1. GİRİŞ
Sağlıklı iletişim; duygu, düşünce ve ihtiyaçların açık, dürüst ve saygılı bir şekilde ifade edilmesini gerektirir. Bu doğrultuda "Ben Dili" ve "Sen Dili" iletişim tarzları büyük önem taşır. Bireyin iletişimde kullandığı dil, karşısındaki kişiyle kuracağı ilişkinin yapısını doğrudan etkiler. Bu rapor, ben dili ve sen dili kavramlarını karşılaştırmalı olarak ele almakta ve etkili iletişim becerilerine katkı sunmayı amaçlamaktadır.2. BEN DİLİ NEDİR?
Ben Dili, kişinin yaşadığı durumu, bu durumun onda yarattığı duygu ve ihtiyaçları merkeze alarak kendisini ifade etmesidir.Bu dil yapıcı, empatik ve sorumluluk alan bir iletişim tarzıdır.
Ben Dili Cümle Yapısı:
Örnek:
“Ders anlatırken konuştuğun zaman dikkatimi toplamakta zorlanıyorum ve bu beni rahatsız ediyor.”
3. SEN DİLİ NEDİR?
Sen Dili, karşı tarafı suçlayan, yargılayan, eleştiren veya etiketleyen bir dil tarzıdır. Genellikle iletişimde çatışma yaratır, savunma mekanizmasını tetikler ve ilişkiye zarar verir.Sen Dili Örnekleri:
- “Sen hep böyle yapıyorsun!”
- “Sen yüzünden işler bozuldu.”
- “Sen hiçbir zaman beni dinlemiyorsun.”
4. BEN DİLİ VE SEN DİLİ KARŞILAŞTIRMASI
| Kriter | Ben Dili | Sen Dili |
|---|---|---|
| Odağı | Kişinin kendi duyguları | Karşı tarafın hataları |
| Etkisi | Empati kurar, ilişkiyi güçlendirir | Savunma ve çatışmaya yol açar |
| Örnek | “Kırıldım.” | “Sen beni hep üzüyorsun.” |
| Sonuç | Sorunun çözümüne odaklanır | Suçlama içerdiği için çözümsüzlük yaratır |
5. NEDEN BEN DİLİ KULLANMALIYIZ?
- Suçlamadan duyguları ifade etmeyi sağlar
- Karşı tarafın savunmaya geçmesini engeller
- Empati kurmayı kolaylaştırır
- Etkili problem çözmeye yardımcı olur
- Sağlıklı ve güvene dayalı ilişkiler kurmayı destekler
6. BEN DİLİ KULLANIMINA YÖNELİK ÖRNEKLER
| Durum | Sen Dili | Ben Dili |
|---|---|---|
| Arkadaş sürekli söz kesiyor | “Sen hiç beni dinlemiyorsun.” | “Ben konuşmam yarıda kesildiğinde kendimi değersiz hissediyorum.” |
| Çocuk ödev yapmıyor | “Sen tembelsin!” | “Ödevini yapmadığında endişeleniyorum çünkü bu, başarını etkileyebilir.” |
| Sınıfta yüksek sesle konuşuluyor | “Sürekli bağırıp duruyorsunuz!” | “Sınıfta yüksek ses olunca dikkatimi toplamakta zorlanıyorum.” |
7. OKUL ORTAMI İÇİN UYGULAMA ÖNERİLERİ
- Rehberlik saatinde “Ben Dili” çalışmaları yapılmalı
- Drama ve rol yapma etkinlikleriyle ben-sen dili farkı canlandırılmalı
- Duygu tanıma kartlarıyla ben dili örnekleri yazdırılmalı
- Öğretmenler öğrencilerle iletişimde ben dili kullanarak model olmalı
- Ailelerle yapılacak seminerlerde bu konuya özel bilgilendirme yapılmalı
