BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI
Nedenleri:
1. Avrupalı devletlerin sömürgecilik faaliyetleri, hammadde ve pazar rekabeti.
2. Almanya ve İtalyanın sömürgeciliğe başlamaları.
3. İngiltere ve Fransanın, Almanyaya karşı silahlanmaya başlaması.
4. Rusyanın ideallerini gerçekleştirme isteği.
5. Balkanlarda Slav - Germen çekişmesi.
6. Fransız İhtilalinin doğurduğu milliyetçilik akımı.
7. Fransanın Alsace-Lorainei Almanyadan almak istemesi.
8. Avusturya-Macaristan prensinin Saraybosnada bir Sırp milliyetçi tarafından öldürülmesi (28 Haziran 1914).
I. Dünya Savaşı Öncesi Oluşan Bloklar
İttifak (Bağlaşma) Bloğu
İtilaf (Anlaşma)Bloğu
Almanya
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
İtalya
İngiltere
Fransa
Rusya
İtalya, İttifak grubunda iken Antalya ve çevresinin kendisine bırakıldığı gizli Londra Antlaşması ile İtilaf Grubuna geçmiştir.
Bulgaristan Çanakkale Savaşından sonra İttifak Grubuna katılmıştır.
Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına Girme Nedenleri
1. İttihatçıların Almanlara sempati duyması.
2. Alman desteği ile devletin kurtulacağına inanılması.
3. Osmanlı Devletinin Almanya ile gizli bir anlaşma yapması (2 Ağustos 1914).
4. Osmanlı Devletinin siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi.
5. Osmanlı Devletinin, İngiltere ve Fransanın ekonomik baskılarından kurtulmak istenmesi.
6. Osmanlı Devletinin kaybettiği toprakları geri almak istemesi.
7. Osmanlı coğrafyasının jeopolitik önemi.
Almanyanın Osmanlı Devletini I.Dünya Savaşı İçine Çekme Nedenleri
1. Almanyanın halifelik makamını kullanarak İngiliz ve Fransız sömürgelerindeki Müslümanları ayaklandırmak istemesi.
2. Almanyanın yeni cepheler açarak İtilaf devletlerinin kendi üzerindeki baskısını hafifletmek istemesi.
3. Almanların, İngilizlerin Osmanlı toprakları üzerinden geçen Uzak Doğu sömürge yollarını ele geçirmek istemesi.
4. Almanyanın Musul-Kerkük petrollerinden yararlanmak istemesi.
5. Almanyanın, İtilaf devletlerinin Boğazlar yoluyla Rusyaya yardım göndermesini önlemek istemesi.
6. Almanların İngilizlerden kaçan Goben ve Breslav adlı gemileri Osmanlı Devletine sığınmıştır.
7. Osmanlı, gemileri satın aldığını açıklamış ve gemilerin adlarını Yavuz ve Midilli olarak değiştirmiştir.
8. Bu gemiler, Rusyanın Sivastopol ve Odesa limanlarını bombalamıştır.
9. Ruslar bunun üzerine Karadeniz sahillerine ve Doğu Anadolu'ya saldırmıştır.
OSMANLI DEVLETİNİN I.DÜNYA SAVAŞINDA SAVAŞTIĞI CEPHELER
Topraklarımızda Savaştığımız Cepheler Topraklarımız Dışında Savaştığımız Cepheler
1. Kafkas Cephesi 1. Makedonya
2. Kanal Cephesi 2. Galiçya Cephesi
3. Filistin-Suriye Cephesi 3. Romanya
4. Irak Cephesi
5. Çanakkale Cephesi
6. Hicaz-Yemen Cephesi
Kafkas Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İttihatçıların Orta Asyadaki Türkleri birleştirme ve Hindistana kadar toprakları genişletme isteği.
2. Almanların Bakû petrollerini ele geçirmek için Osmanlıyı kışkırtması.
3. Rusların Doğu Anadoluya saldırmasıyla mücadele başlamıştır (1 Kasım 1914).
4. Enver Paşa Sarıkamışta Ruslara karşı cephe açmıştır.
5. 90.000 asker Allahuekber Dağlarında soğuktan donarak şehit olmuştur (Sarıkamış Faciası).
6. Ruslar, Doğu Anadoluyu işgal etmiştir.
7. M. Kemal Muş ve Bitlisi Ruslardan geri almıştır (1914).
8. Rusyada Bolşevik İhtilali çıkmıştır (1917).
9. Rusya Brest Litowsk Antlaşması ile I.Dünya Savaşından çekilmiş; Kars, Ardahan ve Batumu Osmanlı Devletine bırakmıştır (3 Mart 1918).
Kanal Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin Mısırı İngilizlerden geri alma düşüncesi.
2. Osmanlı Devletinin, İngilizlerin Uzak Doğu sömürgeleriyle olan bağlantısını kesmek ve Süveyş Kanalını ele geçirmek istemesi.
3. Cephede mücadele 3 Şubat 1915te başlamıştır.
4. Almanyanın desteği ile iki kez harekat düzenlenmiştir.
5. Osmanlı Devleti başarılı olamamıştır (1916).
Suriye ve Filistin Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin İngilizlerin Süveyşten kuzeye doğru ilerleyişini durdurmak istemesi.
2. İngilizler Halepe kadar ilerlemiştir (1918).
3. Yıldırım Orduları Komutanı M.Kemal Paşa, İngilizleri Halepin kuzeyinde durdurmuştur.
4. Misak-ı Millinin Suriye sınırı çizilmiştir.
Irak Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İngilizlerin Rusyaya yardım ulaştırmak istemesi.
2. İngilizlerin Musul-Kerkük petrollerine sahip olmak istemesi.
3. İngilizlerin Hint deniz yolunun güvenliğini sağlamak istemesi.
4. İngilizlerin Basraya çıkarma yapmasıyla başlamıştır.
5. Türk ordusu Kut-ül Amarede başarılı olmuş ise de, İngilizler Bağdatı ele geçirmiştir (11 Mart 1917).
Çanakkale Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İtilaf Devletlerinin Rusyaya yardım göndermek istemesi.
2. İtilaf Devletlerinin Boğazları ele geçirerek, Osmanlının İttifak Devletleri ile bağlantısını kesmek ve Osmanlıyı saf dışı etmek istemesi.
3. İtilaf Devletlerinin Balkan devletlerini yanlarına çekmek istemesi.
4. Osmanlının Kafkas ve Kanal cephelerinden çekilmesinin sağlanmak istenmesi.
İngiliz ve Fransız donanmaları Çanakkale Boğazına saldırmış, savaş başlamıştır (19 Şubat 1915).
Mayınlı boğazlardan İtilaf Devletleri geçememiştir.
İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadasına ve boğazın iki yakasına asker çıkarmıştır. Türk askeri Gelibolu, Conkbayırı, Anafartalarda başarı elde etmiştir Mustafa Kemal bu cephede başarılar kazanmıştır.
Düşman askerleri sekiz ay sonra savaştan çekilmek zorunda kalmıştır (9 Ocak 1916).
Çanakkale Savaşının Sonuçları :
1. I. Dünya Savaşında Osmanlı, yalnız bu cephede başarılı olmuştur.
2. Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşının uzamasına neden olmuştur.
3. 500.000 insan ölmüştür.
4. M. Kemal; önce albay, daha sonra da general olmuş, yurt içinde ve dışında tanınmıştır.
5. Bulgaristan İttifak Devletleri yanında savaşa katılmıştır.
6. Rusyada Bolşevik İhtilali olmuş, SSCB kurulmuştur.
7. Kafkas Cephesi kapanmıştır.
8. Zafer, tutsak milletlere bağımsızlık mücadelesinde bir örnek oluşturmuştur.
Hicaz-Yemen Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin kutsal yerleri İngilizlerden korumak istemesi.
2. İngilizler Arapları Osmanlı aleyhine kışkırtmıştır.
3. Fahrettin Paşa İngilizlerle ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin ile mücadele etmiş, başarılı olunamamıştır.
Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin; müttefiklerine (özellikle Almanlara) yardım etmek istemesi.
2. Osmanlı; Rusya, Romanya ve Fransa ile mücadele etmiş, fakat başarılı olamamıştır.
Notlar:
Mustafa Kemal; Kafkas, Çanakkale ve Suriye-Filistin cephelerine katılmıştır.
Kafkas ve Kanal cepheleri taarruz cepheleridir ve bu cephelerin açılmasında Almanyanın isteği etkili olmuştur. Kanal cephesinde Almanlar cephane yardımı da yapmışlardır.
Osmanlı Devleti Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesinde kendi sınırları dışında savaşmıştır.
Brest-Litowsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Berlin Antlaşması ile Rusya'ya verdiği Kars, Ardahan ve Batum'u geri almıştır.
Osmanlı'nın kazandığı tek cephe Çanakkale'dir.
Başta kazanılmaya çalışılıp kaybedilen cephe Irak'
Nedenleri:
1. Avrupalı devletlerin sömürgecilik faaliyetleri, hammadde ve pazar rekabeti.
2. Almanya ve İtalyanın sömürgeciliğe başlamaları.
3. İngiltere ve Fransanın, Almanyaya karşı silahlanmaya başlaması.
4. Rusyanın ideallerini gerçekleştirme isteği.
5. Balkanlarda Slav - Germen çekişmesi.
6. Fransız İhtilalinin doğurduğu milliyetçilik akımı.
7. Fransanın Alsace-Lorainei Almanyadan almak istemesi.
8. Avusturya-Macaristan prensinin Saraybosnada bir Sırp milliyetçi tarafından öldürülmesi (28 Haziran 1914).
I. Dünya Savaşı Öncesi Oluşan Bloklar
İttifak (Bağlaşma) Bloğu
İtilaf (Anlaşma)Bloğu
Almanya
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
İtalya
İngiltere
Fransa
Rusya
İtalya, İttifak grubunda iken Antalya ve çevresinin kendisine bırakıldığı gizli Londra Antlaşması ile İtilaf Grubuna geçmiştir.
Bulgaristan Çanakkale Savaşından sonra İttifak Grubuna katılmıştır.
Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına Girme Nedenleri
1. İttihatçıların Almanlara sempati duyması.
2. Alman desteği ile devletin kurtulacağına inanılması.
3. Osmanlı Devletinin Almanya ile gizli bir anlaşma yapması (2 Ağustos 1914).
4. Osmanlı Devletinin siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi.
5. Osmanlı Devletinin, İngiltere ve Fransanın ekonomik baskılarından kurtulmak istenmesi.
6. Osmanlı Devletinin kaybettiği toprakları geri almak istemesi.
7. Osmanlı coğrafyasının jeopolitik önemi.
Almanyanın Osmanlı Devletini I.Dünya Savaşı İçine Çekme Nedenleri
1. Almanyanın halifelik makamını kullanarak İngiliz ve Fransız sömürgelerindeki Müslümanları ayaklandırmak istemesi.
2. Almanyanın yeni cepheler açarak İtilaf devletlerinin kendi üzerindeki baskısını hafifletmek istemesi.
3. Almanların, İngilizlerin Osmanlı toprakları üzerinden geçen Uzak Doğu sömürge yollarını ele geçirmek istemesi.
4. Almanyanın Musul-Kerkük petrollerinden yararlanmak istemesi.
5. Almanyanın, İtilaf devletlerinin Boğazlar yoluyla Rusyaya yardım göndermesini önlemek istemesi.
6. Almanların İngilizlerden kaçan Goben ve Breslav adlı gemileri Osmanlı Devletine sığınmıştır.
7. Osmanlı, gemileri satın aldığını açıklamış ve gemilerin adlarını Yavuz ve Midilli olarak değiştirmiştir.
8. Bu gemiler, Rusyanın Sivastopol ve Odesa limanlarını bombalamıştır.
9. Ruslar bunun üzerine Karadeniz sahillerine ve Doğu Anadolu'ya saldırmıştır.
OSMANLI DEVLETİNİN I.DÜNYA SAVAŞINDA SAVAŞTIĞI CEPHELER
Topraklarımızda Savaştığımız Cepheler Topraklarımız Dışında Savaştığımız Cepheler
1. Kafkas Cephesi 1. Makedonya
2. Kanal Cephesi 2. Galiçya Cephesi
3. Filistin-Suriye Cephesi 3. Romanya
4. Irak Cephesi
5. Çanakkale Cephesi
6. Hicaz-Yemen Cephesi
Kafkas Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İttihatçıların Orta Asyadaki Türkleri birleştirme ve Hindistana kadar toprakları genişletme isteği.
2. Almanların Bakû petrollerini ele geçirmek için Osmanlıyı kışkırtması.
3. Rusların Doğu Anadoluya saldırmasıyla mücadele başlamıştır (1 Kasım 1914).
4. Enver Paşa Sarıkamışta Ruslara karşı cephe açmıştır.
5. 90.000 asker Allahuekber Dağlarında soğuktan donarak şehit olmuştur (Sarıkamış Faciası).
6. Ruslar, Doğu Anadoluyu işgal etmiştir.
7. M. Kemal Muş ve Bitlisi Ruslardan geri almıştır (1914).
8. Rusyada Bolşevik İhtilali çıkmıştır (1917).
9. Rusya Brest Litowsk Antlaşması ile I.Dünya Savaşından çekilmiş; Kars, Ardahan ve Batumu Osmanlı Devletine bırakmıştır (3 Mart 1918).
Kanal Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin Mısırı İngilizlerden geri alma düşüncesi.
2. Osmanlı Devletinin, İngilizlerin Uzak Doğu sömürgeleriyle olan bağlantısını kesmek ve Süveyş Kanalını ele geçirmek istemesi.
3. Cephede mücadele 3 Şubat 1915te başlamıştır.
4. Almanyanın desteği ile iki kez harekat düzenlenmiştir.
5. Osmanlı Devleti başarılı olamamıştır (1916).
Suriye ve Filistin Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. Osmanlı Devletinin İngilizlerin Süveyşten kuzeye doğru ilerleyişini durdurmak istemesi.
2. İngilizler Halepe kadar ilerlemiştir (1918).
3. Yıldırım Orduları Komutanı M.Kemal Paşa, İngilizleri Halepin kuzeyinde durdurmuştur.
4. Misak-ı Millinin Suriye sınırı çizilmiştir.
Irak Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İngilizlerin Rusyaya yardım ulaştırmak istemesi.
2. İngilizlerin Musul-Kerkük petrollerine sahip olmak istemesi.
3. İngilizlerin Hint deniz yolunun güvenliğini sağlamak istemesi.
4. İngilizlerin Basraya çıkarma yapmasıyla başlamıştır.
5. Türk ordusu Kut-ül Amarede başarılı olmuş ise de, İngilizler Bağdatı ele geçirmiştir (11 Mart 1917).
Çanakkale Cephesi
Cephenin Açılma Nedenleri :
1. İtilaf Devletlerinin Rusyaya yardım göndermek istemesi.
2. İtilaf Devletlerinin Boğazları ele geçirerek, Osmanlının İttifak Devletleri ile bağlantısını kesmek ve Osmanlıyı saf dışı etmek istemesi.
3. İtilaf Devletlerinin Balkan devletlerini yanlarına çekmek istemesi.
4. Osmanlının Kafkas ve Kanal cephelerinden çekilmesinin sağlanmak istenmesi.
İngiliz ve Fransız donanmaları Çanakkale Boğazına saldırmış, savaş başlamıştır (19 Şubat 1915).
Mayınlı boğazlardan İtilaf Devletleri geçememiştir.
İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadasına ve boğazın iki yakasına asker çıkarmıştır. Türk askeri Gelibolu, Conkbayırı, Anafartalarda başarı elde etmiştir Mustafa Kemal bu cephede başarılar kazanmıştır.
Düşman askerleri sekiz ay sonra savaştan çekilmek zorunda kalmıştır (9 Ocak 1916).
Çanakkale Savaşının Sonuçları :
1. I. Dünya Savaşında Osmanlı, yalnız bu cephede başarılı olmuştur.
2. Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşının uzamasına neden olmuştur.
3. 500.000 insan ölmüştür.
4. M. Kemal; önce albay, daha sonra da general olmuş, yurt içinde ve dışında tanınmıştır.
5. Bulgaristan İttifak Devletleri yanında savaşa katılmıştır.
6. Rusyada Bolşevik İhtilali olmuş, SSCB kurulmuştur.
7. Kafkas Cephesi kapanmıştır.
8. Zafer, tutsak milletlere bağımsızlık mücadelesinde bir örnek oluşturmuştur.
Hicaz-Yemen Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin kutsal yerleri İngilizlerden korumak istemesi.
2. İngilizler Arapları Osmanlı aleyhine kışkırtmıştır.
3. Fahrettin Paşa İngilizlerle ve Mekke Emiri Şerif Hüseyin ile mücadele etmiş, başarılı olunamamıştır.
Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesi
Cephenin Açılma Nedeni :
1. Osmanlı Devletinin; müttefiklerine (özellikle Almanlara) yardım etmek istemesi.
2. Osmanlı; Rusya, Romanya ve Fransa ile mücadele etmiş, fakat başarılı olamamıştır.
Notlar:
Mustafa Kemal; Kafkas, Çanakkale ve Suriye-Filistin cephelerine katılmıştır.
Kafkas ve Kanal cepheleri taarruz cepheleridir ve bu cephelerin açılmasında Almanyanın isteği etkili olmuştur. Kanal cephesinde Almanlar cephane yardımı da yapmışlardır.
Osmanlı Devleti Galiçya, Romanya ve Makedonya Cephesinde kendi sınırları dışında savaşmıştır.
Brest-Litowsk Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Berlin Antlaşması ile Rusya'ya verdiği Kars, Ardahan ve Batum'u geri almıştır.
Osmanlı'nın kazandığı tek cephe Çanakkale'dir.
Başta kazanılmaya çalışılıp kaybedilen cephe Irak'