Demokrasi Yolunda Türkiye

[Performans]

DEMOKRASİ YOLUNDA TÜRKİYE

*1945 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde iktidar partisinin karşısında başka bir parti yoktu. Böyle bir ortamda çok partili hayata geçiş yanlısı haberler çoğaldı.Ve çok partili hayata geçiş döneminin ilk siyasi partisi olan Milli Kalkınma Partisi Nuri Demirağ tarafından kuruldu.(18 Temmuz 1945)

*1946 yılında CHP içinde görüş ayrılıkları yaşandı ve Celal Bayar-Adnan Menderes-Fuat Köprülü-Refik Koraltan partiden ayrılıp Demokrat Parti’yi kurdular.(7 Ocak 1946)

*1946 yılında çok partili siyasi hayatın ilk genel seçimleri yapıldı. Açık oy gizli sayım şeklinde yapılan bu seçimi gizli kapılar ardında CHP kazandı. 1950 yılında yapılan genel seçimlerde ise demokratik olan Gizli oy Açık sayım yapıldı. Bu seçimi Demokrat Parti kazandı. Böylece çok partili siyasi ortamda mecliste farklı görüş ve düşünceler temsil edilme imkanı buldu. Ancak demokratik süreç 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 tarihlerinde yapılan askeri müdahalelerle zaman zaman kesintiye uğradı .Demokrasiye zarar veren bu müdahalelerin etkileri; anayasa değişiklikleri, anayasal düzenlemeler ,yeni siyasi partilerin kurulması ve özgürlüklerin genişletilmesi ile aşıldı.

 

[Performans]

Demokrasi Yolunda Türkiye

II. Dünya Savaşı nedeniyle basın özgürlüğünün kısıtlanması, enflasyonun artması, polisin yetkilerinin genişletilmesi ve grev yapma hakkının kısıtlanması çok partili hayata geçiş için uygun bir ortam hazırladı. CHP’nin baskıcı politikasından bıkan halk, yeni bir partinin kurulup demokratikleşmeyi beklerken; 7 Haziran 1945’te Adnan Menderes, Celal Bayar, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan gibi vekiller daha fazla demokrasi isteyen Dörtlü Takrir önergesini verdiler. CHP, bu hareketleri desteklemedi ve 21 Eylül 1945’te partiden ihraçlar oldu. 5 Ekim 1945’te Celal Bayar partiden istifa etti. Bu kişiler savundukları düşünceleri gerçekleştirmek için 7 Ocak 1946’da Demokrat Partiyi kurdular

Demokrat parti Atatürk ilkelerine bağlı kalacağını belirtirken ekonomi de liberalizmi (serbest piyasa ekonomisini) benimsemiştir. Demokrat Parti’nin kurulması üzerine, Cumhuriyet Halk Partisi baskıcı politikasından vazgeçerek basın yasası çıkarmış, dernekler yasasını değiştirmiş ve üniversitelere özerklik vermeye başlamıştır

DP’nin tamamen örgütlenmesine izin vermeden 1946’da erken seçimlere giden CHP, tüm çabalarına rağmen meclisteki 65 koltuğunu DP’ye kaptırmıştır.

1950 Seçimlerinde gizli oy açık sayım uygulanmış ayrıca CHP bir seçim çevresinde çoğunluğu elde eden siyasi partinin o seçim çevresindeki milletvekillerinin tümünü almasının öngören seçim sistemi olan çoğunlukçu seçim sistemini getirmiştir. Ama çoğunlukçu seçim sistemi CHP’nin işini bozmuş, DP’nin işine gelmiştir. Demokrat Parti 408, Cumhuriyet Halk Partisi 69 milletvekili çıkarmış ve ilk defa CHP iktidarı sona ermiştir