HTML:
<body>
<p class="MsoTitle"><span style="font-family:Arial"> </span></p>
<p class="MsoTitle"><span style="font-family:Arial">Hayat Bilgisi ve Sosyal
Bilgiler Öğretimi Dersinde Akıl Haritasının Kullanımı</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoSubtitle">Yasemin Derelioğlu <a name="_ftnref1" title href="#_ftn1">
<span class="MsoFootnoteReference">*</span></a></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoBodyText"><span style="font-family:Arial"> İçinde
yaşadığımız dünya çok hızlı ve radikal değişimler içermektedir. Bu bağlamda,
eğitim de yeni bir anlam kazanmıştır. Günümüzde öğrencilere vermeyi ve
geliştirmeyi hedeflediğimiz beceriler, geçmiştekilerden büyük ölçüde
farklılaşmıştır. Geçmişte eğitim, temel amacı bireyi işe hazırlamak olan, eğitim
sürecinde belirli bilgi ve becerileri kazandırmayı hedefleyen, okul yıllarını
kapsayan bir süreçti. Oysa günümüzde eğitimin bütün yaşam süresince devam eden,
sadece okulu değil iş hayatını ve bütün yaşamı kapsayan, sürekli bir süreçtir.
Artık eğitim, bilgiyi vermekten çok, bu bilgiyi edinmenin yollarını öğretmeyi
hedeflemektedir. Bu değişimde, son yıllardaki büyük bilgi birikimlerinin ve
bunların dünya çapında çok daha kolay paylaşılmasının büyük etkisi olmuştur.
Günümüzde, dünya çapındaki bilgi ağı (internet) sayesinde, dünyanın her
yerinden, çok büyük sayıda bilgilere ulaşım büyük ölçüde kolaylaşmıştır.
Bilginin çokluğu ve hızlı değişimi, eski “bilgi edinmeye” yönelik eğitim
sisteminde de köklü değişimleri gerekli kılmıştır. Artık öğrencilere bilgi
kazandırmaktan çok, bilgilere nasıl ulaşacaklarını, nasıl değerlendireceklerini
ve nasıl kullanacaklarını öğretmeye yönelik eğitim stratejileri önem
kazanmıştır. Bu bağlamda, Akıl Haritası tekniği de, bilgi kazanımından çok, bu
bilginin kullanımını hedefleyen yeni bir teknik olarak eğitim sisteminde yerini
almıştır. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Bu çalışma kapsamında, dünyada yaygın olarak kullanılmakta olan Akıl
Haritası tekniğinin Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi dersine
uygulanması ele alınmıştır. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim
Fakültesi, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin ders programları
içeriğine, dünyada yeni kullanılan eğitim tekniklerinin de öğretilmesi amacıyla,
Akıl Haritası tekniği de alınmıştır. Burada iki temel amaç vardır: ilk olarak
öğretmen adaylarının akıl haritası tekniğini kullanmayı öğrenmeleriyle,
geleceğin öğretmenleri olarak düşünme becerilerinin ve yaratıcılıklarının
geliştirilmesi hedeflenmiştir. İkinci amaç ise, bu tekniği Hayat Bilgisi ve
Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi kapsamında ele alarak, bu dersin işleniş
sürecinde akıl haritası tekniğinin kullanımını öğretmektir. Bu şekilde,
geleceğin öğretmenleri derslerinde diğer öğretim teknikleriyle birlikte akıl
haritası tekniğini de kullanarak, kendi öğrencilerinin ilköğretimin ilk
kademelerinden itibaren düşünme becerilerini ve yaratıcılıklarını
geliştirmelerine yardımcı olabileceklerdir. Bu hedefler doğrultusunda eğitim iki
basamaklı olarak verilmektedir:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">1-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span>Akıl Haritası tekniğinin öğretilmesi</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span>Akıl Haritası tekniğinin Hayat Bilgisi konularına uyarlanması.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
</span></p>
<h3 style="margin-left:0cm"><span style="font-family:Arial">Akıl Haritası </span>
</h3>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası tekniği, Tony Buzan tarafından geliştirilmiş olan, beyni bütün
kapasitesiyle kullanmayı hedefleyen güçlü bir grafik tekniktir (Buzan ve Buzan,
1996).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası tekniği, temelini 1970’ li yıllarda Dr. Roger Sperry ve
arkadaşlarının beyinle ilgili çalışmalarından almaktadır. Sperry ve arkadaşları
çalışmalarında serebral korteksin iki yarıküresinin birbirinden farklı şekilde
işlev gördüklerini keşfetmişlerdir. İnsanların büyük çoğunluğunda, beynin sağ
yarıküresi, sözel olmayan aktivitelerde daha etkin konumdadır: müzik dinlemek,
resim yapmak, hayal kurmak, yüzleri tanımak, ritim hatırlamak, renk kullanmak,
vb. gibi. Sol yarıküre ise, dil kullanımını içeren faaliyetlerde, yazı yazmada,
matematiksel problemlerin çözümü gibi akademik faaliyetlerde daha etkindir.
Geleneksel eğitim sistemi, daha çok beynin sol yarıküresi ile ilgili
etkinlikleri temel almakta, bu durum da diğer yarıkürenin daha az kullanımına
neden olmaktadır. Tony Buzan, Sperry ve arkadaşlarının çalışmalarından
hareketle, Akıl Haritası tekniğini geliştirmiştir. Buzan’ ın sistemi, sağ ve sol
yarıkürelerin işleyiş süreçlerini birlikte ele almayı ve bütünleştirmeyi temel
almaktadır (Margulies, 1991). Akıl Haritası tekniği kullanılırken, kişi
fikirleri kayıt etmede sadece kelimeleri değil, sembolleri de kullanır. Böylece,
kelime ve sembollerin birlikte kullanımı beynin her iki yarıküresini de
faaliyete geçirir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Yapılan araştırmalar, akıl haritası tekniğinin kullanımının düşünme
becerilerini geliştirdiğine işaret etmektedir. Sözcük ve sembollerin birlikte
kullanımı, hayalgücünü de harekete geçirdiği için, düşünce becerilerinin
yanısıra yaratıcılık da artmaktadır (Anderson, 1993; Margulies, 1991; Mento ve
diğ.,1999; Tetzeli, 1992).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası, fikirlerin kağıda aktarılması için geliştirilmiş olan bir
sistemdir ve hemen her alanda kullanılabilir. Hizmet içi eğitimlerde bu tekniğin
kullanıldığı ve etkili olduğu çok sayıda çalışma vardır. Eğitim alanında da Akıl
Haritası yaygın olarak kullanılmış ve bu uygulamalardan olumlu sonuçlar
alınmıştır (Carr, 1997; Daudelin, 1996; Margulies, 1991). Akıl haritası
tekniğiyle, hem öğretmenler hem de öğrenciler düşünme becerilerini
geliştirebilir ve yaratıcılıklarını daha özgür bir şekilde kullanabilirler.
Uygulama süreci oldukça basit olan bu teknik, özel bir öğrenme güçlüğü olmayan,
okuma yazma bilen her yaştan, herkese öğretilebilir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%"><b>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Akıl
Haritasının Kullanım Alanları </span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%"><b>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası tekniği, yaşamın hemen her alanında, düşünmeyi
gerektiren her konuda kullanılabilir. Bu alanlardan başlıcaları şu şekilde
özetlenebilir:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">günlük,
haftalık, aylık, vb. planların yapılmasında;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">not
tutmada;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">bir
projeyle ilgili strateji belirlemede; </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">kitap,
konu, makale, vb. özetlerinde;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">konu
anlatımlarına girişte veya sonuçta;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
sunumlarda;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">beyin
fırtınası yaparken;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">ders
çalışırken;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">vb. pek
çok alanda..</span></p>
<h2 style="text-indent:0cm"><span style="font-family:Arial">Akıl Haritası
Tekniğinin Kullanımı</span></h2>
<p style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;line-height:150%">
<span style="line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası tekniğinin kullanımında iki temel malzemeye gereksinim
vardır:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Çizgisiz
, en az A4 boyutunda kağıt (eğer mümkünse A3 boyutunda kağıt tercih
edilmelidir). Kağıt, yatay olarak kullanılmalıdır.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Renkli
kalemler (mümkünse çok sayıda renkte ve farklı kalınlıklarda keçeli kalemler)</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Gerekli malzemenin temin edilmesinden sonra akıl haritasının konusu seçilir.
Eğer konu bilgi aktarımı ise, öncelikle konuyla ilgili verilerin toplanması, bu
bilgilerin incelenmesi gereklidir (örneğin bir hikaye, öykü, kitap, vb. özeti
ise öncelikle okunması gereklidir). Eğer konu bir plan veya proje türü etkinlik
ise, harita çiziminde “beyin fırtınası” tekniği kullanılmalıdır. Bu nedenle
beyin fırtınası tekniğinin akıl haritasından önce ele alınması gereklidir. Eğer
bu yapılamıyorsa, akıl haritasını yaparken düşüncelerin tamamen serbest
bırakılmasına ve akla gelen her türlü düşüncenin kaydına özen gösterilmesine
dikkat edilmelidir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası iki temel bölümden oluşur: üretme ve düzenleme.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">İlk
bölüm olan üretmede, adımlar şu şekilde sıralanır:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -27.0pt; line-height: 150%; margin-left: 45.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Symbol">·<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Temel
konu ve bu konunun sembolü yatay olarak kullanılan kağıdın tam ortasına çok
büyük olmayacak şekilde yazılır ve çizilir ve dikkati bu noktaya çekmek için
kalın çizgilerle belirginleştirilir;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -27.0pt; line-height: 150%; margin-left: 45.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Symbol">·<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Temel
konuyla ilgili akla gelen her türlü düşünce, bu temelden çıkan oklar (kollar)
aracılığıyla şekle eklenir. Ancak bu süreçte uyulması gereken bazı kurallar
vardır:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 72.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Courier New">o<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Anahtar
kelimelerin kullanımı: düşüncenin sadece bir tek kelime ile ifade edilebilmesine
özen gösterilmelidir. Bu şekilde düşüncelerin temel elemanlara indirgenmesi
hedeflenmiştir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 72.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Courier New">o<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Her
kelimeye bir sembol eşlik etmelidir: akıl haritasında kullanılan her kelime
mutlaka bir sembolle ilişkilendirilmelidir, ancak bu şekilde beynin her iki
yarıküresi de aktif olabilir. Soyut kavramların bile sembolle ifade edilmeye
çalışılmasına özen gösterilmelidir.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 72.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Courier New">o<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Renklerin
kullanımına özen gösterilmelidir. Renk kullanımı hem dikkat çekilmek istenen
noktaların vurgulanmasında, hem de sembollerin daha etkin şekilde çiziminde
yardımcı bir unsurdur.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 72.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Courier New">o<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Dikkat
çekilmek istenen noktalar daha kalın çizgilerle belirginleştirilmeli, ana ve yan
dallar net olarak ayrıştırılmalıdır.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 72.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Courier New">o<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Her dalda
sadece bir tek kelime ve sembolü bulunmalıdır. Bu düşünceden çıkan yeni
düşünceler ise ayrı dallarla çıkarılırlar. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -27.0pt; line-height: 150%; margin-left: 45.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Symbol">·<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Temel
konuya eklenen dallara, alt dallar eklenerek akıl haritası geliştirilir. Bu
kısımlarda da yukarıda belirtilen kuralların kullanılması gereklidir. </span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -27.0pt; line-height: 150%; margin-left: 45.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Symbol">·<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Eğer
eklenen düşünceler yenilerini getiriyorsa bu işlemlere akıl haritası
tamamlanıncaya kadar devam edilir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
İkinci bölüm olan düzenleme, üretme bölümünün sona ermesiyle başlamaktadır.
Bütün düşünceler aktarıldıktan sonra, akıl haritası incelenerek eğer gerekli
görülürse eklemeler veya düzeltmeler yapılır. Bu düzeltmeler bazen haritanın
yeniden yapılmasını gerektirebilir. Bu aşamanın tamamlanmasıyla akıl haritası
son halini almış olur.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%"><b>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%"><b>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Hayat
Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Dersinde Akıl Haritası Tekniğinin Kullanımı</span></b></p>
<p class="MsoBodyTextIndent"><span style="font-family:Arial"> </span></p>
<p class="MsoBodyTextIndent"><span style="font-family:Arial">Akıl Haritası
tekniği, yurtdışında çok sayıda araştırmada, eğitimin çeşitli kademelerinde
kullanılmış ve etkili bulunmuş bir tekniktir. Öğretimin değişik kademelerinde
kullanılabildiği gibi, yetişkinlere yönelik hizmet içi eğitim programlarında da
yaygın olarak kullanılan akıl haritası tekniği, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali
Yücel Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı 3. sınıf öğrencilerine
Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi I dersi kapsamında verilmektedir. Bu
eğitim süreci aşağıda belirtilen basamakları kapsamaktadır.</span></p>
<p class="MsoBodyTextIndent"><span style="font-family:Arial">İlk aşamada, Akıl
Haritası tekniğinin temelleri, tarihçesi, kuralları, vb. öğrencilere görsel
malzemeler desteğiyle anlatılmaktadır. Bu anlatım sürecinin sonunda basit
düzeyde çizilmiş bir akıl haritası örneği sunularak sınıfta açıklanmaktadır.
Öğrencilerden bir sonraki ders için renkli kalemler getirmeleri istenerek bu
ders sona erdirilir.</span></p>
<p class="MsoBodyTextIndent"><span style="font-family:Arial">İkinci aşamada,
öğrenciler ilk uygulamalarını yapmaktadır. Bu uygulamada, öğrencilerin kendi
güncel yaşamlarından bir olayı, bir sorunu ele almaları istenir. Bu, sık olarak
yaşanan bir sorun (ulaşım, barınma, derse devam, vb.) olabileceği gibi, güncel
bir plan (tatil, yılbaşı, bayram hazırlığı, vb.) da olabilir. Öğrenciler konu
seçiminde özgür bırakılır. Bu bölümdeki temel amaç, öğrencilerin tekniği
kullanmayı öğrenmeleridir. Öğrenciler bireysel olarak akıl haritalarını
hazırlarken, eğitimci soruları yanıtlar ve sınıf içinde yapılan akıl
haritalarını inceleyerek gerekli düzeltmeleri yapar. Daha sonra istekli
öğrenciler kendi yaptıkları akıl haritalarını tahtaya çizerler. Bu akıl
haritalarındaki doğru yönler ve yanlışlıklar sınıfta tartışılarak gerekli teknik
düzeltmeler yapılır. Bu düzeltmeler doğrultusunda diğer öğrenciler de kendi
çalışmalarında gerekli ise düzeltmelerini yaparlar. Eğitimci dersin sonunda
bütün çalışmaları öğrencilerden alarak, bir sonraki derse üzerlerinde
düzeltmeleri yapılmış olarak getirir ve yanlışlarını görmeleri için öğrencilere
tekrar dağıtır. </span></p>
<p class="MsoBodyTextIndent"><span style="font-family:Arial">Üçüncü aşamada ise,
öğrenciler Hayat Bilgisi veya Sosyal Bilgiler kitaplarından üniteler veya
konular seçerler (Trafik, Sağlığımız, 23 Nisan, Akdeniz Bölgesi, vb.).
Öğrenciler konu seçiminde özgürdür ancak eğitimci sınıfta birbirinden farklı
konuların olması için öğrencileri yönlendirir. Ders sürecinde, bu konular
öğrenciler tarafından özetlenerek akıl haritasına dönüştürülür. Eğitimci bu
uygulama sırasında da sınıf içinde gözlem yaparak gerekli ise düzeltmelerde
bulunur. Akıl haritalarının sınıfta tartışılmasıyla çalışma sonlandırılır.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Bu tekniğin kullanımı sınıf mevcuduna göre değişmekle birlikte,
yaklaşık olarak 10 kredilik derste tamamlanmaktadır:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2 kredi :
Akıl haritası tekniğinin aktarılması</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2 kredi :
İlk uygulamalar</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2 kredi :
İlk uygulamaların paylaşılarak düzeltmelerin yapılması</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2 kredi :
İkinci uygulamalar</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">2 kredi :
İkinci uygulamaların paylaşılarak düzeltmelerin yapılması </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<h1><span style="font-family:Arial">Sonuç ve Öneriler</span></h1>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl Haritası tekniğinin Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi
dersi kapsamında kullanılmasının, öğrencilerin hem düşünme becerilerini hem de
yaratıcılıklarını geliştirmesi açısından etkili ve verimli olduğu
düşünülmektedir. Öğrencilerin bu konuyla ilgili çalışma örnekleri, tekniği
kullanmayı büyük ölçüde öğrendiklerini gösterir niteliktedir. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
“Beyin Fırtınası” tekniğinin öğretilmesi ve sınıfta uygulanmasının, akıl
haritası tekniğinin öğretiminden önce yapılması önerilmektedir. Bu şekilde,
öğrenciler akıl haritasının üretim bölümünde yer alan düşüncelerinin serbestçe
ifadesi kısmına daha açık olmaktadır. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Akıl haritası tekniğinin ilköğretim düzeyinde öğretmenler tarafından kullanım
alanları ise başlıca şu şekillerde olabilir:</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">ünite
veya konuya girişte, konunun bir bütün olarak sunulmasında;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">ünite
sonunda, konunun özetlenmesinde;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">belirli
gün veya haftalarda, hem konuların açıklanmasında, hem de plan yapılmasında;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
öğrencilerin bireysel veya okul etkinlikleriyle ilgili planlar yapmalarında;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
öğrencilerin kendileriyle ilgili farkındalık kazanmalarında;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
öğretmenlerin öğretim etkinliğini değerlendirmelerinde;</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">güncel
bir konunun detaylı incelenmesinde; </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: -18.0pt; line-height: 150%; margin-left: 36.0pt">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%">-<span style="font:7.0pt "Times New Roman"">
</span></span>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">hikaye,
öykü, kitap, vb. özetlerinde.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
<br clear="all" style="page-break-before:always">
</span><h4 align="center" style="text-align:center"><b>Kaynakça</b></h4>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Anderson,
Joseph V. (1993). “Mind Mapping: A Tool for Creative Thinking”, </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Business Horizons</span></b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">,
13 (2).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Buzan,
Tony; Buzan, Barry (1996). <b>The Mind Map Book: How to Use Radiant </b></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Thinking to Maximize Your Brain’s Untapped Potential</span></b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">.
Plume Books, </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">New
York.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Carr, A..
(1997). “The Learning Organization: New Lessons”, <b>Journal of </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Management Development</span></b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">,
16 (4).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Daudelin,
M.W. (1996). “Learning from Experience Through Reflection”, </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Organizational Dynamics</span></b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">,
24 (3).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Davaslıgil, Ümit (2002). <b>Özel Öğretim Yöntemleri – Ders Notları</b>, Çantay
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Yayınevi: İstanbul.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Margulies,
Nancy (1991). <b>Mapping Inner Space</b>. Zephyr Press, Tucson.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<h4>Mento, Anthony J.; Martinelli, Patrick; Jones, Raymond M. (1999). “Mind </h4>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Mapping in Executive Education: Application and Outcomes”, <b>The </b></span>
</p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">
Journal of Management Development</span></b><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">,
18 (4).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">Tetzeli,
Rick (1992). “Mind Mapping: A New Way to Think on Paper”, <b>Fortune</b>,
</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;text-indent:35.4pt;line-height:
150%"><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial">19
(3).</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;line-height:150%">
<span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%; font-family: Arial"> </span></p>
<div style="mso-element:footnote-list">
<br clear="all">
<hr align="left" size="1" width="33%">
<div style="mso-element:footnote" id="ftn1">
<p class="MsoFootnoteText"><a name="_ftn1" title href="#_ftnref1">
<span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family:
Arial">* </span></span></a><span style="font-family:Arial">Araştırma Görevlisi,
İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü</span></div>
</div>
</body>