Ders:Sosyal Bilgiler
Ünite:Sosyal Bilgiler Öğreniyorum
Konu:
TÜKETİCİ HAKLARI
15 Mart 1962 tarihinde, ilk defa ABD Başkanı Kennedy’nin Amerikan Kongresinde tüketici haklarını resmen dile getirmesi ve kabul etmesi nedeniyle, “15 Mart”, 1983 yılından beri “Dünya Tüketici Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır.
Bu vesile ile, 1995 yılında kanunlaşan “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun”un öngördüğü temel hükümlere kısaca değinmek isteriz.
AYIPLI MAL
“Ayıplı mal ve hizmet” nedir?
1. Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan özelliklere aykırı mal ve hizmet
2. Satıcı tarafından vaat edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
3. Standardında tespit edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
4. Değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal ve hizmet
Ayıplı mal alan tüketici 15 gün içinde “iade hakkı”nı kullanarak şunları isteyebilir:
1. Malı iade ederek, ayıpsız olanı ile değiştirmek
2. Malı iade ederek ödediği bedelin iadesini istemek
3. Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesi
4. Malın ücretsiz olarak tamir edilmesi
Hemen fark edilemeyecek gizli ayıplarda 15 günlük iade hakkı süresi 2 yıl olarak kabul edilmiştir. Satıcı, 2 yıldan daha uzun bir garanti süresi tanıyabilir.
Üzerinde "özürlü" yazısı bulunan veya ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için iade hakkı söz konusu değildir. Ancak özürlü olarak satılan malların üzerine "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması ve bu durumun tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde de gösterilmesi zorunludur.
Ayıplı mal ve yol açtığı zarar nedeniyle, satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı, tüketiciye karşı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Ayıplı mal nedeniyle tüketicinin dava açma hakkı 2 yılda zamanaşımına uğrar. Eğer satıcı maldaki ayıbı hile ile gizlemiş ise, bu hüküm uygulanmaz.
ETİKET
Tüketicilere sunulan mal ve hizmetlerin ambalajları üzerinde ve kapıya asılan tarifelerde "Menşei, Cins ve Fiyat" bilgilerinin konulması şart. Bu nedenle, etiketi ve tarifesi olmayan satıcıları mutlaka uyarın ve uyarıya uymayanları da belediyelere şikayet edin.
GARANTİ BELGESİ
Sanayi malı üreten ya da ithal eden firmalar, ürünleri için en az bir yıl garanti vermek zorundalar. Bu garanti de, ürünün tüm parçalarını kapsamak zorunda.
Bazı parçaları garanti kapsamında tutup, bazılarını garanti dışında bırakamazlar.
Satıcılar da, üreticilerin düzenlediği bu garanti belgesini tüketicilerine vermek zorunda. Bu süre içinde cihazın onarımı ücretsiz yapılır. Üretici ya da servis, garanti kapsamındaki cihaz için herhangi bir ad altında para talep edemez.
Yetkili servis, tamir için bırakılan cıhazı en fazla 30 gün içinde onarmak zorunda. 30 gün sınırı aşıldığı taktirde, ürünü yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkınız var. Ayrıca, cihaz tamirdeyken geçen zaman da garanti süresine eklenmek zorunda.
Garanti kapsamındaki bir cihaz, aynı arızayı iki kez ya da farklı arızaları dört kez peş peşe tekrarlarsa, üretici firma o ürünü ücretsiz degiştirmek zorunda.
Bu haklarınızı kaybetmek istemiyorsanız sanayi ürünlerinin onarımını mutlaka yetkili servislere yaptırmanız gerekiyor. Yetkili servislere yaptırdığınız her işlemin mutlaka belgesini alın.
Garanti kapsamındaki bir ürün için nakliye, montaj, servis, bakım ve arıza için hiç bir bedel ödememeniz gerekiyor.
TAKSİTLİ SATIŞLAR
Taksitle aldığınız bir ürün için borçlandığınız toplam miktarı veya birden fazla taksidi önceden ödeyebilirsiniz. Bu durumda satıcı ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı, taksit şartlarını içeren sözleşmenin bir kopyasını size vermek zorunda. İmzalayacağınız sözleşmede de, mal ve hizmetlerin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle birlikte ödenecek toplam satış fiyatı, ön ödeme tutarı, ödeme planı, faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık oran, gecikme faiz oranları yer almalı.
Ayrıca, sözleşmede bildirilen mal ve hizmetin toplam şatış fiyatı hiçbir şekilde arttırılamaz.
KAPIDAN PAZARLAMALAR
Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alacağınız ürünleri 7 gün DENEME VE KIYASLAMA hakkına sahipsiniz. Bu süre içinde şayet ürünü satın almaktan vaz geçerseniz, NOTER aracılığıyla satıcıya bir İHTARNAME göndermeniz gerekiyor. Bunu yaptığınız taktirde, satıcı sızden almış olduğu peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorunda.
7 gün içerisinde firmaya ihtarname çekmediğiniz taktirde ürünü KABUL etmiş sayılıyorsunuz.
Bu hakkınızı kaybetmek istemiyorsanız, satıcının size imzalatmış olduğu sözleşmenin üzerindeki TARİHE dikkat edin. Çünkü, bu haktan sizi yararlandırmak istemeyen art niyetli satıcılar, sözleşmenin tarihini genellikle bir ay öncesini yazıyor. Dikkat edin...
TÜKETİCİ KREDİLERİ
Banka ya da finans kuruluşlarından kullandığınız tüketici kredisi için mutlaka sözlesmenin bir kopyasını alın. Bu sözleşmede yer alan şartlar, sizin aleyhinize hiç bir şekilde degiştirilemez. Yani, ekonomik kriz yaşandı diye faiz oranı daha sonra artırılamaz.
Borcunuzun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterseniz, banka gerekli faiz ve komisyon indirimi yapmak zorunda.
KAMPANYALI SATIŞ
Kampanyada aldığınız ürünü satıcı zamanında teslim etmek zorunda. Ayrıca, ek para talebinde bulunamadığı gibi taahhüt ettiği malın dışında da baska bir ürünü veremiyor.
Ünite:Sosyal Bilgiler Öğreniyorum
Konu:
TÜKETİCİ HAKLARI
15 Mart 1962 tarihinde, ilk defa ABD Başkanı Kennedy’nin Amerikan Kongresinde tüketici haklarını resmen dile getirmesi ve kabul etmesi nedeniyle, “15 Mart”, 1983 yılından beri “Dünya Tüketici Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır.
Bu vesile ile, 1995 yılında kanunlaşan “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun”un öngördüğü temel hükümlere kısaca değinmek isteriz.
AYIPLI MAL
“Ayıplı mal ve hizmet” nedir?
1. Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan özelliklere aykırı mal ve hizmet
2. Satıcı tarafından vaat edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
3. Standardında tespit edilen özelliklere aykırı mal ve hizmet
4. Değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mal ve hizmet
Ayıplı mal alan tüketici 15 gün içinde “iade hakkı”nı kullanarak şunları isteyebilir:
1. Malı iade ederek, ayıpsız olanı ile değiştirmek
2. Malı iade ederek ödediği bedelin iadesini istemek
3. Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesi
4. Malın ücretsiz olarak tamir edilmesi
Hemen fark edilemeyecek gizli ayıplarda 15 günlük iade hakkı süresi 2 yıl olarak kabul edilmiştir. Satıcı, 2 yıldan daha uzun bir garanti süresi tanıyabilir.
Üzerinde "özürlü" yazısı bulunan veya ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için iade hakkı söz konusu değildir. Ancak özürlü olarak satılan malların üzerine "özürlüdür" ibaresini içeren bir etiket konulması ve bu durumun tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde de gösterilmesi zorunludur.
Ayıplı mal ve yol açtığı zarar nedeniyle, satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı, tüketiciye karşı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Ayıplı mal nedeniyle tüketicinin dava açma hakkı 2 yılda zamanaşımına uğrar. Eğer satıcı maldaki ayıbı hile ile gizlemiş ise, bu hüküm uygulanmaz.
ETİKET
Tüketicilere sunulan mal ve hizmetlerin ambalajları üzerinde ve kapıya asılan tarifelerde "Menşei, Cins ve Fiyat" bilgilerinin konulması şart. Bu nedenle, etiketi ve tarifesi olmayan satıcıları mutlaka uyarın ve uyarıya uymayanları da belediyelere şikayet edin.
GARANTİ BELGESİ
Sanayi malı üreten ya da ithal eden firmalar, ürünleri için en az bir yıl garanti vermek zorundalar. Bu garanti de, ürünün tüm parçalarını kapsamak zorunda.
Bazı parçaları garanti kapsamında tutup, bazılarını garanti dışında bırakamazlar.
Satıcılar da, üreticilerin düzenlediği bu garanti belgesini tüketicilerine vermek zorunda. Bu süre içinde cihazın onarımı ücretsiz yapılır. Üretici ya da servis, garanti kapsamındaki cihaz için herhangi bir ad altında para talep edemez.
Yetkili servis, tamir için bırakılan cıhazı en fazla 30 gün içinde onarmak zorunda. 30 gün sınırı aşıldığı taktirde, ürünü yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkınız var. Ayrıca, cihaz tamirdeyken geçen zaman da garanti süresine eklenmek zorunda.
Garanti kapsamındaki bir cihaz, aynı arızayı iki kez ya da farklı arızaları dört kez peş peşe tekrarlarsa, üretici firma o ürünü ücretsiz degiştirmek zorunda.
Bu haklarınızı kaybetmek istemiyorsanız sanayi ürünlerinin onarımını mutlaka yetkili servislere yaptırmanız gerekiyor. Yetkili servislere yaptırdığınız her işlemin mutlaka belgesini alın.
Garanti kapsamındaki bir ürün için nakliye, montaj, servis, bakım ve arıza için hiç bir bedel ödememeniz gerekiyor.
TAKSİTLİ SATIŞLAR
Taksitle aldığınız bir ürün için borçlandığınız toplam miktarı veya birden fazla taksidi önceden ödeyebilirsiniz. Bu durumda satıcı ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür.
Satıcı, taksit şartlarını içeren sözleşmenin bir kopyasını size vermek zorunda. İmzalayacağınız sözleşmede de, mal ve hizmetlerin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle birlikte ödenecek toplam satış fiyatı, ön ödeme tutarı, ödeme planı, faiz miktarı ve faizin hesaplandığı yıllık oran, gecikme faiz oranları yer almalı.
Ayrıca, sözleşmede bildirilen mal ve hizmetin toplam şatış fiyatı hiçbir şekilde arttırılamaz.
KAPIDAN PAZARLAMALAR
Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alacağınız ürünleri 7 gün DENEME VE KIYASLAMA hakkına sahipsiniz. Bu süre içinde şayet ürünü satın almaktan vaz geçerseniz, NOTER aracılığıyla satıcıya bir İHTARNAME göndermeniz gerekiyor. Bunu yaptığınız taktirde, satıcı sızden almış olduğu peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorunda.
7 gün içerisinde firmaya ihtarname çekmediğiniz taktirde ürünü KABUL etmiş sayılıyorsunuz.
Bu hakkınızı kaybetmek istemiyorsanız, satıcının size imzalatmış olduğu sözleşmenin üzerindeki TARİHE dikkat edin. Çünkü, bu haktan sizi yararlandırmak istemeyen art niyetli satıcılar, sözleşmenin tarihini genellikle bir ay öncesini yazıyor. Dikkat edin...
TÜKETİCİ KREDİLERİ
Banka ya da finans kuruluşlarından kullandığınız tüketici kredisi için mutlaka sözlesmenin bir kopyasını alın. Bu sözleşmede yer alan şartlar, sizin aleyhinize hiç bir şekilde degiştirilemez. Yani, ekonomik kriz yaşandı diye faiz oranı daha sonra artırılamaz.
Borcunuzun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterseniz, banka gerekli faiz ve komisyon indirimi yapmak zorunda.
KAMPANYALI SATIŞ
Kampanyada aldığınız ürünü satıcı zamanında teslim etmek zorunda. Ayrıca, ek para talebinde bulunamadığı gibi taahhüt ettiği malın dışında da baska bir ürünü veremiyor.
