Etkin Vatandaşın Özellikleri Cevapları
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 24 Cevapları İkinci Kitap
Düşünelim
Aşağıdaki örnek olayları okuyup görselleri inceleyiniz ve soruları cevaplayınız.Masanızı hangi marangoza yaptırırsınız? Hangi marangoz etkin bir zanaatkâr olarak nitelendirilebilir? Sebebini söyleyiniz.
Cevap: Masamı işini iyi bilen, işine özen gösteren ve emek harcayan bir insana yaptırmayı daha çok isterim çünkü özensiz iş yapan ve istemeyerek yapılan bir iş iyi olmaz dolayısıyla bende memnun olmam.
Kerem ve Çağan’dan hangisinin etkin bir bisiklet kullanıcısı olduğu söylenebilir? Tartışınız.
Cevap: Çağan etkin bir bisiklet kullanıcısıdır çünkü ne kadar iyi bisiklet kullanıyor olsak bile başımıza olmadık kazalar gelebilir ve bu durumda önlemler almalıyız. Çağan bunun bilincinde olduğu için bisiklet sürmeye başlamadan önce önlemlerini almıştır.
Vatandaş, bir devletin yasalarla belirlenmiş hak ve sorumluluklara sahip olan üyesidir. “Etkin vatandaş” kavramını nasıl tanımlarsınız? Sizce kimlere etkin vatandaş denir? Örnekler veriniz.
Cevap: Haklarını kullanan, başkalarının haklarına saygı gösteren ve özgürlüklerinin sınırlarını bilen insanlar etkin vatandaştır.
Şehirlerarası seyahat eden birisi seyahat özgürlüğünü kullanmaktadır ancak seyahat ederken başka insanların arazisine ve mülküne izinsiz girmemelidir böylece seyahat özgürlüğünü başkasının özgürlüğünü kısıtlayarak kullanmamış olur.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 25 Cevapları İkinci Kitap
Keşfedelim
Verilen yönergeye göre etkinliği yapınız.Cevap:
Sınıf olarak belirlediğiniz etkin vatandaşların verilen örnek olay ve durumlar karşısındaki davranışlarını sınıf tahtasına yazınız.
Cevap: Etkin vatandaşlar karşılaştıkları olay ve durum karşısında bir şey yapmadan beklemezler mutlaka mağduriyetin çözümü için çabalar ve durumun düzeltilmesini sağlar.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 26 Cevapları İkinci Kitap
Kaynakta verilen bilgilere göre vatandaşlık okuryazarlığına sahip birey özelliklerinden hangilerine sahipsiniz? Yazınız.
Cevap: Ben bir vatandaş olarak mağdur olduğum durum ve olaylar karşısında mutlaka yaşadığım sorunun düzeltilmesi en azından başkalarının bu sorunu yaşamaması için ilgili kurumlara yetkililerle iletişime geçerim. Dilekçe yazarım veya birebir görüşmeye çalışarak mağduriyetimi bildiririm.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 27-28 Cevapları İkinci Kitap
Aybüke Öğretmen, öğrencilerine “etkin vatandaşın toplumsal yaşamdaki önemi” konulu araştırma görevi vermiştir (Görsel 4.17). Necmettin ve arkadaşları konuyla ilgili varsayımda bulunmakta zorlanmaktadırlar.Necmettin ve arkadaşlarının yerinde olsaydınız bu konuda hangi varsayımlarda bulunurdunuz? Örnekler veriniz.
Cevap: Etkin vatandaşların olmadığı bir toplumda adaletsizlik ve haksızlık artar. İnsanlar hangi haklara ve özgürlüklere sahip olduklarını bilmedikleri için sorunlar giderek artar ve toplumun düzeni bozulur.
Verilen haberleri okuyunuz ve haberlerde geçen etkin vatandaş özelliklerini yazınız.
Etkin Vatandaşın Özellikleri
Cevap: Etkin vatandaşlık özelliklerine sahip olan insanlar haksızlık karşısında her zaman hukuk aracılığıyla mücadele eder. Haklarını savunur ve yerine getirilmesini sağlar.Hangi hak ve özgürlüklere sahip olduğunu bildiği için dilediği aktivitelere katılabilir. Bunlar bir sivil toplum kuruluşu, bir eğlence aktivitesi veya çevre ile ilgili bir bilinçlendirme projesi bile olabilir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 29 Cevapları İkinci Kitap
Aşağıdaki kartlarda yer alan tutum ve davranışlardan etkin vatandaşlık anlayışına uygun olanları “✓” ile işaretleyiniz. Bu davranışların topluma katkılarını sınıfta tartışınız, ulaştığınız sonuçları kartlara yazınız. Etkin vatandaşlığa uygun olmayan tutum ve davranışları sınıfta tartışıp neden uygun olmadıklarını ilgili kartlara yazınız.5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 30 Cevapları İkinci Kitap
Etkinlik
Etkin vatandaş ve etkin olmayan vatandaş olarak bu örnek durum veya olayda nasıl davranacağınızı empati yaparak söyleyiniz.Yaşadığınız ilde bir salgın hastalık ortaya çıkmıştır. İl genelinde karantina uygulanmasına karar verilmiştir. Ailenizin bazı üyeleri karantinaya uyma konusunda kararsız kalmışlardır
Etkin Vatandaş Olarak: Devletin belirlediği kısıtlamalara uyarak toplum geneline salgın hasatlığın yayılmasını önlememiz gerekir.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Her ne olursa olsun kimse benim seyahat özgürlüğümü kısıtlayamaz bu nedenle karantina uygulamasına uyum sağlamayız.
Sosyal medyada görülen bir şaka, çocuklar ve gençler arasında yayılmaya başlamıştır. Ancak yapılan bu şaka gençlerin fiziki yaralanmalar yaşamasına, hatta hayati tehlikenin ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.
Etkin Vatandaş Olarak: Başkalarına isteyerek veya istemeyerek eğlence amacıyla zarar vermekten kaçınırım.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Arkadaşımın rızası olduğu sürece eğlenmek için birbirimize zarar verebiliriz.
Yaşadığınız çevrede okuma yazma bilmeyen büyükleriniz bulunmaktadır. Bireysel çabalarınız, bu kişilerin okuma yazma bilmesine yeterli olmamıştır.
Etkin Vatandaş Olarak: İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne, Halk Eğitim Merkezine veya muhtarlığımıza dilekçe yazarak bölgemizde bir kurs açılması ve bu kursa deneyimli bir öğretmen atanmasını istemeliyiz.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Bu kişilerin eğitiminin üstünde durmaya gerek yoktur, herkes kendinden sorumludur.
Mahallenizde marketler zincirinin bir şubesi bulunmaktadır. Bu markette bazı ürünlerin raf fiyatları ile ödeme noktasında ortaya çıkan fiyatlar farklılık göstermektedir. Bu durumun marketin diğer şubelerinde de yaşandığını haberlerden öğrenmişsinizdir.
Etkin Vatandaş Olarak: Aldığım ürünlerin raftaki fiyatını not alır ve kasadayken karşılaştırırım. Farklı bir fiyat çıkarsa raftaki fiyatın uygulanmasını ister aksi durumda tüketici hakları mahkemesine başvururum.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Kasada çıkan fiyat ne ise onunla alışverişimi tamamlarım, raftaki fiyat etiketiyle uğraşmam.
Yaşadığımız şehir son yıllarda çok göç aldı ve hızla büyüdü. Yerleşme alanlarının genişlemesi sebebiyle sanayi tesisleri yerleşim alanlarının içinde kaldı. Tesislerden kaynaklanan hava ve ses kirliliği, sağlık sorunlarının artmasına sebep olmaya başladı.
Etkin Vatandaş Olarak: Belediyelere, kaymakamlığa ve valiliğe dilekçeler yazarak şehir planlamasını düzenlemelerini ister ve bu tesislerden oluşan kirliliğin önlenmesi için tedbirler almasını isterim.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Bu tesislerin yarattığı kirliliğe duyarsız kalır ve tek başıma bir şey yapamayacağımı düşünürüm.
Çevrenizdeki yol kenarlarına belediye ve trafik ekiplerince bisiklet yolları yapılmıştır. Ancak park edecek yer bulamayan komşularınız araçlarını bisiklet yollarına park etmektedir. Bu durum bisiklet sürücülerinin kaza yapma ihtimalini artırmaktadır.
Etkin Vatandaş Olarak: Park eden sürücüleri tatlı dille uyarmaya çalışırım, bu ihlali sürekli devam ettiren kişileri 112’yi arayarak Trafik Polislerine bildiririm.
Etkin Olmayan Vatandaş Olarak: Trafik polisinin tesadüfen bölgeden geçip aracı fark ederek ceza kesmesini umarım, bir şey yapmam.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 31 Cevapları İkinci Kitap
Etkinlik
Gözlemlediğiniz bireysel veya toplumsal sorunu aşağıdaki ilgili kutucuğa ve sınıf tahtasına yazınız.Sınıf tahtasına yazılan sorunları okuyunuz ve etkin bir vatandaş olarak bu sorunları nasıl çözebileceğinizi tartışınız ve çözüm önerilerinizi ilgili alana yazınız.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 32 Cevapları İkinci Kitap
Aşağıdaki tabloyu uygun ifadelerle tamamlayınız ve soruyu cevaplayınız.Çevrenizde gözlemlediğiniz etkin vatandaşlara örnekler veriniz.
Cevap: Öğretmenimiz ve annemiz
Bu kişilerin etkin vatandaşlığa uygun tutum ve davranışlarına örnekler veriniz.
Cevap: Öğretmenin başkanlık seçimini öğrencilerin seçimine bırakması, evde yemek yapmadan önce annemin herkese fikrini sorması
Yazdığınız tutum ve davranışların toplumsal düzene katkılarına örnekler veriniz.
Cevap: Başkanlık seçimini öğrencilere bırakmak seçme ve seçilme duygusunu pekiştirir. Annemizin yemeği kendi fikri yerine herkesin fikrini alarak yapması düşüncemizi belirtmek konusundaki özgüvenimizi arttırır, bilinçleniriz.
Bir toplumda etkin vatandaş sayısının az olması toplumsal düzeni nasıl etkileyebilir? Sınıfta tartışınız ve çıkarımlarınızı aşağıya yazınız.
Cevap: Haklarının farkında olmayan, etkin olmayan vatandaş sayısı toplum düzenini bozar ve kötü niyetli insanların; vatandaşların haklarını kötüye kullanmasına hatta engellemesine yol açar.
Örneğin hasta olunca hastaneye ücretsiz olarak gidebileceğini bilmeyen birisi kötü niyetli başka insanlar tarafından tek yol olarak para verip özel hastaneye gitmesi gerektiğini düşündürürse bu hasta uzun süre sonra maddi olarak sıkıntı çekmeye başlayabilir.
