Anadolu Medeniyetleri arasında önemli bir yer tutan Hititler, yaptıkları katkılarla bu ortak mirasın şekillenmesinde kilit bir rol oynamışlardır.
Hititler Hakkında Kaynaklarda Söylenenler:
• Coğrafi Konum ve Kuruluş: Anadolu Yarımadası, elverişli iklimi, yeryüzü şekilleri ve ulaşım olanakları, tarım ve hayvancılık faaliyetlerine uygunluğu nedeniyle tarih öncesi devirlerden itibaren insanların yerleşim yeri olarak tercih ettiği önemli bir coğrafyadır. Asya ve Avrupa kıtaları arasında yer alması nedeniyle çok fazla göç almış ve tarih boyunca birçok devlete ev sahipliği yapmıştır. Hititler, Lidyalılar ve İyonyalılar bu devletlerin ilk örneklerindendir. Hititler, İlk Çağ'da Anadolu'da kurulmuş en güçlü ve en geniş sınırlara ulaşan devlettir.
• Başkent: Hititlerin başkenti günümüzde Çorum yakınlarındaki Boğazköy'de bulunan Hattuşa'dır. Hattuşa, yüzyıllar boyunca Anadolu'nun çok önemli bir merkezi olmuştur. 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
• Yönetim ve Sosyal Yapı: Hititler merkezi krallıkla yönetilmiştir. Krallara yönetimde "Tavananna" adı verilen kraliçe yardımcı olurdu. Soylulardan oluşan "Pankuş Meclisi" krallara yönetimde yardımcı olan bir kurumdu ve devlet işleri burada görüşülürdü. Bu durum, Hititlerde kadınların devlet yönetiminde etkin rol oynadığını ve kralın yönetimde tek yetkili olmadığını gösterir.
• Hukuk: Hitit Kanunları'nda evlenme, boşanma, nikâh ve nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Gelişmiş hukuk kurallarıyla kadın haklarına kanunlarında yer vermişlerdir.
• Tarih Yazıcılığı ve Diplomasi:
◦ Anallar (Kral Yıllıkları): Hitit kralları, tanrılarına hesap vermek amacıyla kendi dönemlerindeki olumlu ve olumsuz tüm olayları "Anal" adı verilen yıllıklara yazdırmışlardır. Bu yıllıklardaki her şeyi olduğu gibi anlatma prensibi, tarafsız (objektif) tarih yazıcılığının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
◦ Kadeş Antlaşması: Mısırlılar ile Suriye'yi ele geçirmek için yaptıkları savaş sonucunda tarihteki ilk uluslararası barış antlaşması olarak kabul edilen Kadeş Antlaşması'nı (MÖ 1280) imzalamışlardır. Bu antlaşmanın bir nüshası Boğazköy kazılarında bulunmuş ve günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Modern diplomasinin temeli olan antlaşmanın bir nüshası da New York'taki Birleşmiş Milletler Binası'nda sergilenmektedir. Antlaşmada Hitit kralının yanında Tavananna Pudahepa'nın da mührünün bulunması, Hititlerde kadına verilen önemi gösterir.
• Yazı Sistemi: Hititler, hiyeroglif ve çivi yazısı kullanmışlardır. Asurlulardan öğrendikleri çivi yazısını benimsemişlerdir. Hattuşa'da yapılan kazılarda 30 bini bulan çivi yazılı tablet bulunmuştur; bu tabletler 2001'de UNESCO Dünya Belleği Listesi'ne dâhil edilmiştir.
• Mimari ve Sanat: Hattuşa'daki Aslanlı Kapı, Kral Kapı ve Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı önemli mimari eserleridir. Hititler aynı zamanda son derece becerikli mühendislerdi ve günümüze kadar ulaşan taştan barajlar inşa etmişlerdir. Yaptıkları kaya kabartmaları (İvriz Kabartmaları gibi) madencilik alanında gelişmelerini gösterir. İnandık Vazosu, Güneş Kursu ve Boğa Biçimli Vazolar gibi arkeolojik buluntular, seramik ve heykelcilik alanında ilerlediklerini kanıtlar.
• Bilim: Güneş tutulmalarını önceden tahmin ettikleri ve inşaat projeleri ile tarım arazilerinin ölçümünde geometri ve matematik biliminde bazı yöntemler kullandıkları belirtilmiştir.
• Ekonomik Faaliyetler: Temel geçim kaynakları tarım, ticaret ve hayvancılıktır
Hititler Hakkında Kaynaklarda Söylenenler:
• Coğrafi Konum ve Kuruluş: Anadolu Yarımadası, elverişli iklimi, yeryüzü şekilleri ve ulaşım olanakları, tarım ve hayvancılık faaliyetlerine uygunluğu nedeniyle tarih öncesi devirlerden itibaren insanların yerleşim yeri olarak tercih ettiği önemli bir coğrafyadır. Asya ve Avrupa kıtaları arasında yer alması nedeniyle çok fazla göç almış ve tarih boyunca birçok devlete ev sahipliği yapmıştır. Hititler, Lidyalılar ve İyonyalılar bu devletlerin ilk örneklerindendir. Hititler, İlk Çağ'da Anadolu'da kurulmuş en güçlü ve en geniş sınırlara ulaşan devlettir.
• Başkent: Hititlerin başkenti günümüzde Çorum yakınlarındaki Boğazköy'de bulunan Hattuşa'dır. Hattuşa, yüzyıllar boyunca Anadolu'nun çok önemli bir merkezi olmuştur. 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
• Yönetim ve Sosyal Yapı: Hititler merkezi krallıkla yönetilmiştir. Krallara yönetimde "Tavananna" adı verilen kraliçe yardımcı olurdu. Soylulardan oluşan "Pankuş Meclisi" krallara yönetimde yardımcı olan bir kurumdu ve devlet işleri burada görüşülürdü. Bu durum, Hititlerde kadınların devlet yönetiminde etkin rol oynadığını ve kralın yönetimde tek yetkili olmadığını gösterir.
• Hukuk: Hitit Kanunları'nda evlenme, boşanma, nikâh ve nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Gelişmiş hukuk kurallarıyla kadın haklarına kanunlarında yer vermişlerdir.
• Tarih Yazıcılığı ve Diplomasi:
◦ Anallar (Kral Yıllıkları): Hitit kralları, tanrılarına hesap vermek amacıyla kendi dönemlerindeki olumlu ve olumsuz tüm olayları "Anal" adı verilen yıllıklara yazdırmışlardır. Bu yıllıklardaki her şeyi olduğu gibi anlatma prensibi, tarafsız (objektif) tarih yazıcılığının başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
◦ Kadeş Antlaşması: Mısırlılar ile Suriye'yi ele geçirmek için yaptıkları savaş sonucunda tarihteki ilk uluslararası barış antlaşması olarak kabul edilen Kadeş Antlaşması'nı (MÖ 1280) imzalamışlardır. Bu antlaşmanın bir nüshası Boğazköy kazılarında bulunmuş ve günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Modern diplomasinin temeli olan antlaşmanın bir nüshası da New York'taki Birleşmiş Milletler Binası'nda sergilenmektedir. Antlaşmada Hitit kralının yanında Tavananna Pudahepa'nın da mührünün bulunması, Hititlerde kadına verilen önemi gösterir.
• Yazı Sistemi: Hititler, hiyeroglif ve çivi yazısı kullanmışlardır. Asurlulardan öğrendikleri çivi yazısını benimsemişlerdir. Hattuşa'da yapılan kazılarda 30 bini bulan çivi yazılı tablet bulunmuştur; bu tabletler 2001'de UNESCO Dünya Belleği Listesi'ne dâhil edilmiştir.
• Mimari ve Sanat: Hattuşa'daki Aslanlı Kapı, Kral Kapı ve Yazılıkaya Açık Hava Tapınağı önemli mimari eserleridir. Hititler aynı zamanda son derece becerikli mühendislerdi ve günümüze kadar ulaşan taştan barajlar inşa etmişlerdir. Yaptıkları kaya kabartmaları (İvriz Kabartmaları gibi) madencilik alanında gelişmelerini gösterir. İnandık Vazosu, Güneş Kursu ve Boğa Biçimli Vazolar gibi arkeolojik buluntular, seramik ve heykelcilik alanında ilerlediklerini kanıtlar.
• Bilim: Güneş tutulmalarını önceden tahmin ettikleri ve inşaat projeleri ile tarım arazilerinin ölçümünde geometri ve matematik biliminde bazı yöntemler kullandıkları belirtilmiştir.
• Ekonomik Faaliyetler: Temel geçim kaynakları tarım, ticaret ve hayvancılıktır
