Tc İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Çalışma Kitabı 4. Ünite Çağdaş Türkiye Yolunda Adımlar Cevapları
4. ÜNİTE ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR
ETKİNLİKLER
PROJE GÖREVİ
1. SALTANAT KALKIYOR, EGEMENLİKLER KURULUYOR
2.HARİTALAR ÇİZELİM, KARŞILAŞTIRALIM
3.KALKINAN EKONOMİ, GELİŞEN TÜRKİYE
4.TASARRUF BİLİNCİNİ YAYALIM
5.ANKARA NEDEN BAŞKENT OLDU?
6.DEMOKRATİK CUMHURİYETİMİZ
7.TÜRKİYE’Yİ LAİKLEŞTİREN KANUNLAR
8.ÇOK PARTİLİ HAYAT
9.ÇAĞDAŞLAŞMA YOLUNDA HIZLI ADIMLAR
10.MUSTAFA KEMAL’İN DÜŞÜNDÜKLERİ
11.DENİZCİLİĞİMİZ
12.GAZİ MUSTAFA KEMAL’E MEKTUP
13.NUTUK’U ANLAMAK
14.ATATÜRK’EGÖRE EĞİTİM
15.TARİHİMİ VE DİLİMİ ARAŞTIRIYORUM
16.KUBİLAY ANITI
17.CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE ŞEHRİMİZ
18.ÇAĞDAŞ BİLİM KURUMLARI ÜNİVERSİTELERİMİZ
19.SAĞLIK KURUMLARIMIZ
20.İSTATİK OKUYORUZ
21.ONUNCU YIL NUTJU
22.DÜŞÜNDÜĞÜMÜ YAPABİLİYORUM
23.GÖRELİM UNUTMAYALIM
24.İYİ BİR GELECEK İÇİN
25.BİZİM HAKLARIMIZ
ÖZ DEĞERLENDİRME
1.SALTANAT KALKIYOR, MİLLİ EGEMENLİK KURULUYOR
A. Metini okuyarak metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız
Milli egemenlik, kişinin değil milletin egemenliğidir. Egemenlik esas olarak millette mevcuttur. Bu güç ne oligarşi gibi toplumun bir kısmında ne de monarşi gibi bir kişide mevcuttur.
Egemenliğin milletin elinde olması demek, kralın, hükümdarın, padişahın egemenliğinin sona ermesi anlamına gelir. Aynı ülkede iki egemenlik söz konusu olamaz. Millete ait olan egemenlik başkasına mal edilmez, devrilmez, geçerliliğini yitirdi. Egemenlik, milleti oluşturan fertlerin her birine değil, milletin bütününe aittir. Parçalanamaz ve bölünemez.
1. Metinde, milli egemenliğin hangi özelliğinden söz edilmiştir?
Milletten olmasından, büyük bir güç olduğundan.
2. Sizce bir ülkede neden iki egemenlik söz konusu olamaz?
Bağımsızlık, sadece egemenlik ile olacağı için.
3. Sizce kişi egemenliği ile millet egemenliği arasındaki temel farklar nelerdir?
Kişi egemenliği tek bir bireyin, millet egemenliği ise o ulusundur.
4. Egemenlik neden parçalanmaz ve bölünmez bir
bütündür?
Çünkü egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir.
5. Atatürk`ün milli egemenlikle ilgili sözlerinden bir tanesi bulunarak yazınız.
Teşkilatımızda milli güçleri etken ve milli iradenin egemen olması esas kabul edilmiştir
B. Aşağıdaki tabloda yönetin biçimleri ve bunlarla ilgili bazı özellikler verilmiştir. Çizelgede verilen yönetim biçimlerinde var olan özellikleri ( ) ile işaretleyiniz
2. HARİTALAR ÇİZELİM, KARŞILAŞTIRALIM
Aşağıdaki Türkiye haritalarından birincisine Sevr Antlaşmasıyla İtilaf Devletleri tarafından paylaşılan Türkiye’nin sınırlarını çiziniz. İkinci barış Lozan antlaşmasına göre Türkiye sınırlarını çizerek gösteriniz. Daha sonra haritanın altındaki soruları cevaplayınız.
Sevr Antlaşması, Türk halkına yaşama hakkı tanıyan bir antlaşmadır. Bu durumun nedenlerini değerlendiriniz.
Çünkü: Sevr antlaşmasında bağımsız ve özgür olmayan bir millet olarak ön plana çıkmamız bekleniyor. Fakat hiçbir millet bağımsız yaşamaya boyun eğemez. Tıpkı kürtlerin yaptığı gibi
Lozan Barış Antlaşması, tam bağımsız bir Türk devletinin sınırlarını çizen ve Türk halkına yaşama hakkı tanıyan bir antlaşmadır. Lozan Barış Antlaşması’na bu niteliğini kazandıran özellikleri Sevr ve Lozan Antlaşmalarını karşılaştırarak açıklayınız.
Lozan antlaşmalarında sevrde olduğu gibi bir tepki altında bir tehdit altında değildi. Lozan antlaşmasında ülke topraklarımız dahil kazanılmıştır.
3. KALKINAN EKONOMİ, GELİŞEN
TÜRKİYE
1923 yılında gerçekleştirilen Türkiye İktisat Kongresi’nde ülkenin kaldırılması amacıyla ekonominin hemen her alanında kararlar alınmış ve uygulamaya çalışılmıştır. 1923–1940 yılları arasında ekonomi alanında gerçekleştirilen çalışmaları araştırınız. Bulduğunuz gelişmeleri tabloda ilgili alana tarihi ile birlikte yazınız. Yazdığınız bu gelişmelerle ilgili fotoğraflar bularak ait olduğu alana yapıştırınız.
Sanayi
1927 Sanayi-i Teşvik Kanunları çıkarıldı
1934 Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı uygulamaya koyuldu
1935 Modern Etkik Arama Enstitüsü kuruldu
Bankacılık
1924 TC Ziraat Bankası kuruldu
Savunma
Sanayi 1930 Ankara'da sanayi kongresi toplandı
4.TASARRUF BİLİNCİNİ YAYALIM
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Türkiye’de tasarruf bilincinin oluşturulmasında Türkiye İktisat Kongresi’nde alınan kararları açıklayınız.
Bu sayede sanayide gelişme olacağından
2. Kişilerde toplumda tasarruf bilincinin geliştirilmesi için neler yapabilirsiniz?
Elektrik faturalarında boşa harcanan elektriği yansıtabiliriz.
3. Ailemizde tasarruf bilincinin gelişmesi için neler yapabilirsiniz?
Tasarruf yapmayanların sürekli uyarılması
4. Evinizde uygulayabileceğiniz tasarruf tedbirleri nelerdir? Bunları uygulamanız durumunda ne gibi yararlar sağlanabilir?
Bilgisayar kapalı iken, hoparlör ve monitör gibi donanımlar kapatılmalıdır. Böylece hem elektrik israf olmaz hem de elektrik faturasındaki rakam küçülür
5. Son zamanlarda, medyadan veya çevrenizden yetersizliğini duyduğunuz doğal kaynaklarımız nelerdir?
Su kaynakları tükeniyor,
Doğalgaz sorunu yaşanıyor
6. Ülkemizde üretilen malları almayı tercih etmekle nasıl tasarruf sağlamış oluruz?
Ülke ekonomisine katkı sağlamış ve dışarıdan malzeme ithal etmeyi biraz olsun engelleriz.
7. Aşağıdaki kutuya tasarruf bilincini vurgulayacak bir slogan yazınız.
TASARRUF YAPIN FATURAYI GÖRÜNCE ŞAŞARMAYIN
8. Türkiye’de tasarruf bilincinin geliştirmesi ve yaygınlaştırılmasında okullar ve öğrenciler neler yapabilir?
Eğitim ta 1. sınıftan itibaren verilmelidir. Çünkü ağaç yaş iken eğilir
5. ANAKARA NEDEN BAŞKENT OLDU
A. Yanda verilen harita üzerinde Ankara’nın jeopolitik konumunu inceleyiniz. Bu konudan yola çıkarak Ankara’nın başkent olama nedenini yazınız.
Ankara'nın başkent oluşunu etkileyen nedenler hep aynı yerde buluşmuşlar ve Ankara yönünde bir kuvvet oluşturmuşlardır Kısaca;1)Ankara'nın jeolojik stratejik ve coğrafi konumu2)Ankara'da oluşan Kuvay-i Milliye ruhu3)İstanbul'un siyasi ve toplumsal çevresine karşı duyulan güvensizlik
B. Aşağıdaki anekdotu okuyarak bununla ilgili soruları cevaplayınız.
1. Anekdota göre yeni başkent olduğu günlerde Ankara’nın fiziki görünümü ve çevresel koşulları hakkında neler söyleyebilirsiniz?
"tozlu ve sisli bir hava, yer yer toz hortumları havaya yükselip hava boğuklaşıyor
2. Atatürk’ün etrafındakiler, Ankara’nın başkent gerekçesini nasıl açıklamışlardı?
Bir gün gelecek şu çorak tarlalar, yeşil ağaçların çevrildiği villaların arasından uzanan yeşil sahalar asfaltlara dönüşecek Hem bunu hepimiz göreceğiz
3.Atatürk’ün Ankara’yı başkent yapmasındaki amaç nedir? Siz bu amacı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türk'ün imkânsızı imkân haline getirin kudretini Dünya'ya imkân haline getirmesi için
4. Atatürk’ün düşlediği başkent Ankara sizce hangi çalışmalarla kurulmuştur?
Türk milletinin tutum ve tasarrufu ile kurulmuştur
6.DEMOKRATİK CUMHURİYETİMİZ
Kendinizi, yönetim biçimlerini inceleyen bir siyaset bilimci olarak düşünün. Yeni kurulan bir devlet yönetim şeklini belirlemek istiyor ve bu konuda sizden tavsiye bekliyor. Siz de ülkemizde 1919 tarihinden sonra gelişen olayların, demokrasinin özelliklerini ve demokratik gelişmeleri dikkate alarak seçilecek yönetim biçiminin neden demokratik cumhuriyet olması ile ilgili bir rapor hazırlayınız. Raporunuzda Atatürk’ün “Cumhuriyet rejimi demek demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir.”(Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri s.186.) sözünü ve demokrasiyle ilgili şu özellikleri dikkate alınız.
*Millet egemenliğinin oluşu
*Seçim yapılması
*Çok partili bir sistem oluşu
*İnsanların yasalar önünde eşitliği
*İnsanların hür ve özgür olması
*Kişi haklarına saygı
*Düşünce özgürlüğü
DEMOKRATİK CUMHURİYET
Cumhuriyet,halkın oyları ile seçtiği millet vekilleri ve onlardan oluşan hükümet tarafından yönetildiği bir yönetim şeklidir Bu sistemde insan haklarına saygı ve hukukun üstünlüğü esastır
Demokrasi ise, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim şeklidir İnsan hak ve hürriyetlerine saygı duyulan, kişilerin din, vicdan ve ibadet özgürlüklerinin kanunlarla teminat altına alındığı, toplumun kendi yöneticilerini kendi oyları ile belirlediği bir sistemdir Demokraside siyasi ve hukuki eşitlik esastır
Cumhuriyetçilik fikri Avrupa’da aydınlanma ile birlikte güç kazanmaya başladı Bundan önce ise egemenlik papa ile kral arasında paylaşılmıştı Halkın karar alma yetkisi veya siyasal bir katılımı kesinlikle yoktu
Tabi Avrupa bu duruma gelinceye kadar çok büyük bir bedel ödedi 1789 Fransız ihtilali ile Avrupa’da cumhuriyet fikri büyük bir çığ gibi büyüdü Halkta demokrasi fikri gelişmeye başladı Bunun yanında laiklikte Avrupa’da gelişmeye başladı Laiklik genel anlamda dinle devlet işlerinin bir birinden ayrılması olarak bilinir Esas anlamda ise din ve vicdan hürriyeti, din ve vicdan hürriyetinin güvencesidir
7.TÜRKİYE’Yİ LAİKLEŞTİREN KANUNLAR
A. Aşağıda 3 Mart1924 tarihinde çıkarılan kanunların gerçekleriyle ilgili bazı görüşler verilmiştir. Her görüşü okuyarak tablodaki boşluklara bunun hangi kanuna dayanarak olabileceğini yazınız. Ardından, çıkarılan bu kanuna yönelik 4–5 cümlelik kendi gerekçelerinizi yazınız.
B. Mustafa Kemal 1 Mart 1924 tarihinde “…Milletin genelinde belirlenen eğitim ve öğretim birliğinin zaman kaybetmeden uygulanması gereğini görüyoruz.” Sözleriyle eğitim ve öğretimde birlik ilkesinin bir an bile zaman kaybedilmeden uygulamasını istemiştir. Sizce Mustafa Kemal’i bu düşünceye ulaştıran etkenler neler olabilir?
Eğitimin zaman kaybedilecek bir şey olmadığı için Atütürk bu sözü söylüyor
C. 3 Mart 1924 tarihinde çıkarılan kanunları göz önüne aldığınızda bu kanunların bir bütün olarak hangi amaçla çıkarıldığını düşünüyorsunuz?
Bu kanunlar ortak olarak "Ülkeyi Kalkındırma" adına çıkarılmıştır
8. ÇOK PARTİLİ HAYAT
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Atatürk’ün çok partili hayat ve yeni partilerin kurulmasıyla ilgili sözleri bularak aşağıya yazınız.
Milli egemenlik temeline dayanan ve özellikle cumhuriyet yönetimine sahip olmasıyla ilgili sözü
2. Atatürk, çok partili bir hayata geçilmesini niçin istemiştir?
Herkes aynı fikirde olmayabilir, onun için farklı yöneticiler gerekiyordu
3.Atatürk’ün yeni kurulan siyasi partilerden beklentisi neler olmuştur?
Kendisine karşıt olmasını beklemiştir Bu sayede ilerleme olur
4.Mecliste temsil edilen siyasi partiler sizce neyin göstergesidir?
Ülkenin çok partili hayata tamamen geçtiğinin göstergesidir
B. Siyasal partilerin ülkeye ve demokrasiye katkıları neler olabilir? Düşüncelerinizi yazınız.
Çok partili hayat demokrasiyle olur Bu yüzden çok partili olmak gelişme cumhuriyet ve demokrasi için önemlidir
C. Aşağıdaki tabloya Atatürk’ün yaşadığı dönemde kurulmuş partilerle ilgili bilgileri doldurunuz. Bu partilerden herhangi birini seçerek aşağıdaki soruları cevaplayınız
1. Demokrasinin geliştirilmesi açısından seçtiğiniz partinin politikalarında hangi değişiklikleri yapardınız? Programa neleri ekler veya neleri çıkarırdınız?
Terakki Perver Cumhuriyet fırkası partiye katılacak insanları daha dikkatli seçerdim
9.ÇAĞDAŞLAŞMA YOLUNDA HIZLI ADIMLAR
A. Aşağıdaki Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen bazı inkılâplar karışık olarak verilmiştir. Siz bu inkılâpları tarih şeridi üzerindeki boşluklara kronolojik sıraya göre yazınız. Ayrıca yazdığınız inkılâbın gerekçe ve sonucunu da ilgili kutucuklara doldurunuz. Daha sonra da şema altındaki soruyu cevaplayınız.
10. MUSTAFA KEMAL’İN DÜŞÜNDÜKLERİ
1.Birinci paragrafta sizce hangi partiden söz edilmektedir?
2. Partideki bazı kişilerin halkı kışkırtma nedenleri nelerdir?
3. Partinin bazı temsilcileri, yeniliklere karşı neleri savunuyor?
4. Birinci paragrafta bahsedilen parti sloganların etkisiyle hangi ayaklanma çıkmıştır?
5. Nutuk’ta ayaklanmayla ilgili hangi önlemlerden bahsedilmektedir?
6. İsyanın sonucu ne olmuştur?
7.Sizce Mustafa Kemal, Terakkiperver Cumhuriyet Partisi ve isyanla ilgili değerlendirmeleri neden Nutuk adlı eserine almış olabilir?
8. Türkiye, çıkan isyanı bastırmaya çalışırken, hangi sorunu kendi isteğine bağlı olarak çözümleyememiştir?
9.Demokrasilerde çok partili siyasal yaşam esastır. Buna rağmen Cumhuriyet Döneminin ikinci partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin kapatılmasını çıkan olayları düşünerek değerlendiriniz.
11. DENİZCİLİĞİMİ
A. Aşağıda verilen cümlelerden doğru olanın başına D yanlış olanın başına Y koyunuz.
( ) 1. Cumhuriyet döneminden önce denizcilik işleri Türkler tarafından yürütülüyordu.
( ) 2. Cumhuriyet Döneminde liman, tersane ve gemi yapımına önem verildi.
( ) 3. Cumhuriyet sonrasında deniz ticaretiyle ilgili bir çok kurum ve kuruluşun yabancıların elinde kalmasına izin verildi.
( )4. Cumhuriyetle birlikte kendi karasularımızda deniz taşımacılığı yapma hakkı yabancılara tanındı.
( )5.Cumhuriyet sonrasında denizcilikle ilgili her türlü iş ve işlem bir bütün olarak ele alındı.
( )6.Denizcilik; taşımacılık, ticaret, spor ve güvenlik ile ilgili bir daldır.
( )7.Kabotaj, yabancı ülkelerin dayatmaları sonucu çıkarılmış bir konudur.
( )8.Ülkemizde denizcilik iş ve işlemlerini yürüten bir bakanlık bulunmaktadır.
( )9.Ülkemizde denizcilik işlerinin Türklerin elinde günümüzde “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanmaktadır.
( )10.Kabotaj Kanunu sayesinde, deniz taşımacılığı ve ticaretiyle uğraşan Türk vatandaşları, avantajlı bir duruma gelmişlerdir.
( )11.Kabotaj Kanunu, Türkiye’nin milli iktisat anlayışına uygun olarak çıkarılmıştır.
( )12.Deniz filoları ve deniz taşımacılığı bir ülkenin ekonomisi açısından önemlidir.
( )13.Ülkemiz kendi karasularında güvenliği sağlamakta ancak buralarda deniz ticareti uluslararası bir komisyonca kontrol edilmektedir.
B. Kabotaj Kanunu’yla elde edilen kazanımlardan hareketle Türklerin 1926 yılı ve sonrasında denizcilikteki haklarını karşılaştırınız.
19269 öncesi
1926 sonrası
— Yabancı gemilere Türk karasularında ve limanlarında ticaret yapma izni verildi.
12.GAZİ MUSTAFA KEMAL’E TELGRAF
Mustafa Kemal Atatürk, kendisine düzenlenen suikast girişiminden sonra ülkenin her yerinden, vatandaşların duygularını dile getirdikleri binlerce mektup ve telgraf almışlardır. Sizde Mustafa Kemal’e, onun yolundan yürümeğimizi, cumhuriyete, çağdaşlaşmaya, ilke ve inkılâplara sonsuza kadar bağlı kalacağınızı bildiren, girişilen suikasttan dolayı üzüntü ve duygularımızı içeren bir telgraf yazınız. Suikast girişiminden sonra Atatürk’ün, o günlerde, kendisine gösterilen mektup ve telgraflara genel bir cevap niteliği taşıyan demecini okuyunuz. Bununla ilgili soruyu yanıtlayınız.
Mustafa Kemal, demecinde suikast girişimini nasıl değerlendirmiştir?
13. NUTUK’U ANLAMAK
Aşağıdaki metne Nutuk’un Almanca çevirisinde yer alan ön sözden alınmış bir bölümdür. Metni okuyarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Nutuk niçin Almancaya çevrilmiş olabilir?
2. Ön sözde Atatürk’ün hangi özeliklerinden söz edilmiştir?
3. Ön söze göre Nutuk, hangi konularda bilgi vermektedir?
4.Atatürk, Nutuk’u hangi amaçla yazmıştır?
5.Nutuk’ta yer alan konu başlıklarını inceleyerek Nutuk’un hangi konuları kapsadığını bulunuz?
6.Nutuk’un ön sözünü siz hazırlayacak olsanız bu bölümde neler yazardınız?
14.ATATÜRK’E GÖRE EĞİTİM
A.Aşağıdan 1,2 ve 3.soruların her biri için Atatürk’ün sözü yer almaktadır. Bu sözleri okuyarak ilgili soruları cevaplayınız.
1. Mustafa Kemal Paşaya göre eğitimin toplum yaşamında nasıl bir rolü vardır?
2. Sizce Mustafa Kemal Paşa, bir milletin kurtuluşunu neden milli eğitiminde görmüştür?
3.Mustafa Kemal Paşaya göre okullarda eğitim öğreti gören kişiler hangi özellikleri kazanmalıdırlar?
B. Tabloyu inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Öğrenci sayısında yıllara göre nasıl bir değişim görüyorsunuz? Bu değişim okul sayısını nasıl etkilemektedir?
2.Tabloyu dikkate alarak eğitim alanındaki gelişmeleri yorumlayınız.
15.TARİHİMİ VE DİLİMİ ARAŞTIRIYORUM
1 Atatürk’ün Türk tarihinin araştırılmasına verildiği önemi düşünerek yukarıdaki sözü açılayınız.
2.Türk Tarihinin Kurumunun www.ttk.gov.tr internet sayfasına giriniz. İnternet sayfasından yazarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Tablonuza bir isim veriniz.
Projeler
Bilimsel toplantılar
Yeni çıkan yayınlar
3. “Dağarcığınızı Her Gün İki Söz” uygulamasından yararlanmaya ne dersiniz? Türk Dil Kurumunun www.tdk.gov.tr internet sayfasına giriniz. Dağarcığınıza her gün iki söz bağlantısına tıklayarak e posta adresine gönderiniz. E posta adresinize TDK’nin gönderdiği kelimeyi aşağıya yazınız.
16. KUBİLAY ANITI
A. 1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
1. Nadir, Nadi, neden Kubilay adını bir anıt dikilmesini istemiştir?
2.Kubilay Olayı’na bir Türk gencinin tepkisini ve Kubilay adına anıt dikilmesini istediğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
B. Kubilay Anıtı2nı yaptırmak için kurulan komisyon bir proje yarışması düzenlemiştir. Heykeltıraş Ratip Aşir’in projesi kabul edilerek anıtın yapımı 1934 yılında tamamlanmıştır. Siz de Kubilay Anıtı’nın fotoğrafını bularak yandaki kutucuğa yapıştırınız.
1. “İNANDILAR, DÖVÜŞTÜLER, ÖLDÜLER, BIRAKTIKLARI EMANETİN BEKÇİLERİYİZ.”
Anıt üzerinde bulunan yukarıdaki söz hakkında düşüncelerinizi yazınız.
2. Kubilay Anıtı üzerine Kubilay ve olayda şehit edilenlerle ilgili bir söz yazsaydınız, ne yazardınız.
17.CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE ŞEHRİMİZ
1. Yaşadığınız ilin veya ilçenin şehir merkezini, cumhuriyetin ilk yıllarına ve günümüze ait fotolarla tanıtınız. Tablodaki üst bölüme fotoğrafları yapıştırınız. Tablodaki ait bölüne ise süreç içinde yaşadığınız yerin değişimini mimarlık ve şehir planlaması açısından değerlendiriniz.
2. Şehrinizde yer alan Atatürk Anıtı’nın fotoğrafını sol üst sütuna yapıştırınız ve sağ sütuna anıtla ilgili bilgileri ve düşüncelerinizi yazınız.
Atatürk Anıtı Fotoğrafı
Nerde yapıldı:
Ne zaman yapıldı:
Kim tarafından yapıldı:
Anıt hakkında düşüncelerim:
ŞEHRİMİZDEKİ ATATÜRK ANITI
18. ÇAĞDAŞ BİLİM KURUMLARI ÜNİVERSİTELERİ
Atatürk 1937 yılında “büyük dava” olarak nitelendirdiği Türkiye çapında üniversiteleşme programını Türk milletinin en uygar, en mutlu millet olması yolundaki temel proje olarak ele almıştır. Bu konuda şunları söylemiştir.
1. Atatürk, üniversiteleşme programına neden “büyük dava”
Olarak nitelemiştir?
2.Atatürk’ün idealini hayata geçirmesinde üniversitelerin rolü nedir? Düşüncelerinizi yazınız.
ÜNİVERSİTEMİZ
Çevrenizdeki bir üniversitenin internet sayfasından yararlanarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
Üniversitenin kuruluş yılı
Üniversitenin birimleri
Üniversitemizin bilimsel proje ve çalışmaları
Fotoğraflarla üniversitemiz
19. SAĞLIK KURUMLARIMIZ
Sağlık bakanlığının internet adresinden ve kaynaklarından yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Ne zaman kuruldu?
Kuruluş amacı
Faaliyetleri
Atatürk’ün sağlık ile ilgili görüşleri
1. Cumhuriyetin ilk yıllarında faaliyette bulunan sağlık kurumlarından bir tanesi hakkında araştırma yaparak bu kurumun, nerede, ne zaman ve hangi amaçla kuruluğunu yazınız. Çalışmaları hakkında bilgi veriniz.
2. Toplum sağlının korunması için neler yapılmalıdır? Bu konuda devlete ve vatandaşlara düşen görevler nelerdir?
20. İSTATİSLİK OKUYORUZ
Aşağıdaki “Nüfus ve İstihdam İstatistiği” tablosunu inceleyiniz. Tablo 1’deki verileri de dikkate alarak soruları cevaplayınız.
1. Toplam nüfus ile tarım sektöründe çalışan nüfus 2006 yılına kadar nasıl bir değişim göstermiştir?
2. Toplam nüfus artarken tarım sektöründe çalışan nüfusun azalmasının sebepleri neler olabilir?
3. Sizce, toplam istihdamda tarımın payının azalması tarım üretimi nasıl etkileşmiş olabilir?
21. ONUNCU YIL NUTKU
Aşağıdaki tabloda, Onuncu Yıl Nutku’ndan alınan bölümleri okuyunuz. Bu bölümlerde Atatürk’ün gösterdiği hedefler ve bu hedefler doğrultusunda yapılan inkılâpları yazınız.
Gösterilen Hedefler Yapılan İnkılâplar
1. Onuncu yıl nutkunda Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özelliklerini görüyorsunuz?
2. Mustafa Kemal Paşa Onuncu Yıl Nutku’nda Türk milletinin hangi özellikleri üzerinde durmuştur?
22. DÜŞÜNDÜĞÜMÜ YAPABİLİYORUM
Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Ardından soruları cevaplayınız.
1. Yukarıdaki örnek olayları da göz önünde bulundurarak Cumhuriyet döneminde sanat ve spora yönelik bakış açısını tabloya yazınız. Günümüzde sanat ve spora yönelik bakış açısını kendi gözlemlerinize dayanarak tabloya yazınız.
Cumhuriyet Dönemi Günümüz
2. Atatürk’ün öğretmenlere hitaben söylediği: “Yeni Türkiye’nin birkaç yıla sığdırdığı askeri, siyasi ve idari
İnkılâplar, sizin, saygılı öğretmenler, sizin toplum yaşayışı ve düşünce inkılâbındaki başarınızla güçlenecektir. Hiçbir zaman hatırınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür kuşaklar ister.” (1924, Atatürk’ün ve demeçleri, s.606) sözü size neyi ifade etmektedir? Açıklayınız.
3. Düşünce ve ifade özgürlüğünün olmadığı bir ülkede yaşasaydınız ne gibi sorunlar yaşardınız?
4. Sizce, düşünce ve ifade özgürlüğünün olmadığı bir toplumda sanat ne kadar gelişim gösterebilir? Açıklayınız.
23. GÖRELİM UNUTMAYALIM
Aşağıdaki afişleri inceleyerek soruları cevaplayınız.
1. Yukarıdaki afişler hangi kurumlar tarafından yayımlanmıştır?
2.Sizce afişlerin vermeye çalıştığı mesaj nedir? Afişlerdeki resim ve metinleri yorumlayınız.
3. Afişlerin hedef kitlesi ne olabilir?
4.Mustafa Kemal Paşa’nın “ Kadınlarımız erkeklerden daha çok aydın, daha çok verimli, daha çok bilgili olmak zorundadır.” Sözünden ne anlıyorsunuz?
5. Aşağıdaki kutuya, yapacağınız araştırmalar ve derste öğrendiklerinizin ışığından aşağıdaki konu başlıklarından birini ele alarak afiş, resim, kompozisyon veya şiir çalışması yapınız. Yaptığınız çalışmaya bir başlık koyunuz
( Çalışmanızı sınıfta arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz).
* Ülkenizde ve dünyada kadıların sosyal ve siyasal haklarını kazanması
*Kadının, aile ve toplumdaki konumunun değişim süreci
24. İYİ BİR GELECEK İÇİN
A. Kendini eğitim alamayan bir çocuğun yerinde düşünen bir öğrenci tarafından yazılan aşağıdaki kompozisyonu okuyarak devamındaki sorunları cevaplayınız.
1. Önceki sayfada yer alan komposizyonda ilgili ne tür sorunlardan bahsedilmektedir?
2.Komposizyonda çocuğun eğitimle ilgili hangi hakları dile getiriliyor?
3.Sizce, Milli Eğitim Bakanı olma fırsatı verilirse eğitim sorunlarını çözmek ve gelecek nesillere daha iyi bir eğitim ortamı bırakmak için neler yaparsınız?
B. Mustafa Kemal’in önderliğinde TBMM’de kabul edilen, Tevhid-i tedrisat kanunu ile öğretimde birlik sağlanmıştı.
Bu kanunla cinsiyet farkı gözetilmeksizin eğitimde fırsat eşitliği getirildi. Böylece kızlara da eğitim kapıları açıldı.
1. Mustafa Kemal Paşa, yeni kurulan devlette neden kadın ve erkeğin eşit düzeyde eğitim görmesini istemiştir?
25. BİZİM HAKLARIMIZ
A. aşağıdaki tarih şeridini inceleyerek soruları yanıtlayınız.
1. Yukarıdaki tabloya bakarak ülkemizde kadın hakları konusunda atılan adımları ve dünyada kadın hakları konusundaki gelişmeleri değerlendiriniz.
2. Sizce, 1926 yılında yürürlüğe giren Medeni Kanun neden 2002 yılında değiştirilmiş olabilir?
B. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1. kadınların başta siyaset olmak üzere, tüm karar alma süreçlerine aktif katılımları toplumların gelişmişlik düzeyini nasıl etkiler?
2. Türkiye’de değişik yıllarda TBMM’de yer alan toplam milletvekili kadın milletvekili sayısı:
Son yıllarda siyasete katılımdaki değişimin sebep ya da sebepleri sizce neler olabilir?
3. Günümüzde Türk kadının medeni hukuka göre sahip olduğu haklar nelerdir? Sizce önemli olanları yazınız.
4. Yeni Türk Medeni Kanunu, toplumda kadının insanca, uygarca ve eşit olarak yaşamasına yönelik neler getirmiştir?
5. Kadının, hayatını, ailede, sosyal çevrede, devlet dairelerinde ve uluslar arsı düzeyde etkileyen siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri değerlendirerek aşağıdaki sorulara yönelik çözüm yollarını öneriniz.
Kadın ve ekonomi
Kadın ve eğitim
Kadın çevre ve sağlık
Kadın ve şiddet
Karar alma mekanizmalarında kadın
Kadını hakları
Kadın ve medya
4. ÜNİTE ÇAĞDAŞ TÜRKİYE YOLUNDA ADIMLAR
ETKİNLİKLER
PROJE GÖREVİ
1. SALTANAT KALKIYOR, EGEMENLİKLER KURULUYOR
2.HARİTALAR ÇİZELİM, KARŞILAŞTIRALIM
3.KALKINAN EKONOMİ, GELİŞEN TÜRKİYE
4.TASARRUF BİLİNCİNİ YAYALIM
5.ANKARA NEDEN BAŞKENT OLDU?
6.DEMOKRATİK CUMHURİYETİMİZ
7.TÜRKİYE’Yİ LAİKLEŞTİREN KANUNLAR
8.ÇOK PARTİLİ HAYAT
9.ÇAĞDAŞLAŞMA YOLUNDA HIZLI ADIMLAR
10.MUSTAFA KEMAL’İN DÜŞÜNDÜKLERİ
11.DENİZCİLİĞİMİZ
12.GAZİ MUSTAFA KEMAL’E MEKTUP
13.NUTUK’U ANLAMAK
14.ATATÜRK’EGÖRE EĞİTİM
15.TARİHİMİ VE DİLİMİ ARAŞTIRIYORUM
16.KUBİLAY ANITI
17.CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE ŞEHRİMİZ
18.ÇAĞDAŞ BİLİM KURUMLARI ÜNİVERSİTELERİMİZ
19.SAĞLIK KURUMLARIMIZ
20.İSTATİK OKUYORUZ
21.ONUNCU YIL NUTJU
22.DÜŞÜNDÜĞÜMÜ YAPABİLİYORUM
23.GÖRELİM UNUTMAYALIM
24.İYİ BİR GELECEK İÇİN
25.BİZİM HAKLARIMIZ
ÖZ DEĞERLENDİRME
1.SALTANAT KALKIYOR, MİLLİ EGEMENLİK KURULUYOR
A. Metini okuyarak metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız
Milli egemenlik, kişinin değil milletin egemenliğidir. Egemenlik esas olarak millette mevcuttur. Bu güç ne oligarşi gibi toplumun bir kısmında ne de monarşi gibi bir kişide mevcuttur.
Egemenliğin milletin elinde olması demek, kralın, hükümdarın, padişahın egemenliğinin sona ermesi anlamına gelir. Aynı ülkede iki egemenlik söz konusu olamaz. Millete ait olan egemenlik başkasına mal edilmez, devrilmez, geçerliliğini yitirdi. Egemenlik, milleti oluşturan fertlerin her birine değil, milletin bütününe aittir. Parçalanamaz ve bölünemez.
1. Metinde, milli egemenliğin hangi özelliğinden söz edilmiştir?
Milletten olmasından, büyük bir güç olduğundan.
2. Sizce bir ülkede neden iki egemenlik söz konusu olamaz?
Bağımsızlık, sadece egemenlik ile olacağı için.
3. Sizce kişi egemenliği ile millet egemenliği arasındaki temel farklar nelerdir?
Kişi egemenliği tek bir bireyin, millet egemenliği ise o ulusundur.
4. Egemenlik neden parçalanmaz ve bölünmez bir
bütündür?
Çünkü egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir.
5. Atatürk`ün milli egemenlikle ilgili sözlerinden bir tanesi bulunarak yazınız.
Teşkilatımızda milli güçleri etken ve milli iradenin egemen olması esas kabul edilmiştir
B. Aşağıdaki tabloda yönetin biçimleri ve bunlarla ilgili bazı özellikler verilmiştir. Çizelgede verilen yönetim biçimlerinde var olan özellikleri ( ) ile işaretleyiniz
2. HARİTALAR ÇİZELİM, KARŞILAŞTIRALIM
Aşağıdaki Türkiye haritalarından birincisine Sevr Antlaşmasıyla İtilaf Devletleri tarafından paylaşılan Türkiye’nin sınırlarını çiziniz. İkinci barış Lozan antlaşmasına göre Türkiye sınırlarını çizerek gösteriniz. Daha sonra haritanın altındaki soruları cevaplayınız.
Sevr Antlaşması, Türk halkına yaşama hakkı tanıyan bir antlaşmadır. Bu durumun nedenlerini değerlendiriniz.
Çünkü: Sevr antlaşmasında bağımsız ve özgür olmayan bir millet olarak ön plana çıkmamız bekleniyor. Fakat hiçbir millet bağımsız yaşamaya boyun eğemez. Tıpkı kürtlerin yaptığı gibi
Lozan Barış Antlaşması, tam bağımsız bir Türk devletinin sınırlarını çizen ve Türk halkına yaşama hakkı tanıyan bir antlaşmadır. Lozan Barış Antlaşması’na bu niteliğini kazandıran özellikleri Sevr ve Lozan Antlaşmalarını karşılaştırarak açıklayınız.
Lozan antlaşmalarında sevrde olduğu gibi bir tepki altında bir tehdit altında değildi. Lozan antlaşmasında ülke topraklarımız dahil kazanılmıştır.
3. KALKINAN EKONOMİ, GELİŞEN
TÜRKİYE
1923 yılında gerçekleştirilen Türkiye İktisat Kongresi’nde ülkenin kaldırılması amacıyla ekonominin hemen her alanında kararlar alınmış ve uygulamaya çalışılmıştır. 1923–1940 yılları arasında ekonomi alanında gerçekleştirilen çalışmaları araştırınız. Bulduğunuz gelişmeleri tabloda ilgili alana tarihi ile birlikte yazınız. Yazdığınız bu gelişmelerle ilgili fotoğraflar bularak ait olduğu alana yapıştırınız.
Sanayi
1927 Sanayi-i Teşvik Kanunları çıkarıldı
1934 Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı uygulamaya koyuldu
1935 Modern Etkik Arama Enstitüsü kuruldu
Bankacılık
1924 TC Ziraat Bankası kuruldu
Savunma
Sanayi 1930 Ankara'da sanayi kongresi toplandı
4.TASARRUF BİLİNCİNİ YAYALIM
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Türkiye’de tasarruf bilincinin oluşturulmasında Türkiye İktisat Kongresi’nde alınan kararları açıklayınız.
Bu sayede sanayide gelişme olacağından
2. Kişilerde toplumda tasarruf bilincinin geliştirilmesi için neler yapabilirsiniz?
Elektrik faturalarında boşa harcanan elektriği yansıtabiliriz.
3. Ailemizde tasarruf bilincinin gelişmesi için neler yapabilirsiniz?
Tasarruf yapmayanların sürekli uyarılması
4. Evinizde uygulayabileceğiniz tasarruf tedbirleri nelerdir? Bunları uygulamanız durumunda ne gibi yararlar sağlanabilir?
Bilgisayar kapalı iken, hoparlör ve monitör gibi donanımlar kapatılmalıdır. Böylece hem elektrik israf olmaz hem de elektrik faturasındaki rakam küçülür
5. Son zamanlarda, medyadan veya çevrenizden yetersizliğini duyduğunuz doğal kaynaklarımız nelerdir?
Su kaynakları tükeniyor,
Doğalgaz sorunu yaşanıyor
6. Ülkemizde üretilen malları almayı tercih etmekle nasıl tasarruf sağlamış oluruz?
Ülke ekonomisine katkı sağlamış ve dışarıdan malzeme ithal etmeyi biraz olsun engelleriz.
7. Aşağıdaki kutuya tasarruf bilincini vurgulayacak bir slogan yazınız.
TASARRUF YAPIN FATURAYI GÖRÜNCE ŞAŞARMAYIN
8. Türkiye’de tasarruf bilincinin geliştirmesi ve yaygınlaştırılmasında okullar ve öğrenciler neler yapabilir?
Eğitim ta 1. sınıftan itibaren verilmelidir. Çünkü ağaç yaş iken eğilir
5. ANAKARA NEDEN BAŞKENT OLDU
A. Yanda verilen harita üzerinde Ankara’nın jeopolitik konumunu inceleyiniz. Bu konudan yola çıkarak Ankara’nın başkent olama nedenini yazınız.
Ankara'nın başkent oluşunu etkileyen nedenler hep aynı yerde buluşmuşlar ve Ankara yönünde bir kuvvet oluşturmuşlardır Kısaca;1)Ankara'nın jeolojik stratejik ve coğrafi konumu2)Ankara'da oluşan Kuvay-i Milliye ruhu3)İstanbul'un siyasi ve toplumsal çevresine karşı duyulan güvensizlik
B. Aşağıdaki anekdotu okuyarak bununla ilgili soruları cevaplayınız.
1. Anekdota göre yeni başkent olduğu günlerde Ankara’nın fiziki görünümü ve çevresel koşulları hakkında neler söyleyebilirsiniz?
"tozlu ve sisli bir hava, yer yer toz hortumları havaya yükselip hava boğuklaşıyor
2. Atatürk’ün etrafındakiler, Ankara’nın başkent gerekçesini nasıl açıklamışlardı?
Bir gün gelecek şu çorak tarlalar, yeşil ağaçların çevrildiği villaların arasından uzanan yeşil sahalar asfaltlara dönüşecek Hem bunu hepimiz göreceğiz
3.Atatürk’ün Ankara’yı başkent yapmasındaki amaç nedir? Siz bu amacı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türk'ün imkânsızı imkân haline getirin kudretini Dünya'ya imkân haline getirmesi için
4. Atatürk’ün düşlediği başkent Ankara sizce hangi çalışmalarla kurulmuştur?
Türk milletinin tutum ve tasarrufu ile kurulmuştur
6.DEMOKRATİK CUMHURİYETİMİZ
Kendinizi, yönetim biçimlerini inceleyen bir siyaset bilimci olarak düşünün. Yeni kurulan bir devlet yönetim şeklini belirlemek istiyor ve bu konuda sizden tavsiye bekliyor. Siz de ülkemizde 1919 tarihinden sonra gelişen olayların, demokrasinin özelliklerini ve demokratik gelişmeleri dikkate alarak seçilecek yönetim biçiminin neden demokratik cumhuriyet olması ile ilgili bir rapor hazırlayınız. Raporunuzda Atatürk’ün “Cumhuriyet rejimi demek demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir.”(Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri s.186.) sözünü ve demokrasiyle ilgili şu özellikleri dikkate alınız.
*Millet egemenliğinin oluşu
*Seçim yapılması
*Çok partili bir sistem oluşu
*İnsanların yasalar önünde eşitliği
*İnsanların hür ve özgür olması
*Kişi haklarına saygı
*Düşünce özgürlüğü
DEMOKRATİK CUMHURİYET
Cumhuriyet,halkın oyları ile seçtiği millet vekilleri ve onlardan oluşan hükümet tarafından yönetildiği bir yönetim şeklidir Bu sistemde insan haklarına saygı ve hukukun üstünlüğü esastır
Demokrasi ise, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim şeklidir İnsan hak ve hürriyetlerine saygı duyulan, kişilerin din, vicdan ve ibadet özgürlüklerinin kanunlarla teminat altına alındığı, toplumun kendi yöneticilerini kendi oyları ile belirlediği bir sistemdir Demokraside siyasi ve hukuki eşitlik esastır
Cumhuriyetçilik fikri Avrupa’da aydınlanma ile birlikte güç kazanmaya başladı Bundan önce ise egemenlik papa ile kral arasında paylaşılmıştı Halkın karar alma yetkisi veya siyasal bir katılımı kesinlikle yoktu
Tabi Avrupa bu duruma gelinceye kadar çok büyük bir bedel ödedi 1789 Fransız ihtilali ile Avrupa’da cumhuriyet fikri büyük bir çığ gibi büyüdü Halkta demokrasi fikri gelişmeye başladı Bunun yanında laiklikte Avrupa’da gelişmeye başladı Laiklik genel anlamda dinle devlet işlerinin bir birinden ayrılması olarak bilinir Esas anlamda ise din ve vicdan hürriyeti, din ve vicdan hürriyetinin güvencesidir
7.TÜRKİYE’Yİ LAİKLEŞTİREN KANUNLAR
A. Aşağıda 3 Mart1924 tarihinde çıkarılan kanunların gerçekleriyle ilgili bazı görüşler verilmiştir. Her görüşü okuyarak tablodaki boşluklara bunun hangi kanuna dayanarak olabileceğini yazınız. Ardından, çıkarılan bu kanuna yönelik 4–5 cümlelik kendi gerekçelerinizi yazınız.
B. Mustafa Kemal 1 Mart 1924 tarihinde “…Milletin genelinde belirlenen eğitim ve öğretim birliğinin zaman kaybetmeden uygulanması gereğini görüyoruz.” Sözleriyle eğitim ve öğretimde birlik ilkesinin bir an bile zaman kaybedilmeden uygulamasını istemiştir. Sizce Mustafa Kemal’i bu düşünceye ulaştıran etkenler neler olabilir?
Eğitimin zaman kaybedilecek bir şey olmadığı için Atütürk bu sözü söylüyor
C. 3 Mart 1924 tarihinde çıkarılan kanunları göz önüne aldığınızda bu kanunların bir bütün olarak hangi amaçla çıkarıldığını düşünüyorsunuz?
Bu kanunlar ortak olarak "Ülkeyi Kalkındırma" adına çıkarılmıştır
8. ÇOK PARTİLİ HAYAT
A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Atatürk’ün çok partili hayat ve yeni partilerin kurulmasıyla ilgili sözleri bularak aşağıya yazınız.
Milli egemenlik temeline dayanan ve özellikle cumhuriyet yönetimine sahip olmasıyla ilgili sözü
2. Atatürk, çok partili bir hayata geçilmesini niçin istemiştir?
Herkes aynı fikirde olmayabilir, onun için farklı yöneticiler gerekiyordu
3.Atatürk’ün yeni kurulan siyasi partilerden beklentisi neler olmuştur?
Kendisine karşıt olmasını beklemiştir Bu sayede ilerleme olur
4.Mecliste temsil edilen siyasi partiler sizce neyin göstergesidir?
Ülkenin çok partili hayata tamamen geçtiğinin göstergesidir
B. Siyasal partilerin ülkeye ve demokrasiye katkıları neler olabilir? Düşüncelerinizi yazınız.
Çok partili hayat demokrasiyle olur Bu yüzden çok partili olmak gelişme cumhuriyet ve demokrasi için önemlidir
C. Aşağıdaki tabloya Atatürk’ün yaşadığı dönemde kurulmuş partilerle ilgili bilgileri doldurunuz. Bu partilerden herhangi birini seçerek aşağıdaki soruları cevaplayınız
1. Demokrasinin geliştirilmesi açısından seçtiğiniz partinin politikalarında hangi değişiklikleri yapardınız? Programa neleri ekler veya neleri çıkarırdınız?
Terakki Perver Cumhuriyet fırkası partiye katılacak insanları daha dikkatli seçerdim
9.ÇAĞDAŞLAŞMA YOLUNDA HIZLI ADIMLAR
A. Aşağıdaki Cumhuriyet Döneminde gerçekleştirilen bazı inkılâplar karışık olarak verilmiştir. Siz bu inkılâpları tarih şeridi üzerindeki boşluklara kronolojik sıraya göre yazınız. Ayrıca yazdığınız inkılâbın gerekçe ve sonucunu da ilgili kutucuklara doldurunuz. Daha sonra da şema altındaki soruyu cevaplayınız.
10. MUSTAFA KEMAL’İN DÜŞÜNDÜKLERİ
1.Birinci paragrafta sizce hangi partiden söz edilmektedir?
2. Partideki bazı kişilerin halkı kışkırtma nedenleri nelerdir?
3. Partinin bazı temsilcileri, yeniliklere karşı neleri savunuyor?
4. Birinci paragrafta bahsedilen parti sloganların etkisiyle hangi ayaklanma çıkmıştır?
5. Nutuk’ta ayaklanmayla ilgili hangi önlemlerden bahsedilmektedir?
6. İsyanın sonucu ne olmuştur?
7.Sizce Mustafa Kemal, Terakkiperver Cumhuriyet Partisi ve isyanla ilgili değerlendirmeleri neden Nutuk adlı eserine almış olabilir?
8. Türkiye, çıkan isyanı bastırmaya çalışırken, hangi sorunu kendi isteğine bağlı olarak çözümleyememiştir?
9.Demokrasilerde çok partili siyasal yaşam esastır. Buna rağmen Cumhuriyet Döneminin ikinci partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin kapatılmasını çıkan olayları düşünerek değerlendiriniz.
11. DENİZCİLİĞİMİ
A. Aşağıda verilen cümlelerden doğru olanın başına D yanlış olanın başına Y koyunuz.
( ) 1. Cumhuriyet döneminden önce denizcilik işleri Türkler tarafından yürütülüyordu.
( ) 2. Cumhuriyet Döneminde liman, tersane ve gemi yapımına önem verildi.
( ) 3. Cumhuriyet sonrasında deniz ticaretiyle ilgili bir çok kurum ve kuruluşun yabancıların elinde kalmasına izin verildi.
( )4. Cumhuriyetle birlikte kendi karasularımızda deniz taşımacılığı yapma hakkı yabancılara tanındı.
( )5.Cumhuriyet sonrasında denizcilikle ilgili her türlü iş ve işlem bir bütün olarak ele alındı.
( )6.Denizcilik; taşımacılık, ticaret, spor ve güvenlik ile ilgili bir daldır.
( )7.Kabotaj, yabancı ülkelerin dayatmaları sonucu çıkarılmış bir konudur.
( )8.Ülkemizde denizcilik iş ve işlemlerini yürüten bir bakanlık bulunmaktadır.
( )9.Ülkemizde denizcilik işlerinin Türklerin elinde günümüzde “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanmaktadır.
( )10.Kabotaj Kanunu sayesinde, deniz taşımacılığı ve ticaretiyle uğraşan Türk vatandaşları, avantajlı bir duruma gelmişlerdir.
( )11.Kabotaj Kanunu, Türkiye’nin milli iktisat anlayışına uygun olarak çıkarılmıştır.
( )12.Deniz filoları ve deniz taşımacılığı bir ülkenin ekonomisi açısından önemlidir.
( )13.Ülkemiz kendi karasularında güvenliği sağlamakta ancak buralarda deniz ticareti uluslararası bir komisyonca kontrol edilmektedir.
B. Kabotaj Kanunu’yla elde edilen kazanımlardan hareketle Türklerin 1926 yılı ve sonrasında denizcilikteki haklarını karşılaştırınız.
19269 öncesi
1926 sonrası
— Yabancı gemilere Türk karasularında ve limanlarında ticaret yapma izni verildi.
12.GAZİ MUSTAFA KEMAL’E TELGRAF
Mustafa Kemal Atatürk, kendisine düzenlenen suikast girişiminden sonra ülkenin her yerinden, vatandaşların duygularını dile getirdikleri binlerce mektup ve telgraf almışlardır. Sizde Mustafa Kemal’e, onun yolundan yürümeğimizi, cumhuriyete, çağdaşlaşmaya, ilke ve inkılâplara sonsuza kadar bağlı kalacağınızı bildiren, girişilen suikasttan dolayı üzüntü ve duygularımızı içeren bir telgraf yazınız. Suikast girişiminden sonra Atatürk’ün, o günlerde, kendisine gösterilen mektup ve telgraflara genel bir cevap niteliği taşıyan demecini okuyunuz. Bununla ilgili soruyu yanıtlayınız.
Mustafa Kemal, demecinde suikast girişimini nasıl değerlendirmiştir?
13. NUTUK’U ANLAMAK
Aşağıdaki metne Nutuk’un Almanca çevirisinde yer alan ön sözden alınmış bir bölümdür. Metni okuyarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Nutuk niçin Almancaya çevrilmiş olabilir?
2. Ön sözde Atatürk’ün hangi özeliklerinden söz edilmiştir?
3. Ön söze göre Nutuk, hangi konularda bilgi vermektedir?
4.Atatürk, Nutuk’u hangi amaçla yazmıştır?
5.Nutuk’ta yer alan konu başlıklarını inceleyerek Nutuk’un hangi konuları kapsadığını bulunuz?
6.Nutuk’un ön sözünü siz hazırlayacak olsanız bu bölümde neler yazardınız?
14.ATATÜRK’E GÖRE EĞİTİM
A.Aşağıdan 1,2 ve 3.soruların her biri için Atatürk’ün sözü yer almaktadır. Bu sözleri okuyarak ilgili soruları cevaplayınız.
1. Mustafa Kemal Paşaya göre eğitimin toplum yaşamında nasıl bir rolü vardır?
2. Sizce Mustafa Kemal Paşa, bir milletin kurtuluşunu neden milli eğitiminde görmüştür?
3.Mustafa Kemal Paşaya göre okullarda eğitim öğreti gören kişiler hangi özellikleri kazanmalıdırlar?
B. Tabloyu inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Öğrenci sayısında yıllara göre nasıl bir değişim görüyorsunuz? Bu değişim okul sayısını nasıl etkilemektedir?
2.Tabloyu dikkate alarak eğitim alanındaki gelişmeleri yorumlayınız.
15.TARİHİMİ VE DİLİMİ ARAŞTIRIYORUM
1 Atatürk’ün Türk tarihinin araştırılmasına verildiği önemi düşünerek yukarıdaki sözü açılayınız.
2.Türk Tarihinin Kurumunun www.ttk.gov.tr internet sayfasına giriniz. İnternet sayfasından yazarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Tablonuza bir isim veriniz.
Projeler
Bilimsel toplantılar
Yeni çıkan yayınlar
3. “Dağarcığınızı Her Gün İki Söz” uygulamasından yararlanmaya ne dersiniz? Türk Dil Kurumunun www.tdk.gov.tr internet sayfasına giriniz. Dağarcığınıza her gün iki söz bağlantısına tıklayarak e posta adresine gönderiniz. E posta adresinize TDK’nin gönderdiği kelimeyi aşağıya yazınız.
16. KUBİLAY ANITI
A. 1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
1. Nadir, Nadi, neden Kubilay adını bir anıt dikilmesini istemiştir?
2.Kubilay Olayı’na bir Türk gencinin tepkisini ve Kubilay adına anıt dikilmesini istediğini nasıl değerlendiriyorsunuz?
B. Kubilay Anıtı2nı yaptırmak için kurulan komisyon bir proje yarışması düzenlemiştir. Heykeltıraş Ratip Aşir’in projesi kabul edilerek anıtın yapımı 1934 yılında tamamlanmıştır. Siz de Kubilay Anıtı’nın fotoğrafını bularak yandaki kutucuğa yapıştırınız.
1. “İNANDILAR, DÖVÜŞTÜLER, ÖLDÜLER, BIRAKTIKLARI EMANETİN BEKÇİLERİYİZ.”
Anıt üzerinde bulunan yukarıdaki söz hakkında düşüncelerinizi yazınız.
2. Kubilay Anıtı üzerine Kubilay ve olayda şehit edilenlerle ilgili bir söz yazsaydınız, ne yazardınız.
17.CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE ŞEHRİMİZ
1. Yaşadığınız ilin veya ilçenin şehir merkezini, cumhuriyetin ilk yıllarına ve günümüze ait fotolarla tanıtınız. Tablodaki üst bölüme fotoğrafları yapıştırınız. Tablodaki ait bölüne ise süreç içinde yaşadığınız yerin değişimini mimarlık ve şehir planlaması açısından değerlendiriniz.
2. Şehrinizde yer alan Atatürk Anıtı’nın fotoğrafını sol üst sütuna yapıştırınız ve sağ sütuna anıtla ilgili bilgileri ve düşüncelerinizi yazınız.
Atatürk Anıtı Fotoğrafı
Nerde yapıldı:
Ne zaman yapıldı:
Kim tarafından yapıldı:
Anıt hakkında düşüncelerim:
ŞEHRİMİZDEKİ ATATÜRK ANITI
18. ÇAĞDAŞ BİLİM KURUMLARI ÜNİVERSİTELERİ
Atatürk 1937 yılında “büyük dava” olarak nitelendirdiği Türkiye çapında üniversiteleşme programını Türk milletinin en uygar, en mutlu millet olması yolundaki temel proje olarak ele almıştır. Bu konuda şunları söylemiştir.
1. Atatürk, üniversiteleşme programına neden “büyük dava”
Olarak nitelemiştir?
2.Atatürk’ün idealini hayata geçirmesinde üniversitelerin rolü nedir? Düşüncelerinizi yazınız.
ÜNİVERSİTEMİZ
Çevrenizdeki bir üniversitenin internet sayfasından yararlanarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
Üniversitenin kuruluş yılı
Üniversitenin birimleri
Üniversitemizin bilimsel proje ve çalışmaları
Fotoğraflarla üniversitemiz
19. SAĞLIK KURUMLARIMIZ
Sağlık bakanlığının internet adresinden ve kaynaklarından yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Ne zaman kuruldu?
Kuruluş amacı
Faaliyetleri
Atatürk’ün sağlık ile ilgili görüşleri
1. Cumhuriyetin ilk yıllarında faaliyette bulunan sağlık kurumlarından bir tanesi hakkında araştırma yaparak bu kurumun, nerede, ne zaman ve hangi amaçla kuruluğunu yazınız. Çalışmaları hakkında bilgi veriniz.
2. Toplum sağlının korunması için neler yapılmalıdır? Bu konuda devlete ve vatandaşlara düşen görevler nelerdir?
20. İSTATİSLİK OKUYORUZ
Aşağıdaki “Nüfus ve İstihdam İstatistiği” tablosunu inceleyiniz. Tablo 1’deki verileri de dikkate alarak soruları cevaplayınız.
1. Toplam nüfus ile tarım sektöründe çalışan nüfus 2006 yılına kadar nasıl bir değişim göstermiştir?
2. Toplam nüfus artarken tarım sektöründe çalışan nüfusun azalmasının sebepleri neler olabilir?
3. Sizce, toplam istihdamda tarımın payının azalması tarım üretimi nasıl etkileşmiş olabilir?
21. ONUNCU YIL NUTKU
Aşağıdaki tabloda, Onuncu Yıl Nutku’ndan alınan bölümleri okuyunuz. Bu bölümlerde Atatürk’ün gösterdiği hedefler ve bu hedefler doğrultusunda yapılan inkılâpları yazınız.
Gösterilen Hedefler Yapılan İnkılâplar
1. Onuncu yıl nutkunda Mustafa Kemal Paşa’nın kişilik özelliklerini görüyorsunuz?
2. Mustafa Kemal Paşa Onuncu Yıl Nutku’nda Türk milletinin hangi özellikleri üzerinde durmuştur?
22. DÜŞÜNDÜĞÜMÜ YAPABİLİYORUM
Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Ardından soruları cevaplayınız.
1. Yukarıdaki örnek olayları da göz önünde bulundurarak Cumhuriyet döneminde sanat ve spora yönelik bakış açısını tabloya yazınız. Günümüzde sanat ve spora yönelik bakış açısını kendi gözlemlerinize dayanarak tabloya yazınız.
Cumhuriyet Dönemi Günümüz
2. Atatürk’ün öğretmenlere hitaben söylediği: “Yeni Türkiye’nin birkaç yıla sığdırdığı askeri, siyasi ve idari
İnkılâplar, sizin, saygılı öğretmenler, sizin toplum yaşayışı ve düşünce inkılâbındaki başarınızla güçlenecektir. Hiçbir zaman hatırınızdan çıkmasın ki Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür kuşaklar ister.” (1924, Atatürk’ün ve demeçleri, s.606) sözü size neyi ifade etmektedir? Açıklayınız.
3. Düşünce ve ifade özgürlüğünün olmadığı bir ülkede yaşasaydınız ne gibi sorunlar yaşardınız?
4. Sizce, düşünce ve ifade özgürlüğünün olmadığı bir toplumda sanat ne kadar gelişim gösterebilir? Açıklayınız.
23. GÖRELİM UNUTMAYALIM
Aşağıdaki afişleri inceleyerek soruları cevaplayınız.
1. Yukarıdaki afişler hangi kurumlar tarafından yayımlanmıştır?
2.Sizce afişlerin vermeye çalıştığı mesaj nedir? Afişlerdeki resim ve metinleri yorumlayınız.
3. Afişlerin hedef kitlesi ne olabilir?
4.Mustafa Kemal Paşa’nın “ Kadınlarımız erkeklerden daha çok aydın, daha çok verimli, daha çok bilgili olmak zorundadır.” Sözünden ne anlıyorsunuz?
5. Aşağıdaki kutuya, yapacağınız araştırmalar ve derste öğrendiklerinizin ışığından aşağıdaki konu başlıklarından birini ele alarak afiş, resim, kompozisyon veya şiir çalışması yapınız. Yaptığınız çalışmaya bir başlık koyunuz
( Çalışmanızı sınıfta arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz).
* Ülkenizde ve dünyada kadıların sosyal ve siyasal haklarını kazanması
*Kadının, aile ve toplumdaki konumunun değişim süreci
24. İYİ BİR GELECEK İÇİN
A. Kendini eğitim alamayan bir çocuğun yerinde düşünen bir öğrenci tarafından yazılan aşağıdaki kompozisyonu okuyarak devamındaki sorunları cevaplayınız.
1. Önceki sayfada yer alan komposizyonda ilgili ne tür sorunlardan bahsedilmektedir?
2.Komposizyonda çocuğun eğitimle ilgili hangi hakları dile getiriliyor?
3.Sizce, Milli Eğitim Bakanı olma fırsatı verilirse eğitim sorunlarını çözmek ve gelecek nesillere daha iyi bir eğitim ortamı bırakmak için neler yaparsınız?
B. Mustafa Kemal’in önderliğinde TBMM’de kabul edilen, Tevhid-i tedrisat kanunu ile öğretimde birlik sağlanmıştı.
Bu kanunla cinsiyet farkı gözetilmeksizin eğitimde fırsat eşitliği getirildi. Böylece kızlara da eğitim kapıları açıldı.
1. Mustafa Kemal Paşa, yeni kurulan devlette neden kadın ve erkeğin eşit düzeyde eğitim görmesini istemiştir?
25. BİZİM HAKLARIMIZ
A. aşağıdaki tarih şeridini inceleyerek soruları yanıtlayınız.
1. Yukarıdaki tabloya bakarak ülkemizde kadın hakları konusunda atılan adımları ve dünyada kadın hakları konusundaki gelişmeleri değerlendiriniz.
2. Sizce, 1926 yılında yürürlüğe giren Medeni Kanun neden 2002 yılında değiştirilmiş olabilir?
B. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1. kadınların başta siyaset olmak üzere, tüm karar alma süreçlerine aktif katılımları toplumların gelişmişlik düzeyini nasıl etkiler?
2. Türkiye’de değişik yıllarda TBMM’de yer alan toplam milletvekili kadın milletvekili sayısı:
Son yıllarda siyasete katılımdaki değişimin sebep ya da sebepleri sizce neler olabilir?
3. Günümüzde Türk kadının medeni hukuka göre sahip olduğu haklar nelerdir? Sizce önemli olanları yazınız.
4. Yeni Türk Medeni Kanunu, toplumda kadının insanca, uygarca ve eşit olarak yaşamasına yönelik neler getirmiştir?
5. Kadının, hayatını, ailede, sosyal çevrede, devlet dairelerinde ve uluslar arsı düzeyde etkileyen siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri değerlendirerek aşağıdaki sorulara yönelik çözüm yollarını öneriniz.
Kadın ve ekonomi
Kadın ve eğitim
Kadın çevre ve sağlık
Kadın ve şiddet
Karar alma mekanizmalarında kadın
Kadını hakları
Kadın ve medya