygulama olmadan tam manasıyla gerçekleştirilemez.
3. “ Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır: Öğretim materyallerinin bütün içeriğin öğrenciye aktarılması amacıyla değil, içeriğin önemli ve ana temalarının öğrenciye sunulmasında kullanılması en etkin yaklaşımdır. Bu yüzden hazırlanacak materyaller konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır.” Mesela namaz konusunun şekiller, şemalar, resimler ile anlatılması öğretmenin soyut ve sözel olarak anlatmasından daha etkilidir.”
Anlatılacak konular tamamıyla materyale aktarılıp laf kalabalığı yapılmamalıdır. Materyalde anahtar kelimeler, semboller, konunun ana hatları ve başlıklar yer almalıdır. Mesela namazın nasıl kılınacağını sözlü olarak öğretmen ifade etmelidir. Materyalde ise namazın rükünleri resimlerle aktarılmalıdır.
4. “Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim, grafik, renk vb.) materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır: Görsel-işitsel özelliklerin, öğrencinin dikkatini çekmede ve öğrenciyi güdülemede etkin olduğu bir gerçektir. Ancak amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel-işitsel öğeler, öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir. Örneğin Powerpoint’te hazırlanmış bir sunumda, öğrencilerin dikkatini sunuma çekmek için, ilk sayfada ses kullanımı bu amaca hizmet edebilir. Ancak sunumun her aşamasında aynı sesin kullanılması artık öğrencinin dikkatini çekme özelliğini kaybedip, öğrenci için bıktırıcı ve dikkatini dağıtıcı olabilir. Öğretim ortamında tasarlanan her türlü etkinlik öğretimsel nitelikte olmalı ve öğretimsel değeri olmayan hiçbir etkinlik öğretim ortamında yer almamalıdır.
5. Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özeliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir: Öğretim materyallerinin öğretim ortamındaki işlevlerinden biri de öğrencinin gerçek hayatıyla öğretim ortamı arasında bir köprü kurabilmektir. Bu yüzden öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öğe öğrencinin yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri yansıtmalıdır. Ayrıca, materyal öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.
6. Öğretim materyali öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlamalıdır: Öğrenciler için en etkin öğrenme ortamları öğrencilerin aktif olduğu ortamlardır. Öğrenci için, öğrenme ortamındaki etkinliklere katıldığı ölçüde kalıcı izli öğrenme gerçekleşir.” Mesela Powerpoint sunumu öğrencinin kendi kendine kullanabileceği, sayfalar arasında dolaşıp konu ile ilgili test, bulmaca vs. çözebileceği bir şekilde hazırlanmalıdır.
7. Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır: Hazırlanan öğretim materyalinin gerçeğe uygunluğu sağlanmalıdır. Mümkünse gerçek hayatı en iyi sınıf ortamına taşıyabilecek materyallerin seçilmesi gerekir. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Ancak gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir.” Mesela tesbih, takke, misvak, cami maketi vs. sınıfa getirilebilir.
8. “Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır: Kullanılacak her türlü materyal, bütün öğrencilerin kullanabileceği ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Öğretimsel materyallerin kullanımı bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin kullanılmasını gerektirmelidir. Örneğin bir bilgisayar yazılımı öğretim materyali olarak kullanılacak ise bütün öğrencilerin yazılımı kullanmaları için gerekli bilgisayar bilgisine ve becerisine sahip olması gerekir. Aksi takdirde, böyle bir materyal sadece bilgisayar kullanma becerisine sahip olan öğrenciler için etkin olacaktır.
9. Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır: Öğretim ortamında kullanılacak her türlü materyalin mümkün olduğu ölçüde öğrencinin, öğretmenin rehberliği olmadan da kullanabileceği şekilde tasarlanması ve geliştirilmesi gerekir. Kullanımı çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir. Bunun sonucunda öğretim materyalinin öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve analitik düşünme gibi eğitimde çok kritik kabul ettiğimiz özelliklerini geliştirmesi beklenemez.
10. Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir: Öğrenme ortamında, öğrencilerin farklı öğrenme hızlarına sahip oldukları bir gerçektir. Bazı öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç duyabilirler. Bu yüzden, öğretim materyali öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır.
11. Hazırlanan öğretim materyalleri gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır: Günümüzde hızla gelişen teknoloji ve gelişen bilgi birikimi eğitimsel içeriklerin ve öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının da hızla değişmesine neden olmaktadır. Eğitim ortamının gerçek hayatla tutarlılık göstermesini sağlamak ve öğrencinin ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için, kullanılan materyallerin içeriğinin mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri içermesi gerekir. Bu yüzden, öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişimleri yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır. Güncelleştirilmesi mümkün olmayan materyallerin, öğretimsel etkinliğini zamanla kaybetmesi kaçınılmazdır.”
GÖRSEL UNSURLAR
Gerçekçi(realistic) görseller, üzerinde durulan gerçek nesneyi gösterir. Örneğin bir arabanın resmi gerçekçi bir görsel olarak kullanılabilir.
Benzeşik(analojic) görseller, bir kavramı veya bir konuyu açıklamak için o kavrama benzer başka bir kavramla ilgili bir şeyi göstererek benzerliklere dikkat çekme işlevini görürler.
Şematik(organizational) görseller, akış şemaları, grafikler, haritalar, şematik ve sınıflama çizelgelerini kapsar.
SÖZEL UNSURLAR
Yazı Tipi (Harf Stili): Yazı tipini seçmek tasarımcıya kalmış bir iştir. Burada asıl amaç yazıların kolay okunabilir olmasıdır.
Stil Sayısı (Stil Çeşitliliği): Bir görselde ikiden fazla yazı tipi kullanılmamalıdır. Bir görselde iki farklı yazı tipi, metinlerin bir kısmı ‘yatık’, bir kısmı ‘altı çizgili’, değişik yazı boyutları ve vurgular için biraz kalın biçimlemeleri kullanılabilir.
BÜYÜK HARF: Bir metinde yazıların en iyi derecede okunabilir olmalarını sağlamak için yalnızca küçük harf ve ancak gerektiği yerlerde veya zorunlu durumlarda büyük harf kullanmak gerekir. Büyük harflerde bütün harflerin boyutları aynı olduğu için gözün harfleri ayırt etme gücü azalmakta ve bu nedenle okuma hızı düşmektedir.
Renk: Harflerin rengi arka planın (zemin) rengiyle zıt bir renkte olmalıdır.
Harf Boyutu (Punto): Küçük harflerin boyutunun her 3 metrelik mesafe için 1,3 cm yüksekliğinde olması gerekir. Ayrıca izleyici grubunun yaş ortalaması küçüldükçe harflerin boyutu büyümelidir.
Harflerin Arasındaki Boşluklar: Bütün harfler arasındaki boşluklar eşit düzeyde olmalıdır.
Satırların Arasındaki Boşluklar: Eğer satırlar birbirlerine çok yakın iseler belirli bir uzaklıkta net olarak okunamazlar. Eğer satırların arasında çok boşluk varsa satırlar birbirlerinden kopukmuş gibi bir izlenim verirler. İyi okunabilir bir metin için satırlar arasında bırakılacak ideal boşluk miktarı (dikey boşluk) küçük harflerin boyutundan birazcık küçük olmalıdır.
alıntıdır
- Katılım
- 21 Ocak 2007
- Mesajlar
- 8,605
- Puanları
- 683
- Yaş
- 48
- Konum
- Denizli
- Web sitesi
- www.sosyalbilgiler.biz
İntrernetten derlenmiş bir sunudur