543 Temel Hak ve Sorumluluklarımız Açık Uçlu Soru ve Cevaplar
Görselde hangi haklardan bahsedilmektedir?
Cevap:
- Görsel: Oyun hakkı
- Görsel: Eğitim hakkı
- Görsel: Barınma hakkı
Sorumluluklarınızı yerine getirmediğinizde ne gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz?
Cevap:
- Kendinize olan güveniniz azalabilir.
- Stres ve kaygı seviyeniz artabilir.
- Sözlerinizi tutmamak ve görevlerinizi aksatmak, itibarınızın zedelenmesine neden olur. Bu durum, kariyerinizde ve sosyal çevrenizde sorunlara yol açabilir.
- Öğrencilerin sorumluluklarını yerine getirmemesi, öğrenme süreçlerini olumsuz etkiler ve akademik başarısızlığa yol açabilir.
- Bazı sorumlulukların yerine getirilmemesi hukuki sorunlar doğurabilir. Örneğin vergi sorumluluğu, kanunlara uyma sorumluluğu gibi.
Dünyayı etkileyen bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkan COVID-19 (KOVİT-19) salgını, bireysel ve sosyal hayatımız üzerinde ani ve beklenmedik etkiler oluşturmuştur. COVID-19 salgını sürecinde uluslararası uçak seferleri iptal edilmiş, ülkelere giriş ve çıkışlar sınırlandırılmıştır. Aile ve akraba ziyaretleri gibi sosyal ilişkiler uzaktan yürütülmüştür. Bu durum, sosyal yaşamın kısıtlanmasına neden olmuştur. Örneğin misafirliğe gitme, arkadaşlarla buluşma gibi etkinlikler azalmış, toplantı ve konferanslar genel ağ üzerinden yapılmıştır. Ülkemizde okulların kapanmasıyla öğretmen ve öğrenciler arasındaki iletişim EBA (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden yapılan uzaktan eğitim ile sağlanmıştır. Herkesin evlere kapandığı bu süreçte genel ağ ve sosyal medyada geçirilen süre artmıştır. İş yerleri devlet tarafından desteklenmiş ve bazı iş yerleri de genel ağ üzerinden müşterilerine hizmet vermiştir.
Buna göre salgın döneminde hangi haklar kullanılamamıştır?
Cevap:
Uluslararası uçuşların iptal edilmesi ve sınırların kapatılması, seyahat özgürlüğünün kısıtlandığını göstermektedir.
Toplantı ve konferansların çevrimiçi ortama taşınması, fiziksel olarak bir araya gelme özgürlüğünün kısıtlandığını göstermektedir.
Okulların kapatılması ve yüz yüze eğitimin EBA üzerinden uzaktan eğitime dönüştürülmesi, eğitim hakkının uygulanış şeklinde değişiklik yapıldığını göstermektedir.
Hak nedir? Sahip olduğunuz haklarınızı üç tane örnek veriniz.
Cevap:
Bir özgürlüğün sağlanması için kişiye anayasa ve kanunlar ile tanınmış yetkilerdir.
Sağlık hakkı,
Seyahat hakkı,
Eğitim hakkı
Özgürlük nedir? Özgürlüklerinize üç tane örnek veriniz.
Cevap:
Her türlü dış etkiden bağımsız olarak, kişinin kendi iradesi ve düşüncesine dayanarak karar vermesi durumuna da özgürlük denir.
Düşünce ve ifade özgürlüğü
Din ve vicdan özgürlüğü
Temel insan hak ve sorumlulukları, doğuştan sahip olduğumuz haklardır. Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 12. maddesinde “Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.” olarak ifade edilmiştir.
“Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz.” cümlesi ile anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız.
Cevap:
“Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz” ifadesi, temel insan haklarının doğuştan geldiğini, kişiliğimize bağlı olduğunu ve bu nedenle hiçbir koşulda elimizden alınamayacağını veya başkasına aktarılamayacağını vurgular.
Cevap:
Bireylerin güvenliği ve özgürlüğü büyük ölçüde tehlikeye girer. Hukuk güvenliğinin yokluğu, keyfi yönetimlerin ve baskıların artmasına, eşitsizlik ve ayrımcılığın yaygınlaşmasına neden olur. Ekonomik istikrarsızlık, toplumsal çatışmalar ve şiddet olayları da bu tür toplumlarda sıkça görülen sorunlar arasındadır. Ayrıca, uluslararası alanda yalnızlaşma ve dışlanma riski de artar. Bu nedenlerle, temel insan haklarının anayasal güvence altına alınması, adil ve huzurlu bir toplumun temel şartıdır.
Kraliçe II. Elizabeth’i (Elizabet) anma etkinliklerinde protesto gösterisi düzenleyen bir dizi monarşi karşıtı gözaltına alındı. Gözaltına alınma, sosyal medyada tartışmalara yol açtı. Bu durum insan hakları eylemcileri, siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşları tarafından da eleştirildi.
Verilen metinde hangi hak ve özgürlük kısıtlanmıştır?
Cevap:
Toplantı ve yürüyüş hakkı ile düşünce ve ifade özgürlüğü kısıtlanmıştır.
T.C. Sağlık Bakanlığının hava ambulans hizmeti kapsamında Trabzon’da konuşlu helikopter ile 2023 Ocak-Eylül döneminde 198 hasta sağlık merkezlerine taşındı. Hastayı en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırırken ihtiyaç duyulabilecek her türlü tıbbi cihaza sahip ambulans helikopter ile 2008’den itibaren Trabzon’un yanı sıra Gümüşhane, Giresun, Rize ve Artvin’e de hizmet veriliyor. Yaylalardaki acil hastalar da bölgenin zorlu coğrafi koşullarına rağmen ambulans helikopter ile sağlık merkezlerine ulaştırılıyor.
Buna göre verilen metinde hangi hakkımız için çalışmalar yapılmıştır?
Cevap:
Sağlık hakkı
Öğretmenler, çeşitli nedenlerle okula gidemeyen öğrencilere öğrencilerin evlerinde ders veriyor. Bu hizmetten yararlanan özel gereksinimli Çağrı, sınıf hâline getirilen odasında her gün evine gelen öğretmenlerinin anlattığı dersleri dinliyor.
Buna göre Çağrı hangi hakkını kullanmaktadır?
Cevap:
Eğitim hakkı
Avrupa’nın birçok ülkesinde artan yaşam maliyetlerinin yol açtığı “uygun fiyatlı konut sıkıntısı” ve “sosyal konut eksikliği” nedeniyle sokaklarda yaşamak zorunda kalanlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Londra’da lüks mağazaların bulunduğu alışveriş caddeleri, geceleri çok sayıda evsize mekân oluyor.
Verilen gazete haberi hangi hak konusunda sorunlar olduğunu göstermektedir?
Cevap:
Barınma hakkı
“… Gazze sokaklarında toplanan çocuklar, ‘Ekmek benim hayalim oldu!’, ‘Yaşamak bizim de hakkımız!’ yazılı pankartlar açtı. Ellerindeki kaşıklarla boş tencerelere vuran küçük çocuklar, Gazze’deki saldırıları kınayan ve iyi bir yaşam talebini dile getiren çeşitli sloganlar attı…”
Haber Gazze’deki çocukların hangi hakları ile ilgilidir?
Cevap:
Beslenme ve yaşama hakkı
Hollanda’da Doğu Türkistan protestosu
“… Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da, Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri protesto edildi. Gösteride yapılan konuşmalarda Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine uygulanan
baskıcı politikalar ve dünya devletlerinin bu konuya duyarsız kalmaları eleştirildi…”
Haberde verilen insan hakları ihlallerinin protesto edilmesini sorumluluk duygusu ile ilişkilendirerek yazınız.
Cevap:
Protestocular, evrensel insan haklarına olan inançları doğrultusunda, nerede olursa olsun bu hakların ihlal edilmesine karşı çıkmaktadırlar. Bu, insan onuruna ve eşitliğine duyulan derin saygının bir yansımasıdır.
Uzak coğrafyalarda yaşanan zulümlere karşı sessiz kalmamak, vicdani bir sorumluluktur. Protestocular, empati duygusuyla hareket ederek, zulme uğrayanların sesini duyurmaya çalışmaktadırlar.
Protestolar, toplumda insan hakları konusunda farkındalık yaratmayı ve duyarlılığı artırmayı amaçlamaktadır. Bu, toplumsal sorumluluk bilincinin bir göstergesidir.
Yapılan protestolar ile bu zulme karşı sessiz kalınmaması gerektiği vurgulanmaktadır.
“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla açıklama ve yayma hakkına sahiptir.”
Bu hakka ait sorumluluklara örnek yazınız.
Cevap:
İfade özgürlüğü, başkalarının itibarını zedeleyecek, onurunu kıracak veya hakaret içeren ifadeleri kullanma hakkı vermez. Örneğin, bir kişi hakkında asılsız iddialarda bulunmak veya nefret söyleminde bulunmak, ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilemez.
Temel hak ve özgürlüklerimizden beş tanesini yazınız.
Cevap:
• Yeterli beslenme hakkı
• Barınma hakkı
• Eğlenme hakkı
• Sağlık hakkı
• Oyun oynama hakkı
• Eğitim hakkı
• Kişi hürriyeti ve güvenliği
• Yerleşme ve seyahat hürriyeti
• Düşünce ve kanaat hürriyeti
• Haberleşme hürriyeti
• Yaşama hakkı
• Çalışma hakkı
Temel hak ve özgürlüklerimiz anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Ancak haklarımız bazı durumlarda sınırlandırılabilir.
Temel hak ve özgürlüklerimiz hangi durumlarda sınırlandırılabilir? Yazınız.
Cevap:
- Savaş durumunda
- Olağanüstü hal durumlarında