T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ
ÖĞRETİM PROGRAMI
(Ortaokul 8. Sınıf)
ANKARA - 2017
Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi
çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır.
Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir.
ÖĞRETİM PROGRAMININ TEMEL FELSEFESİ...............................................................................................3
ÖĞRETİM PROGRAMININ GENEL AMAÇLARI...............................................................................................3
ÖĞRETİM PROGRAMINDA TEMEL BECERİLER.............................................................................................4
ÖĞRETİM PROGRAMINDA DEĞERLER EĞİTİMİ............................................................................................5
ÖĞRETİM PROGRAMINDA REHBERLİK.........................................................................................................5
ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI ������������������������������������������������������� 6
ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ���������������������������������������� 7
ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI...................................................................................................................8
KAZANIM VE AÇIKLAMALAR.......................................................................................................................10
1. ÜNİTE: BİR KAHRAMAN DOĞUYOR..................................................................................................10
2. ÜNİTE: MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR ������������������������������������������������ 10
3. ÜNİTE: MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL, YA ÖLÜM!........................................................................11
4. ÜNİTE: ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE...................................................................12
5. ÜNİTE: DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI...........................................................................................14
6. ÜNİTE: ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI............................................................................14
7. ÜNİTE: ATATÜRK’ÜN ÖLÜMÜ VE SONRASI......................................................................................15
İÇİNDEKİLER
3
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
ÖĞRETİM PROGRAMININ TEMEL FELSEFESİ
Tarih, geçmişteki olayların sebepleri ve sonuçlarını inceleyerek günümüze ve geleceğe ışık tutmaktadır; bu
sebep ve sonuçları bilmek günümüzdeki ve gelecekte çıkabilecek sorunlara çözüm üretebilmede önemli bir
avantaj sağlar ve bunun yanında, devletlerin sürekliliğini sağlamak için gerekli insan kaynağının yetişmesinde
de tarih önem arz eder.
Tarih, toplumların hafızasıdır ve bu hafızanın gelecek nesillere aktarımı eğitim yoluyla yapılmaktadır.
Öğrencilerin tarih bilinci kazanması, toplumsal hafızanın aktarılmasında ve millî bilincin oluşturulmasında önemli
bir işlev görmektedir. Milletler için millî ve manevi değerlerin, etkin vatandaşlık bilincinin kazandırılması önemlidir.
Tarih eğitimiyle öğrencilere, farklı kültür ve medeniyetlere ait olgu ve olayları değerlendirebilecek bir bakış açısı
ve yeterliliği kazandırılmalıdır.
Geçmişten günümüze ve hatta geleceğe giden yolda ülkemizde demokrasinin daha etkin bir şekilde yaşanması
için öğrencilerden; demokrasinin tarihî gelişim sürecini bilmesi, demokratik toplum düzeninin gerektirdiği değer,
tutum ve davranışları kazanması, Atatürk ilke ve inkılaplarının Türkiye Cumhuriyeti’nin siyasi, sosyal, kültürel ve
ekonomik alandaki yerini kavraması, demokratik, laik, hukuki, ahlaki, millî ve evrensel değerleri yaşatmaya istekli
olması, millî birlik ve beraberliğin sağlanmasında dayanışmanın öneminin farkında olması beklenmektedir. Bu
süreçte Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi’ne önemli görevler düşmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük konularının öğretimi; daha güçlü ve sağlam temellere
oturmuş bir devlet ve millet hayatı oluşturmayı amaçlamaktadır. Bunun için de Türkiye Cumhuriyeti Devleti için
çok önemli olan Atatürk ilke ve inkılaplarını bilen, özümseyen ve devamlılığını sağlamayı amaçlayan öğrenciler
yetiştirilmesi ciddiyetle ele alınması gereken bir durumdur. Bu amaçla, öğrencilere hazır bilgiyi sunmaktan
ziyade öğrenmeyi öğrenme ve tarihsel düşünme becerilerinin kazandırılması gerekmektedir. Bu gereklilikten
dolayı, Türk Millî Eğitim Sistemi’ndeki gelişmeler ve program yaklaşımında var olan değişimler doğrultusunda,
Ortaokul 8.Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı geliştirilmiş ve yeniden
düzenlenmiştir.
ÖĞRETİM PROGRAMININ GENEL AMAÇLARI
Bu öğretim programıyla öğrenciler;
1. Atatürk’ün üstün askerlik yeteneklerini, devlet adamlığı ve inkılapçı niteliklerini öğrenerek onun kişilik
özelliklerini örnek alır.
2. Millî Mücadeleden hareketle, Türk milletinin özgürlük, bağımsızlık, vatanseverlik, millî birlik ve beraberlik
anlayışı ile her türlü zorluğun üstesinden gelebileceğini kavrar.
3. Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirilen Türk İnkılabının tarihi anlamını ve önemini kavrar.
4. Dönemin ağır şartlarını dikkate alarak, Türk inkılaplarının büyük güçlüklere rağmen gerçekleştirildiğini
kavrar.
5. Türk Millî Mücadelesi ve İnkılabının, millî ve evrensel özelliklerini kavrayarak, başka milletlerce de örnek
alındığını fark eder.
6. İnsan hakları, ulusal egemenlik, tam bağımsızlık, milliyetçilik, demokrasi, çağdaşlık, laiklik ve cumhuriyet
kavramlarının Türk milleti için ifade ettiği anlamı ve bunların önemini kavrayarak yaşamını demokratik kurallara
göre düzenler.
7. Atatürk İlke ve İnkılaplarının Türkiye Cumhuriyeti’nin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasındaki yerini
kavrar; laik, demokratik, ulusal ve çağdaş değerleri yaşatmaya istekli olur.
8. Atatürk’ün dünya görüşünü ve düşüncelerini benimseyerek Atatürkçü düşünce sisteminin bir savunucusu
olur.
9. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak vatanını ve milletini seven, haklarını bilen ve kullanan, sorumluluklarını
4
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
yerine getiren, ulusal bilince sahip, insanî, millî ve manevî değerleri benimseyen bir vatandaş olarak yetişir.
10. Ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olan Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini Atatürk İlke ve İnkılaplarının
oluşturduğunun bilincine varır.
11. Türkiye’nin jeopolitik önemini bölgesel ve küresel etkileri açısından değerlendirerek iç ve dış tehditlere
karşı duyarlı olur.
12. Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, öğrenmeyi öğrenme, sosyal ve vatandaşlık becerileri, kültürel
farkındalık, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, tarihsel düşünme becerilerini geliştirerek geçmiş-günümüz
ve gelecek arasında bağlantılar kurar.
13. Türk milletinin bir mensubu ve insanlığın bir parçası olduğu bilincini taşıyarak ülkesini ve dünyayı
ilgilendiren konulara duyarlılık gösterir.
14. Günümüzün sorunlarına Atatürkçü bir yaklaşımla çözümler üretmesini sağlayacak ve kendisini geleceğe
hazırlayacak bilgi, beceri, değer ve tutumlar kazanır.
ÖĞRETİM PROGRAMINDA TEMEL BECERİLER
Eğitim, bireyin içinde bulunduğu toplumun kültürel değerleri başta olmak üzere, bilgi, beceri ve değer
kazanılması ile olumlu tutum ve davranışların içselleştirilmesini kapsayan bir süreçtir. Bireyin yaşamında eğitim
süreci ile meydana gelen değişimin kalıcı hâle gelmesi ve bireyin dünyadaki değişime ayak uydurabilmesi
günümüz eğitim sistemlerinin temel belirleyicileri olarak kabul edilmektedir. Eğitim süreci ile kazanılan beceriler,
bireyin yaşam standartlarının gelişmesini sağlarken ülkelerin küresel rekabet kapasitelerine ve demokratik
gelişimlerine de önemli katkılarda bulunmaktadır. Günümüzün sosyal ve ekonomik koşullarında aktif rol
oynayabilecek bireyler yetiştirebilmek, eğitim sistemlerinin uluslararası alanda rekabet edebilirliği ile doğrudan
ilişkilendirilmektedir. Bundan dolayı ülkeler; öğrencilerini sorumluluk sahibi, eleştirel düşünme, problem çözme
ve karar verme becerileri gelişmiş bireyler olarak hayata hazırlamaya imkân sağlayan bir eğitim modeli arayışına
girmiştir.
Eğitim alanında niteliğin arttırılması için temel standartların belirlenmesi çalışmaları günümüz dünyasında
önem kazanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı’nda hedeflenen
temel beceriler Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nde yer alan temel yetkinlikler esas alınarak hazırlanmıştır. Bu
kapsamda, öğretim programı ile öğrencilere kazandırılması beklenen 8 temel yetkinlik bulunmaktadır. Söz konusu
yetkinlikler şu şekildedir: Anadilde İletişim, Yabancı Dillerde İletişim, Matematik Yetkinlik ve Bilim/Teknolojide
Temel Yetkinlikler, Dijital Yetkinlik, Öğrenmeyi Öğrenme, Sosyal ve Vatandaşlıkla İlgili Yetkinlikler, İnisiyatif Alma
ve Girişimcilik, Kültürel Farkındalık ve İfadedir.
“Hayat Boyu Öğrenme İçin Anahtar Yetkinlikler” temel alınarak hazırlanan Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nde
(TYÇ) belirtildiği üzere, anahtar yetkinliklerin hepsi birbiriyle ilişkilidir ve her birinde eleştirel düşünme, yenilikçilik,
inisiyatif alma, problem çözme, risk değerlendirmesi yapma, karar alma ve duyguların yapıcı bir şekilde
yönetilmesine odaklanılmaktadır. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi, ülkemizde eğitim ve öğretim sistemi içerisinde
bütün öğrenme ortamlarında ve çeşitli seviyelerde kazanılan kalite güvencesi sağlanmış̧ tüm yeterlilikleri
kapsamaktadır.
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi dikkate alınarak Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi
Öğretim Programı’nda yapılan düzenleme ile dersin öğretim programında ulaşılması beklenen beceriler
şunlardır: Araştırma, Bilgi Teknolojilerini Kullanma, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Eleştirel Düşünme, Empati,
Finansal Okuryazarlık, Girişimcilik, Gözlem, Harita Kullanma, İletişim, İşbirliği, Kanıt Kullanma, Karar Verme,
Kaynakları Etkin Kullanma, Kültürel Farkındalık, Liderlik, Medya Okuryazarlığı, Mekânı Algılama, Öğrenmeyi
Öğrenme, Problem Çözme, Sebep Sonuç İlişkisi Kurma, Sosyal Katılım, Tarihsel Empati, Yenilikçi Düşünme,
Zaman ve Kronolojiyi Algılama.
5
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
ÖĞRETİM PROGRAMINDA DEĞERLER EĞİTİMİ
Sağlıklı ve dengeli bir kişilikten bahsetmek için bireyin fiziksel, ruhsal, sosyal ve toplumsal yönlerden gelişmesi
önem taşımaktadır. Bu durum bireyin bedensel ihtiyaçları kadar duyuşsal ihtiyaçlarının da karşılanmasını
gerektirmektedir. Duyuşsal ihtiyaçların karşılanmasında ise değerler eğitimi ön plana çıkmaktadır.
Bu ders kapsamında verilecek değerler eğitiminin amaçları öğrencilere;
• Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetmek,
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile uluslararası bildirge ve sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanan,
başkalarının haklarına saygı duyan, bireysel ve toplumsal sorumluluklarını yerine getiren birey olma bilincini
kazandırmak,
• Millî ve manevi değerleri tanıtarak, benimseterek ve gelecek nesillere aktarma bilinci vererek toplumsal
birlik ve beraberlik duygusunu kazandırmak,
• Kendisi, ailesi ve çevresi ile barışık, başkalarıyla iyi ilişkiler kuran, iş birliği içinde çalışan, hoşgörülü ve
paylaşmayı bilen, dürüst, erdemli ve onurlu vatandaş olma bilincini kazandırmak,
• Ülkemizin kaynaklarını ve zamanı verimli kullanma, ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunma ve
üretken bireyler olma sorumluluğu kazandırmak,
• Temel insanî değer ve erdemleri kazandırma, bu değerlere karşı duyarlılık oluşturma ve onları davranışa
dönüştürme konusunda rehberlik yapmak,
• Ülkemize yönelik risk ve tehditler karşısında bireysel ve toplumsal sorumluluk alma bilinci kazandırmaktır.
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı’nda insani, millî ve manevi
değerlere yer verilmiştir. Öğretim programında yer verilen değerler şunlardır: Adil Olma, Aile Birliğine Önem
Verme, Bağımsızlık, Barış, Bilimsellik, Çalışkanlık, Çevreye Duyarlılık, Dayanışma, Demokratik Tutum, Estetik,
Farklılıklara Saygı, Fedakârlık, Güven, Hoşgörü, İleri Görüşlü Olma, İşbirliği, Kültürel Farkındalık, Merhamet,
Millî ve Manevi Değerlere Duyarlı Olma, Minnettarlık, Onur, Özgüven, Özveri, Sabır, Sevgi, Sorumluluk, Türk
Büyüklerine Saygı, Vatanseverlik, Vefa, Yardımlaşma ve Dayanışmadır.
ÖĞRETİM PROGRAMINDA REHBERLİK
Bireyde var olan yeteneklerin keşfedilmesi, kullanılması ve geliştirilmesi ile kapasitesinin ortaya çıkarılması
amacıyla bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmek eğitimde rehberlik çalışmalarının nihai amacını
oluşturmaktadır.
Temel eğitimi tamamlayan öğrencilerden;
• Okula ve çevreye etkin olarak uyum sağlamaları,
• Potansiyellerini tam olarak kullanıp eğitsel başarılarını artırmaları,
• Kendilerini tanımaları, kabul etmeleri ve geliştirmeleri,
• Başkalarını anlamaları, kabul etmeleri ve kişiler arası etkileşim becerilerini geliştirmeleri,
• Topluma karşı olumlu anlayış ve tutum geliştirmeleri,
• Hayatını güvenli ve sağlıklı sürdürmek için olumlu tutum ve davranışlar geliştirmeleri,
• Eğitsel ve mesleki kararları için gerekli olgunluğa ulaşmaları beklenmektedir.
Öğretim programlarında ele alınacak rehberlik çalışmalarının içeriği, okulun özellikleriyle öğrencilerin gelişim
dönemlerine ve ihtiyaçlarına göre farklılık göstermektedir. Çünkü programlardaki rehberlik çalışmalarının içeriği
bu dönemdeki çocukların gelişim özelliklerine uygun, akademik başarılarını destekleyici ve eğitim amaçlarıyla
uyumlu biçimde hazırlanmalıdır.
6
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
Ortaokulda kişisel ve sosyal rehberlik alanında, bireyin kişilik bütünlüğünü kazanması, geleceğe hazırlanması,
yaşam felsefesini oluşturması, kendine güvenen, sosyal ilişkilerde başarılı, iletişim kurabilen, zamanı verimli
kullanabilen, işbirliği yapabilen ve empati kurabilen güçlü bir genç olarak yaşadığı ortama, değişikliklere aktif
uyum sağlaması amaçlanır. Eğitsel rehberlik alanında, bireyin kendini tanıması, çevrede kendine açık eğitim
olanaklarını öğrenmesi, yeteneğini keşfedip geliştirmesi ve kapasitesini ortaya koyması için uygun ortam ve
fırsatlar sağlanması gerekir. Mesleki rehberlik alanında ise öğrencinin iş ve çalışma yaşamına ilişkin gerçekçi
değerlendirmeler yapması, kendine uygun seçenekleri tanıması ve uygun kararlar alması amaçlanır. Kendini
gerçekleştirme yolunda vereceği tüm kararlarda kendi özelliklerini tanımasına ve çevre koşullarına duyarlı ve
bilinçli olabilmesine çalışılır.
Programlarda kişisel-sosyal, eğitsel ve mesleki rehberlik alanları yaygın biçimde kullanılmakla birlikte,
program içerisinde hazırlanan gelişim alanları ve kazanımların birden çok alana uygun olması nedeniyle
sınıflamalar yeterli olma durumuna göre yapılmıştır. Buna göre programda yer alan kişisel-sosyal, eğitsel ve
mesleki gelişim alanlarıyla ilgili 7 yeterli olma durumu belirlenmiştir. Bunlar: Okula ve Çevreye Uyum, Kendini
Kabul, Kişiler Arası İlişkiler, Eğitsel Başarı, Eğitsel ve Mesleki Gelişim, Güvenli ve Sağlıklı Yaşam, Toplum ve
Ailedir.
ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Öğretim programlarındaki becerilerin, kazanımların ve değerlerin istenilen düzeyde kazandırılması
öğretim programlarının temel amacıdır. Bu amaç doğrultusunda, öğrencilerin aktif olduğu modern öğretim
yaklaşımlarının uygulanması, öğrenme ortamlarının ve ders kapsamında kullanılacak materyallerin amaca uygun
seçilmesi, becerilerin ve kazanımların süreç içerisinde izlenmesi ve öğrencilerin gelişimlerinin kontrol edilmesi
gerekmektedir. Becerilerin, değerlerin ve kazanımların istenilen düzeyde kazandırılması öğrenme ve öğretme
süreciyle ölçme ve değerlendirme uygulamalarının eş güdümlü, birbirini destekleyici şekilde uygulanmasıyla
mümkün olacaktır.
Eğitim ve öğretim sürecinde gerçekleştirilecek ölçme ve değerlendirme uygulamaları üç aşamada ele
alınabilir. Bu aşamalar; ölçme ve değerlendirme uygulamalarının amaçları, kullanılabilecek ölçme araçları,
uygulamalar sırasında dikkat edilecek hususlardır. Bunlar:
1. Hazırbulunuşluğun Belirlenmesi (Tanıma amaçlı değerlendirme)
Öğrencilerin dönem, ünite ve ders öncesinde bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlar bağlamında
ne durumda, düzeyde olduğunu görmektir. Bu doğrultuda, yıllık planda konuların işlenişi için ayrılan sürelerin
gözden geçirilmesi, kullanılabilecek öğrenme-öğretme yaklaşımlarının belirlenmesi önemlidir. Bu amaç için
gözlem formları ve hazırbulunuşluk testleri kullanılarak öğrencilerin ön öğrenmeleri ve becerilerine ilişkin bilgiler
elde edilebilir.
2. İzleme (Biçimlendirme Amaçlı ) Değerlendirme
Bu aşamada ölçme ve değerlendirme uygulamalarının amacı; dönemin başından sonuna kadar doğrudan
öğrencilere not vermek değil, öğretimi geliştirmek, öğrencilerin öğrenme eksiklerini belirlemek, ilgi ve yeteneklerini
ortaya çıkarmaktır. Bu süreçte; öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini kazanma durumları başta olmak üzere
öğretim programına özgü becerilerin gelişiminin izlenmesi önem taşımaktadır. Süreç içerisinde öncelikle beceri
ve kazanımların izlenmesi amacıyla başta performansa dayalı durum belirleme araçları kullanılabilir. Bunlar; öz
değerlendirme, akran değerlendirme, grup değerlendirme ve projelerdir. Bu araçların puanlanması için analitik
ve bütünsel puanlama anahtarları kullanılması gerekmektedir. Ayrıca süreç içerisinde doğal gözlemlerden de
yararlanılabilir.
Yukarıdaki ölçme araçlarının yanı sıra klasik ölçme araçlarından da yararlanılabilir. Bunun için ünite
sonu testler, çalışma yaprakları vb. de kullanılabilir. Burada özellikle hem yazılı sınavlarda hem de öğrenme
öğretme sürecinde açık uçlu sorulardan yararlanılmasına özen gösterilmelidir. Süreçte öz, akran ve grup
değerlendirmelerinin kullanımı öğretim programının amaçları açısından önemlidir.
7
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
Öz, akran ve grup değerlendirmelerinin verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için üç aşamada
uygulanmalıdır. İlk aşamada sözel, ikinci aşamada ise yazılı olarak kendi öğrenme sürecine, performansına,
ürününe yönelik değerlendirmelerde bulunmasıdır. Üçüncü aşamada ise dereceli puanlama anahtarı, öz
değerlendirme formları, dereceleme ölçekleri gibi çeşitli araçları kullanılarak puanlamalar yapılabilir. Bu
aşamaların sırasıyla uygulanmasına dikkat edilmelidir. Projelerin uygulanmasında ise öğrencilerin ilgi, istek,
yetenek ve motivasyonları dikkate alınmalıdır.
Süreç içerisinde izleme testleri; bütün kazanımları dikkate alarak ve çeşitli madde türlerini içermelidir. Açık
uçlu soruların uygulanmasında dereceli puanlama anahtarı ile puanlanması objektif olması açısından önemlidir.
3. Sonuç / Ürün odaklı değerlendirme:
Öğrenme öğretme süreci sonunda, öğrenmelerin ne düzeyde gerçekleştiğini görmek amacıyla değerlendirme
yapılmalıdır. Bu amaç için sonuç odaklı değerlendirme için dönem sonunda uygulama sınavları, klasik sınavlar
uygulanabilir. Öğrencinin dönem boyunca varsa yaptığı projelerin sunumu yaptırılabilir.
Bu aşamada yazılı sınavların uygulanmasında dönem içerisinde işlenen kazanımlar dikkate alınarak sorular
hazırlanmalıdır.
ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ile öğrencilere devletin kurulmasına zemin hazırlayan
olaylar, kuruluş sürecinde yaşananlar ve Cumhuriyetimizin temelini oluşturan Atatürk ilke ve inkılapları hakkındaki
bilgi, beceri ve değerler kazandırılması ile öğrencilerin günümüz gelişmelerini doğru analiz etmeleri ve edinilen
tarih bilincinden hareketle geleceğe yön vermeleri hedeflenmektedir. Öğretim programının tüm ögeleri ile etkin
olarak uygulanmasında programda yapılan açıklama ve uyarılara uyulması önem arz etmektedir. Bu çerçevede
dersin öğretiminde;
1. Öğrenci, Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin konuları ile ilkokul birinci sınıftan itibaren
karşılaşmaktadır. Dersin öğretmeni, sekizinci sınıfa kadar olan öğretim programlarından yararlanarak öğrencinin
konu ile ilgili hazırbulunuşluğu hakkında görüş sahibi olmalı ve dersin planlamasını ona göre yapmalıdır.
2. Atatürk’ün “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür.” sözünün gereği olarak Türkiye Cumhuriyeti İnkılap
Tarihi ve Atatürkçülük dersi sadece siyasî, askerî ve diplomatik olaylarla sınırlandırılmamalı, bunların yanı sıra
derste sosyal ve kültürel konulara da özellikle vurgu yapılmalıdır.
3. Atatürk’ün kişilik özellikleri (vatan ve millet sevgisi, idealist oluşu, mantıklı ve gerçekçi oluşu, sabır ve disiplin
anlayışı, ileri görüşlülüğü, açık sözlülüğü, çok yönlülüğü, öğreticilik yönü, sanatseverliği, yöneticiliği, yenilikçi
düşüncesi, önder oluşu, kararlı ve mücadeleci oluşu, planlı çalışması, inkılapçılığı, birleştirici ve bütünleştirici
oluşu, insan sevgisi) ünitelerde uygun yerlerde işlenmelidir.
4. Atatürk ilkeleri ve inkılaplarının öğrenilmesinde ezberci anlayıştan ziyade, ilke ve inkılaplar birbirleriyle
ilişkilendirilmeli ve örneklerle zenginleştirilmelidir.
5. Öğretmen, öğrencilerin Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde geçen tarih
metodolojisine özgü kavramları (kanıt, sebep-sonuç, süreklilik-değişim, benzerlik-farklılık gibi), zaman ve
mekâna özgü tarih kavramlarını (Tekâlif-i Millîye, Kuvâ-yı Millîye gibi) ve diğer kavramları (millî egemenlik,
tam bağımsızlık, cumhuriyet, demokrasi, meclis, insan hakları gibi) öğrenmelerine ve bu kavramları doğru
kullanmalarına dikkat etmelidir.
6. Millî ve dinî bayramlar, mahallî kurtuluş ve kutlama günleri, önemli olaylar, belirli gün ve haftalardan
yararlanılarak öğrencilerin tarihsel duyarlılığı geliştirilmelidir. Atatürk’ün “Türk, öğün, çalış, güven!”, “Ne mutlu
Türk’üm diyene!” ve “Yurtta sulh, cihanda sulh!” gibi sözlerinden hareketle Türklerin tarihte oynadıkları rolü;
askerlik, idare, hukuk, bilim, fen ve sanat alanında insanlığa hizmetleri vurgulanmalıdır. Öğrencilerin, Türk
milletine, Türk devletine, Türk vatanına, Türk bayrağına ve Türk ordusuna hizmet eden kişilere sevgi, saygı ve
takdir duyguları geliştirilmelidir.
8
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
7. Öğretmen, öğrencilerin millî, manevî, kültürel, insanî, evrensel değerlerini pekiştirmeli; millî, üniter, çağdaş,
demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını yerine
getirmeleri konusunda onlara rol model/yol gösterici olmalıdır.
8. Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, tarihsel düşünme becerileri, öğrenmeyi öğrenme, sosyal ve
vatandaşlık becerileri, kültürel farkındalık, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik gibi becerilerin geliştirilebilmesi
için farklı yöntem ve teknikler (sözlü tarih, yerel tarih vb.) ile materyaller (kültürel miras ögeleri, tarih şeridi, harita
ve küre, görüntülü ve sesli kayıtlar vb.) kullanılmalıdır. Gerçek ve sanal ortamlarda inceleme ve müze gezileri
yapılmalıdır. Sözlü ve yazılı edebi ürünler ile gazete, internet vb. medya araçlarından yararlanılmalıdır.
9. Program uygulanırken değerleri öğrencilerin kazanmasına özen gösterilmeli, tüm kazanımlar ilgili
değerlerle eşleştirilmeli ve örtük program anlayışından hareketle dersler işlenmelidir.
10. Konuların işlenişinde birinci el kaynakların (arşiv belgeleri, somut tarihî miras ögeleri, Nutuk vb.)
kullanılması önemlidir. Derste, öğrencinin olayların geçtiği zamanı iyi kavrayabilmesi için o dönemle ilgili somut
kaynaklara, güncel olaylara, fotoğraflara, görüntülü belgelere yer verilmesine önem gösterilir.
11. Öğretim Programı uygulanırken diğer derslerin zümre öğretmenleriyle etkili bir iletişim kurulmalı ve
işbirliği yapılmalıdır.
ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı yedi üniteden oluşmaktadır.
Bunlar;
1. Ünite: Bir Kahraman Doğuyor
2. Ünite: Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar
3. Ünite: Millî Bir Destan: Ya İstiklal, Ya Ölüm!
4. Ünite: Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye
5. Ünite: Demokratikleşme Çabaları
6. Ünite: Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası
7. Ünite: Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı’nda; üniteler içerisinde kazanımlar
ve ilgili açıklamaları ile ünitedeki tüm kazanımlarla özellikle ilişkilendirilmesi gerekli olan beceri, değer ve
kavramlar yer almaktadır. Kazanımlar; öğretim sürecinde öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri, değer ve
tutumları kapsamaktadır.
9
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı üniteleri, kazanım sayıları ve
içerik yoğunluğuna göre belirlenen oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Ünite, Kazanım Sayıları ve Oranları
Sıra No Ünite Adı Kazanım Sayısı Yüzdesi
1 Bir Kahraman Doğuyor 5 10
2 Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan
Adımlar 8 15
3 Millî Bir Destan: Ya İstiklal, Ya Ölüm! 7 20
4 Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye 12 30
5 Demokratikleşme Çabaları 5 9
6 Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası 4 9
7 Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası 6 7
TOPLAM 47 100
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kazanımlar, ünitelere göre
numaralandırılmıştır. Numaralandırma sisteminde dersin adı, sınıf düzeyi, ünite numarası ve kazanım numarasına
yer verilmiştir. Kazanımlarla ilgili sınırlamalar ve açıklamalar kazanımı izleyen satırda ifade edilmiştir. Ayrıca
ünitelerin sonunda o ünitede edinilecek beceri, değer ve kavramlar yer almaktadır.
10
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
KAZANIM VE AÇIKLAMALAR
1. ÜNİTE: BİR KAHRAMAN DOĞUYOR
İTA.8.1. 1. Osmanlı Devleti’ndeki değişim ve yenileşme hareketleri ile Avrupa’daki gelişmeleri ilişkilendirir.
• Coğrafi Keşifler, Rönesans, Reform, Aydınlanma Çağı, Fransız İhtilali, Sanayi İnkılabı konuları
kısaca ele alınır.
• Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, I. Meşrutiyet, Kanun-i Esasi, II. Meşrutiyet konuları Osmanlı
Devleti’nde yenileşme çerçevesinde ele alınır.
İTA.8.1.2. Atatürk’ün çocukluk döneminde toplumun sosyal ve kültürel yapısını analiz eder.
• Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık fikir akımlarının topluma etkileri ele alınır.
İTA.8.1.3. Atatürk’ün öğrenim hayatından hareketle onun kişilik özelliklerinin oluşumu hakkında çıkarımlarda
bulunur.
• Atatürk’ün özgüven ve özsaygısını kazanmasında etkili olan öğretmenlerinden örnekler verilir.
İTA.8.1.4. Atatürk’ün fikir hayatını etkileyen önemli kişi ve olayları araştırır.
• Atatürk’ün fikir hayatını etkileyen kişilerin ve önemli gelişmelerin yurt içi ve yurt dışındaki örneklerine
yer verilir.
İTA.8.1.5. Atatürk’ün askerlik hayatı ile ilgili olay ve olguları kişilik özellikleri ile ilişkilendirir.
• Atatürk’ün Birinci Dünya Savaşı’na kadar bulunduğu görevler ve yaptığı hizmetlere yer verilir.
• 31 Mart Olayı, Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları üzerinde durulur.
Beceri:
Bilgi teknolojilerini kullanma, değişim ve sürekliliği algılama, harita kullanma, karar verme, liderlik,
mekanı algılama, sebep sonuç ilişkisi kurma, tarihsel empati, zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer:
Adil olma, aile birliğine önem verme, çalışkanlık, farklılıklara saygı, özgüven, sorumluluk,
vatanseverlik.
Kavram:
Anayasa, emperyalizm, eşitlik, ıslahat, inkılap, kültürel çeşitlilik, meclis, meşrutiyet, milliyetçilik,
mutlakiyet, özgürlük, sömürgecilik, yenileşme.
2. ÜNİTE: MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR
İTA.8.2.1. Yirminci yüzyılın başında Osmanlı Devleti ve Avrupa ülkelerinin siyasî ve ekonomik yapısıyla Birinci
Dünya Savaşı’nın sebep ve sonuçlarını ilişkilendirir.
İTA.8.2.2. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin durumu hakkında çıkarımlarda bulunur.
• Kafkas, Suriye, Irak – Kut’ül-Amare Zaferi-, Çanakkale, Kanal cepheleri ele alınır.
• 1915 Olayları ve Tehcir Kanunu ele alınır.
• Mustafa Kemal’in cephelerdeki görevleri ve başarıları, kişilik özellikleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.2.3. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Osmanlı yönetiminin,
Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu analiz eder.
• Mustafa Kemal’in ve halkın tepkisi millî birlik ve beraberlik ile vatanseverlik açısından verilir.
Osmanlı Devleti’nin teslimiyetçi tutumu vurgulanır.
11
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
İTA.8.2.4. Kuvâ-yı Millîye’nin oluşumunu, millî cemiyetlerin ve millî varlığa düşman cemiyetlerin faaliyetlerini
analiz eder.
İTA.8.2.5. Mustafa Kemal’in Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde yaptığı çalışmaları millî bilincin
uyandırılması, millî birlik ve beraberliğin sağlanması açısından değerlendirir.
• Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı, Havza Genelgesi, Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas
Kongreleri ve Amasya Görüşmesine yer verilir.
• Mustafa Kemal’in Millî Mücadele sırasında karşılaşılan sorunlara bulduğu çözüm yolları onun
kişilik özellikleri ile ilişkilendirilir.
• Millî Mücadele Dönemi’nde basının rolüne yer verilir.
İTA.8.2.6. Misak-ı Millî’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisi’nin açılışını “ulusal egemenlik”, “tam bağımsızlık”
ilkeleri ve vatanın bütünlüğü esası ile ilişkilendirir.
İTA.8.2.7. Büyük Millet Meclisi’ne karşı ayaklanmalar ile Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılma gerekçelerini
ve uygulanma sürecini analiz eder.
İTA.8.2.8. İstanbul yönetimince imzalanan Sevr Antlaşması’na karşı Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin
tutumunu değerlendirir.
Beceri:
İletişim, işbirliği, kanıt kullanma, karar verme, liderlik, mekânı algılama, problem çözme, sebep
sonuç ilişkisi kurma, yenilikçi düşünme, zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer: Fedakârlık, güven, sabır, sorumluluk, vatanseverlik.
Kavram: Genelge, kongre, manda ve himaye, taarruz.
3. ÜNİTE: MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL, YA ÖLÜM!
İTA.8.3.1. Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu ve Güney cephelerindeki gelişmeleri analiz eder.
• Doğu Cephesi’nin TBMM için önemi, Güney Cephesi’nde Türk milletinin gösterdiği vatanseverlik
ve bu amaçla örgütlenmesi vurgulanır.
İTA.8.3.2. Batı cephesinde Kuvâ-yı Millîye birliklerinin faaliyetlerini ve düzenli ordunun kurulma sürecini
analiz eder.
• I. ve II. İnönü Savaşları ile Kütahya-Eskişehir Savaşları işlenir.
• Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun Kabulü, Londra Konferansı, Afganistan ile Dostluk Antlaşması,
İstiklal Marşı’nın kabulü, Moskova Antlaşması konularına yer verilir.
İTA.8.3.3. Millî Mücadele’nin çok zor bir döneminde Maarif Kongresi yapan Atatürk’ün, millî ve çağdaş
eğitime verdiği önemi açıklar.
• Millî Mücadele Dönemi’nde ve sonrasında eğitim camiasının katkılarına ve eğitimin önemine
örnekler verilir.
İTA.8.3.4. Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekâlif-i Millîye Emirleri
doğrultusunda yapılan uygulamaları inceler.
• Millî birlik, beraberlik ve dayanışma için sorumluluk almanın önemi vurgulanır.
12
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
İTA.8.3.5. Sakarya Meydan Savaşı’nın ve Büyük Taarruz’un kazanılmasında Atatürk’ün rolüne ilişkin
çıkarımlarda bulunur.
• Kars Antlaşması, Ankara Antlaşması, Mudanya Ateşkes Antlaşması konularına yer verilir.
İTA.8.3.6. Sevr ve Lozan Antlaşmalarını karşılaştırarak Lozan Antlaşması’nın sağladığı kazanımları analiz
eder.
İTA.8.3.7. Millî Mücadele Dönemi’nin siyasi, sosyal ve kültürel olaylarının sanat ve edebiyat ürünlerine
yansımalarına kanıtlar gösterir.
Beceri:
Eleştirel düşünme, işbirliği, karar verme, kaynakları etkin kullanma, mekânı algılama, problem
çözme, sebep sonuç ilişkisi kurma, tarihsel empati, zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer: Fedakârlık, güven, onur, sabır, sorumluluk, vatanseverlik, yardımlaşma ve dayanışma.
Kavram: Bağımsızlık, egemenlik, konferans.
4. ÜNİTE: ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE
İTA.8.4.1. Çağdaşlaşan Türkiye’nin temeli olan Atatürk ilkelerini açıklar.
• Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve İnkılapçılık ilkeleri kavramsal düzeyde
ele alınır.
İTA.8.4. 2. Siyasi alandaki gelişmeleri Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirir.
• Saltanatın kaldırılması, Ankara’nın başkent oluşu, Cumhuriyetin ilan edilmesi, Halifeliğin
kaldırılması, Şeriye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması, Erkan-ı Harbiye Vekaleti’nin kaldırılması, 1924
Anayasasının kabulü konularına neden ve sonuçlarıyla yer verilir.
İTA.8.4.3. Hukuk alanındaki gelişmelerin, Türk toplumunda meydana getirdiği değişimi örnekler vererek
açıklar.
• Hukuki düzenlemelerin neden yapıldığı kısaca açıklanır ve bu alanda uygulama birliğinin önemi
vurgulanır.
• Türk Medeni Kanunu’nun, aile yapısında ve kadının toplumdaki yerinde meydana getirdiği değişim
vurgulanır.
• Hukuk alanındaki gelişmeler Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.4.4. Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılapları ve gelişmeleri açıklar.
• Tevhid-i Tedrisat Kanunu, Harf İnkılabı, Millet Mektepleri, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu
ele alınır.
• 1933 Üniversite Reformu’ndan hareketle Atatürk’ün bilimsel gelişme ve kalkınmaya verdiği önem
vurgulanır.
• Atatürk’ün güzel sanatlara ve spora verdiği önem açıklanırken müzik, heykel, anıt ve resim
sanatları ile ilgili uygulamalardan örnekler verilir.
• Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılaplar ve gelişmeler Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirilir.
13
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
İTA.8.4.5. Toplumsal alanda yapılan inkılapları ve gelişmeleri açıklar.
• Kılık ve kıyafette yapılan düzenlemeler, tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, takvim, saat ve
ölçülerde değişim ile Soyadı Kanunu konuları ele alınır.
• Türk kadınına siyasi, sosyal, kültürel ve eğitim alanlarında sağlanan haklar, dönemindeki diğer
devletlerle karşılaştırılır.
• Toplumsal alanda yapılan inkılaplar ve gelişmeler Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.4.6. Ekonomik alanda meydana gelen gelişmeleri açıklar.
• İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararlar, millî iktisat anlayışı ve tasarruf bilinci açılarından incelenir.
• Tarım, sanayi, ticaret ve denizcilik alanlarında yapılan çalışmalar açıklanır.
• 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın Türkiye ekonomisine etkileri açıklanır.
• Ekonomik alanda meydana gelen gelişmeler Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.4.7. Atatürk Döneminde sağlık alanında yapılan çalışmaları devletin temel görevleri ile ilişkilendirir.
• Sağlık alanında yapılan çalışmalar Atatürk ilkeleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.4.8. Onuncu Yıl Nutku’nu analiz eder.
• Yapılan inkılaplara, Atatürk’ün geleceğe yönelik hedeflerine ve Türk milletinin özelliklerine vurgu
yapılır.
İTA.8.4.9. Atatürkçülüğün amaç ve nitelikleri konusunda çıkarımlarda bulunur.
• Türk milletinin bugün ve gelecekte tam bağımsız olarak şerefli, haysiyetli, huzur ve refah içinde
yaşaması, devlet yönetiminde millet egemenliği, aklın ve bilimin rehberliğinde millî kültürümüzü
çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarmak esas ve amaçları doğrultusunda gerçekçi fikirlere
dayanması, inkılapçılık ilkesi doğrultusunda sürekli daha ileriye ve iyiye yönelmeyi amaçladığı
vurgulanır.
İTA.8.4.10. Millî güç unsurlarının Atatürk’ün yönetim anlayışındaki yerini ve önemini değerlendirir.
• Millî güç unsurları olarak siyasî güç, ekonomik güç, askerî güç ve sosyo-kültürel güç ele alınır.
İTA.8.4.11. Atatürkçü düşünce sisteminden yola çıkarak, Atatürk ilke ve inkılaplarını oluşturan temel esasları
açıklar.
• Millî tarih bilinci, vatan ve millet sevgisi, millî dil, bağımsızlık ve özgürlük, egemenliğin millete ait
olması, millî kültürün geliştirilmesi, Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarma, millî
birlik ve beraberlik, ülke bütünlüğü çerçevesinde yapılandırılır.
İTA.8.4.12. Atatürk ilke ve inkılaplarına sahip çıkma ve sürekliliğini sağlama konusunda sorumluluk alır.
Beceri:
Değişim ve sürekliliği algılama, finansal okuryazarlık, girişimcilik, kanıt kullanma, karar verme,
problem çözme, sebep sonuç ilişkisi kurma, sosyal katılım, zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer:
Adil olma, aile birliğine önem verme, bilimsellik, çalışkanlık, çevreye duyarlılık, estetik, kültürel
farkındalık, millî ve manevi değerlere duyarlı olma, sorumluluk.
Kavram: Çağdaşlaşma, ekonomik bağımsızlık, sosyal devlet, tasarruf, toplumsal cinsiyet eşitliği.
14
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
5. ÜNİTE: DEMOKRATİKLEŞME ÇABALARI
İTA.8.5.1. Atatürk dönemindeki demokratikleşme çabalarını açıklar.
• Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası işlenerek
Atatürk’ün demokratikleşme çabalarına örnekler verilir.
İTA.8.5.2. Çağdaş, demokratik ve laik Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı tepkiler ve uluslararası ilişkiler açısından
Şeyh Sait İsyanı’nı analiz eder.
İTA.8.5.3. Mustafa Kemal’e suikast girişimini Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik tehditler çerçevesinde analiz
eder.
İTA.8.5.4. Büyük Nutuk’un söyleniş amaçları, içeriği ve tarihsel niteliği konusunda çıkarımlarda bulunur.
• Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’nden hareketle Cumhuriyet’in korunması ve sürekliliğinin
sağlanmasında gençliğe verilen görev ve sorumluluklar vurgulanır.
• Büyük Nutuk’un içinde yer alan demokratikleşme çabalarına ilişkin kısımlardan kanıtlar gösterilir.
İTA.8.5.5. Türk milletinin cumhuriyet yönetimindeki kararlılığı ve çok partili siyasî hayata etkisi açısından
Kubilay Olayı’nı analiz eder.
Beceri:
Araştırma, değişim ve sürekliliği algılama, eleştirel düşünme, empati, karar verme, sosyal katılım,
zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer: Demokratik tutum, farklılıklara saygı, hoşgörü.
Kavram: Çoğulculuk, çoğunluk, demokrasi, fırka, isyan, muhalefet.
6. ÜNİTE: ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI
İTA.8.6.1. Atatürk Dönemi Türk dış politikasının temel ilkelerini ve amaçlarını açıklar.
• Tam bağımsızlık, gerçekçilik, akılcılık, mütekabiliyet, barış, millî menfaatleri esas alma, Türk
ve dünya kamuoyunu dikkate alma ilkeleri çerçevesinde işlenerek Atatürk’ün ileri görüşlülüğü
vurgulanır.
• Atatürk döneminde izlenen iç ve dış politikanın evrensel etkilerine örnekler verilir.
İTA.8.6.2. Lozan Barış Antlaşması’nın Türk dış politikasının gelişimine yaptığı etkiler hakkında çıkarımlarda
bulunur.
• Atatürk Dönemi Türk dış politikasının temel ilkeleri ile ilişkilendirilir.
İTA.8.6.3. Atatürk Dönemi Türk dış politikasında yaşanan gelişmeleri analiz eder.
• Yabancı Okullar, Dış Borçlar Sorunu, Musul Sorunu, Nüfus Mübadelesi ve Montrö Boğazlar
Sözleşmesi ele alınır.
• Milletler Cemiyeti’ne girişte izlenen politika, Balkan Antantı ve Sadabat Paktı vurgulanır.
• Atatürk Dönemi Türk dış politikasının temel ilkeleri ile ilişkilendirilir.
15
T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı
İTA.8.6.4. Atatürk’ün Hatay’ı ülkemize katmak konusunda yaptıklarına ve bu uğurda gösterdiği özveriye
kanıtlar gösterir.
• Atatürk Dönemi Türk dış politikasının temel ilkeleri ile ilişkilendirilir.
Beceri:
Değişim ve sürekliliği algılama, iletişim, kanıt kullanma, karar verme, mekânı algılama, problem
çözme, tarihsel empati, zaman ve kronolojiyi algılama.
Değer:
Bağımsızlık, barış, dayanışma, işbirliği, merhamet, millî ve manevi değerlere duyarlı olma, özveri,
sorumluluk, vatanseverlik.
Kavram: Ekonomik bağımsızlık, hukukun üstünlüğü, mübadele, mütekabiliyet, referandum.
7. ÜNİTE : ATATÜRK’ÜN ÖLÜMÜ VE SONRASI
İTA.8.7.1. Atatürk’ün ölümü üzerine yayımlanan yazılı ve görsel kanıtlardan hareketle fikir ve görüşlerinin
evrensel değerine ilişkin çıkarımlarda bulunur.
• Yerli ve yabancı basından örnekler verilir.
İTA.8.7.2. Türk milletinin ulu önderine ebedî bağlılığına ve minnet duygusuna ilişkin çabalarına kanıtlar
gösterir.
İTA.8.7.3. Atatürk’ün Türk Milleti’ne bıraktığı eserlerinden örnekler verir.
• Atatürk’ün en büyük eserim dediği Türkiye Cumhuriyeti ile bıraktığı yazılı eserlere yer verilir.
• Atatürk’ün kişilik özelliklerinden çok yönlülüğü, akılcılığı, bilimselliği, çağdaşlığı vurgulanır.
İTA.8.7.4. Atatürk’ün İkinci Dünya Savaşı öncesi yaptığı tespitler ve girişimler ile savaşta izlenen denge
siyasetini ilişkilendirir.
• 6.1. kazanımı ile ilişkilendirilir.
İTA.8.7.5. İkinci Dünya Savaşı’nın sebep, süreç ve sonuçlarının Türkiye’ye etkilerini araştırır.
• İkinci Dünya Savaşı’nın, Türkiye’ye etkileri siyasi, sosyal ve ekonomik yönden ele alınır.
İTA.8.7.6. Türkiye’de çok partili siyasî hayata geçişi hızlandıran gelişmeleri demokrasinin gerekleri açısından
analiz eder.
• Konu işlenişi, 1946 yılında gerçekleştirilen ilk çok partili genel seçim ile sınırlandırılır.
Beceri:
Değişim ve sürekliliği algılama, gözlem, kanıt kullanma, liderlik, medya okuryazarlığı, öğrenmeyi
öğrenme, sebep sonuç ilişkisi kurma, sosyal katılım, tarihsel empati.
Değer: Barış, ileri görüşlü olma, minnettarlık, sevgi, Türk büyüklerine saygı, vefa.
Kavram: Demokrasi, denge siyaseti, genel seçim.
Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi
çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır.
Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir.
