Ürgüp Yeşilöz Tağar St. Theodore Kilisesi – Nevşehir

Yazar Şeyhmus Yüce Tarih Mar 25, 2021

Nevşehir’e bağlı Ürgüp’ün yaklaşık 10 kilometre güneydoğusundaki Yeşilöz Köyü’nde bulunan ve “Tağar Kilisesi ” olarak da geçen yapı bölgedeki kayaya oyma kiliseler içinde pek örneği olmayan “Üç Yapraklı Yonca Planı”na sahiptir.

Girişi takip eden koridordan sola dönüldüğünde batı eksedra vasıtasıyla naosa ulaşılır. Naos kare bir merkezin kuzey, güney ve doğu kısmında konumlanmış üç adet yarım daireden meydana gelir. Doğuda bulunan ana apsis zeminden yüksek yapılmıştır ve kilisenin konumu itibariyle sunak ana apsis iç yüzeyine yerleştirilmek zorunda kalınmıştır.

Deesis sahnesi yapının ana apsis ve kuzey eksedra yarı kubbelerinde görülür. Ana apsiste bulunan Deesis sahnesinde sağ eliyle takdis işareti yapan İsa, sol eliyle üzerinde haç motifi olan kapalı olarak tasvir edilmiş bir kitap tutmaktadır. Tahtta oturan İsa’nın sağında Meryem, solunda Vaftizci Yahya’nın yanı sıra imparatorluk giysileri içinde iki baş melek Mikhael ve Gabriel bulunur. İsa’nın haçlı hâlesinin üzerindeki yuvarlak madalyon içinde beş siyah yıldız motifi yer alır.

İsa’nın ayaklarının iki yanındaki yuvarlak madalyonlar içerisinde iki büst şeklinde figür bulunmaktadır. Soldaki figür büyük oranda tahrip olsa da sağdaki figür ve yazıtı kısmen korunmuştur. Figürlerin yanlarında Ioakim ve Anna isimleri okunmuştur. Deesis sahnesinden yatay bir şeritle ayrılan apsis yarı yuvarlağının alt kısmında ise ayakta yan yana duran ve giysilerinden piskopos oldukları anlaşılan dokuz figür figürden yedisi tanımlanmıştır. Bunlar Aziz Germanios, Aziz Balsios, Aziz Ephipanios, Aziz Gregorios, Aziz Basileios, Aziz Ephipanios, Aziz Ionnes Krysostomos’dur.

Apsisteki İsa burada büst şeklinde tasvir edilmiştir. Yuvarlak büyük bir çerçeve içine alınan İsa, sağ eliyle takdis işareti yaparken sol elinde kitap tutmaktadır. Vaftizci Yahya İsa’nın sağında yer alırken solunda Meryem, ayakta ve elleriyle İsa’yı işaret etmektedir. İki figürün de dizleri hizasında ve İsa’yı kuşatan yuvarlak çerçeve arasında, yine yuvarlak madalyonlar içinde büst şeklinde tasvir edilmiş iki figür yer alır. Vaftizci Yahya’nın yanındaki figürün hâlesinin iki yanında Azize Julietta, Meryem’in yanındaki figürün hâlesinin yanında ise Aziz Kiryakos yazının bulunduğu belirtilir.