KÜLTÜR VE MEDENİYETİMİZE YÖN VERENLER

KMYV.2.1. ÜNİTE: KÜLTÜR VE MEDENİYET
KMYV.2.1.1. Kültür kavramını açıklar.
Kültürü oluşturan unsurlar (dil, tarih, din, sanat, gelenek görenek vb.) üzerinde durulur.
KMYV.2.1.2. Kültürü oluşturan unsurların birbirleriyle olan ilişkilerini kavrar.
a) Kültürel unsurlar arasındaki ilişkilerin bir toplumun geçmişinden gelen değer ve geleneklerin
sonraki nesillere aktarılmasındaki etkisi vurgulanır.
b) Kültürel unsurlar arasındaki ilişkilerin bir toplumun yeni değer ve gelenekleri
oluşturmasındaki rolüne değinilir.
KMYV.2.1.3. Kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılmasının önemini açıklar.
a) Bir toplumun kimliğinin oluşum sürecinde kültürel mirasın korunması ve aktarılmasının önemi
vurgulanır.
b) Kültürel mirasın farkında olma ve bu mirasa sahip çıkmanın toplumların varlıklarını
korumadaki rolüne değinilir.
KMYV.2.1.4. Medeniyet kavramını açıklar.
Medeniyeti oluşturan unsurlar (eğitim, bilim, din, hukuk, sanat, teknoloji, sanayi, ticaret vb.)
üzerinde durulur.
KMYV.2.1.5. Kültür ve medeniyet kavramları arasındaki farkı açıklar.
KMYV.2.2. ÜNİTE: GÖNÜL ERLERİ: ERDEM YOLCULARI
KMYV.2.2.1. Yunus Emre’nin kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Yunus Emre’nin Türklerin Anadolu’ya yerleşmesinde, burada yeni bir medeniyet kurmasında
ve Anadolu insanının zihniyetinin oluşup şekillenmesindeki katkıları ele alınır.
b) Yunus Emre’nin İslam’ın tasavvufi öğretilerini Türk halk şiiri ile birleştirdiğine ve bu şekilde
insanlara manevi değerleri anlattığına değinilir.
c) Yunus Emre’nin aşk, sevgi ve geniş görüşlülük gibi evrensel temaları işleyen düşüncelerinin
Türk toplumunun manevi ve ahlaki gelişimine katkıda bulunduğu belirtilir.
ç) Yunus Emre’nin Türkçe ve Türk diline yapmış olduğu katkılar vurgulanır.
KMYV.2.2.2. Hacı Bayram Veli’nin kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Hacı Bayram Veli’nin şiirlerinde Allah, Peygamber sevgisi, cennet gibi konulara yer verdiği
üzerinde durulur.
b) Hacı Bayram Veli’nin öğretileri sayesinde Türklerin, İslam’ı kendi kültür ve gelenekleriyle
bağdaştırarak daha kolay benimsediklerine değinilir.
c) Hacı Bayram Veli’nin zor dönemler geçiren Anadolu halkının kenetlenmesinde ve böylece
devletin devamlılığının korunmasında oynadığı rol üzerinde durulur.
KMYV.2.2.3. Akşemseddin’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.

a) Fatih Sultan Mehmed’in hocası olan Akşemseddin’in padişahın yetişmesine ve Osmanlı
Devleti’nin devlet yönetimine ve kültürel olarak gelişmesine önemli katkılarda bulunduğuna
işaret edilir.
b) Akşemseddin’in devlet adamlarına yol göstericiliğinden hareketle Türk devlet geleneğindeki
istişare kültürüne değinilir.
c) Akşemseddin’in düşüncelerinin Osmanlı toplumunun kimliğinin şekillenmesindeki etkisine
değinilir.
KMYV.2.2.4. Karacaoğlan’ın kültür ve medeniyetimize katkılarını açıklar.
a) Karacaoğlan’ın topluma yön veren ve efsaneleşen ozan ve âşıklarımızdan Dede Korkut,
Köroğlu, Gevheri, Âşık Dertli ve Dadaloğlu gibi önde gelen isimler arasında yer aldığı
vurgulanır.
b) Âşık edebiyatından bahsedilerek Karacaoğlan’ın bu türün temsilcisi olduğu üzerinde durulur.
c) Karacaoğlan’ın koşma, türkü ve destan türlerindeki eserlerinde yalın bir dil kullanması
sebebiyle halk edebiyatına olan katkıları vurgulanır.
ç) Karacaoğlan’ın türkü ve şiirlerini içeren okuma etkinlikleri düzenlenmesi sağlanır.
KMYV.2.2.5. Âşık Veysel Şatıroğlu’nun kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Âşık Veysel’in eserlerinde Türk folklorunu ve geleneksel yaşam biçimini koruma ve tanıtma
konusunda üstlendiği rol üzerinde durulur.
b) Âşık Veysel’in halk şiiri geleneğini yaşattığı ve bu geleneği gelecek nesillere aktardığı
vurgulanır.
c) Âşık Veysel’in şiirlerindeki insanlık, ahlak, adalet ve sevgi gibi evrensel temalarla sadece
Türk kültürüne değil aynı zamanda tüm insanlığa hitap ettiğine değinilir.
ç) Küçük yaşta görme yetisini kaybeden Âşık Veysel’in bir ozan olarak hayatının ve eserlerinin,
engelli bireylerin toplum içinde yer almalarına ve yeteneklerini kullanmalarına teşvik eden bir
ilham kaynağı hâline dönüştüğüne değinilir.
KMYV.2.3. ÜNİTE: AYDINLANMA YOLCULARI: BÜYÜK ZEKÂLARIN İZİNDEN
KMYV.2.3.1. Kâtib Çelebi’nin kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Kâtip Çelebi’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihini, coğrafyasını, kültürünü ve toplumunu
konu alan birçok eser kaleme aldığına ve bu eserlerin Osmanlı tarih ve kültürünün
anlaşılmasına büyük katkı sağladığına değinilir.
b) Kâtib Çelebi’nin “Cihannüma” adlı eserinin Osmanlı Devleti’nin sınırlarının genişlemesini ve
toplumsal yapısının özelliklerini belgeleyen bir kaynak olduğu üzerinde durulur.
c) Kâtib Çelebi’nin Osmanlı Türkçesini özgün bir şekilde kullandığına değinilerek dilin
gelişmesine katkıda bulunduğu üzerinde durulur.
KMYV.2.3.2. Mimar Kemâleddin Bey’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Mimar Kemâleddin Bey’in Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında başlayıp Cumhuriyet’in
ilk on yılında da varlığını sürdüren “Birinci Ulusal Mimarlık Akımı”nın en önemli
uygulayıcılarından olduğu vurgulanır.
b) Mimar Kemâleddin Bey’in günümüz güzel sanatlar fakültesinin temeli kabul edilen Sanâyi-i
Nefîse Mektebinde verdiği derslerle Türk millî mimari kültürünün gelişmesindeki rolü
üzerinde durulur.
c) Mimar Kemâleddin Bey’in Mescid-i Aksâ ile Kubbetü’s-Sahra’nın onarım ve yenilenmesi
çalışmalarına değinilerek Türk-İslam mimarisinin korunması ve gelecek nesillere
aktarılmasındaki katkıları ele alınır.
ç) Mimar Kemâleddin Bey’in Gazi Osman Paşa Türbesi, Filibe’de Gar Binası, Yeşilköy’de
Mecidiye Camisi, Selânik’te Gar Binası, Eyüp’te Sultan Mehmed Reşad Türbesi, Medine’de

Dârülulûm, Ankara’da Ankara Palas ve yedi adet vakıf evi, Ankara Devlet Demiryolları Genel
Müdürlüğü, Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü, Ankara’da Mimar Kemâleddin Okulu gibi
projelerinden birkaçının araştırılması sağlanır.
KMYV.2.3.3. Nuri Demirağ’ın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Nuri Demirağ’ın yerli ve millî işletmelere öncülük ettiği vurgulanır.
b) Nuri Demirağ’ın Türk havacılığının geliştirilmesine yönelik yapmış olduğu faaliyetlere
değinilir.
c) Nuri Demirağ’ın fabrika ve tesislerin yapımında üstlendiği role değinilir.
ç) Günümüzde havacılık alanında yerli ve millî ne tür girişimlerde bulunulabileceğine yönelik
örneklerin yer aldığı etkinlikler (havacılık temalı proje yarışmaları, atölyeler, alan gezileri vb.)
düzenlenir.
KMYV.2.3.4. Cahit Arf’ın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Cahit Arf’ın dünyaca kabul gören teorilerinden yola çıkılarak Türk bilim tarihine yapmış
olduğu katkılar üzerinde durulur.
b) Yakın dönemde yaşamış ve çalışmaları dünyadaki bilim otoritelerince kabul görmüş olan
Türk bilim insanlarını konu edinen çalışmalar (afiş, poster vb.) yapılması sağlanır.
KMYV.2.3.5. Halil İnalcık’ın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Halil İnalcık’ın “Tarihçilerin Kutbu” ünvanıyla tanınan ve çalışmalarıyla sadece Türkiye’de
değil dünya çapında bilinen ve takdir edilen bir bilim insanı olduğu vurgulanır.
b) Halil İnalcık’ın Türk, Osmanlı, Avrupa ve Dünya tarihi alanlarında vermiş olduğu önemli
eserlerin dünya çapında kaynak niteliğinde olduğu vurgulanarak bu eserlere örnekler verilir.
c) Halil İnalcık’ın tarih felsefesinden hareketle geçmişi anlamadan geleceğe yön vermenin
mümkün olmadığı fikri üzerinde tartışılması sağlanır.
KMYV.2.3.6. Feza Gürsey’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Feza Gürsey’in bilim alanında yapmış olduğu çalışmalardan hareketle kendisinin Türk
biliminin uluslararası alanda tanınmasına ve gelişmesine önemli katkılarda bulunduğuna
değinilir.
b) Ankara’da bulunan Feza Gürsey Bilim Merkezine sanal gezi etkinliği düzenlenir.
KMYV.2.3.7. Oktay Sinanoğlu’nun kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Oktay Sinanoğlu’nun yurt içinde ve dışında yapmış olduğu bilimsel çalışmalarla Türk biliminin
gelişimine ve tanıtımına katkıları üzerinde durulur.
b) Oktay Sinanoğlu’nun Türkçenin yabancı dil etkisinden kurtulması yönündeki çabasına
değinilir.
KMYV.2.3.8. Turgut Cansever’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Turgut Cansever’in mimari eserlerini tasarlarken yaptığı işin metafiziğini, felsefesini, tarihini
ve ruhunu ortaya koyan bir aydın olduğu belirtilir.
b) Turgut Cansever’in “İnsan çevresini ve dünyayı güzelleştirmek için yaratılmıştır.” görüşünün
sınıf içinde tartışılması sağlanır.
c) Turgut Cansever’in Osmanlı mimari geleneğinin son temsilcilerinden kabul edildiğine
değinilir.
KMYV.2.3.9. Fuat Sezgin’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Fuat Sezgin’in hem Batı hem de Doğu dünyasında oluşmuş İslam medeniyeti ile ilgili yanlış
algıları değiştirmek için kapsamlı araştırmalar ve çalışmalar yaptığına değinilir.

b) Fuat Sezgin’in İslam bilimi ve teknoloji tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla birçok bilgiyi ortaya
çıkararak bilim tarihinde öncü bir bilim insanı olarak yerini aldığı vurgulanır.
c) Fuat Sezgin’in “Bilim ulusların sınırını tanımaz.” görüşünün tartışılması sağlanır.
ç) Fuat Sezgin’in 1982’de Frankfurt’ta Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsünü ve 1983’te Arap-
İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü Müzesini kurduğuna değinilir.
d) Fuat Sezgin’in 2008’de İstanbul’da kurduğu İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi hakkında
araştırma yapılması sağlanır.
KMYV.2.3.10. Teoman Duralı’nın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Teoman Duralı’nın Türk felsefesinin tarihi ve kavramsal gelişimini inceleyen eserlerinden
yola çıkılarak Türk felsefesinin anlaşılması ve yaygınlaşmasındaki katkılarına değinilir.
b) Teoman Duralı’nın ifade ettiği medeniyet tasavvuru üzerinden ortaya koyduğu medeniyet
kavramı (özellikle Türk-İslam medeniyeti) üzerinde durulur.
KMYV.2.4. ÜNİTE: HAYATIN RUHU: KÜLTÜR VE SANAT ÖNDERLERİ
KMYV.2.4.1. Fatma Aliye Hanım’ın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Fatma Aliye Hanım’ın edebiyatçı kimliği üzerinden kendisinin Osmanlı Dönemi’nin toplumsal
ve kültürel yapısına ışık tuttuğu, kadınların toplumsal konumunu ve eğitimini ele alan
eserleriyle Türk kültürüne yaptığı katkılar üzerinde durulur.
b) Fatma Aliye Hanım’ın kadın hakları, eğitim, toplumsal değişim ve kültürel konular hakkındaki
düşüncelerinden yola çıkılarak Türk kadınının sosyal, kültürel ve siyasi hayatta daha aktif rol
oynamasına öncülük ettiği vurgulanır.
KMYV.2.4.2. Osman Hamdi Bey’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Osman Hamdi Bey’in resim sanatı vasıtasıyla Türk kültürünün ve tarihinin unsurlarını
işlediğine değinilir.
b) Osman Hamdi Bey’in Türk kültürüne ve motiflerine ait sanat eserlerini yurt dışında
sergileyerek bu durumun Türk kültürünün tanıtılması yönündeki katkılarına değinilir.
c) Osman Hamdi Bey’in Türk arkeolojisinin kurucusu olarak kabul edildiği vurgulanır.
ç) Osman Hamdi Bey’in Türk müzeciliğine katkıları ve yaptığı düzenlemelerle Osmanlı
topraklarından tarihî eser kaçırılmasını önleyerek Türk kültür mirasını koruduğu vurgulanır.
d) Öğrencilerin kendi bölgelerinde bulunan tarihî eserleri fark etmeleri sağlanarak bu eserlerin
nasıl korunacağına yönelik tartışmaları sağlanır.
KMYV.2.4.3. Ziya Gökalp’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Ziya Gökalp’in Türkçülük düşüncesini sistematik hâle getirdiğine vurgu yapılarak Türk
milletinin kimliğini ve kültürünü tanımlamak için çizdiği çerçeveye değinilir.
b) Ziya Gökalp’in Türk dili ve Türk kimliğinin korunmasına yönelik yaptığı çalışmalar üzerinden
Türk kültürüne katkıları ele alınır.
c) Ziya Gökalp’in toplumsal değişim ve modernleşme süreçlerini Türk toplumu için uygun hâle
getirme konusunda geliştirdiği fikirler üzerinde durulur.
KMYV.2.4.4. Ömer Seyfettin’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde Türk geleneklerini, yaşam tarzı ve değerlerini ele aldığı
vurgulanarak Türk kültürünün ve kimliğinin korunmasına ve tanıtılmasına katkıda
bulunduğuna değinilir.
b) Ömer Seyfettin’in Türk hikâye türünü geliştirdiğine ve Türk hikâye yazarlarını etkileyerek
onların yetişmesine katkıda bulunduğuna değinilir.
KMYV.2.4.5. Mehmet Âkif Ersoy’un kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.

a) Mehmet Âkif Ersoy’un millî şair olarak tanınmasından hareketle İstiklâl Marşı ile Türk
milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesini ölümsüzleştirdiği vurgulanır.
b) Mehmet Âkif Ersoy’un düşüncelerinin Türk eğitim sistemini etkilediğine değinilir.
c) Mehmet Âkif Ersoy’un oluşturduğu “Âsım’ın Nesli” tasavvuru konusunda öğrencilerin
seviyeleri dikkate alınarak tartışmaları sağlanır.
KMYV.2.4.6. Ali Fuat Başgil’in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Ali Fuat Başgil’in Anayasa hukuku ile birlikte eğitim, bilim, kültür ve siyaset alanlarındaki
katkılarına değinilir.
b) Ali Fuat Başgil’in “Türkçe Meselesi” adlı eserinden yola çıkılarak Türk dilinin korunmasına
yönelik çalışmaları üzerinde durulur.
c) Ali Fuat Başgil’in “Gençlerle Başbaşa” adlı eserindeki konu başlıklarını içeren sunumlar
yapılması sağlanır.
KMYV.2.4.7. Sadettin Kaynak’ın kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Sadettin Kaynak’ın klasik Türk müziğinin gelişimine, yaygınlaşmasına ve uluslararası alanda
tanınmasına önemli katkılar sağladığı belirtilir.
b) Sadettin Kaynak’ın eserlerinden örnekler verilir.
KMYV.2.4.8. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kültür ve medeniyetimize yaptığı katkıları açıklar.
a) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hikâye, roman, şiir, deneme ve makale kaleme alan çok yönlü bir
yazar olduğu belirtilir.
b) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserlerinde hayata Doğu-Batı, dün-bugün ekseninden baktığı
vurgulanır.
c) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Bireyin devamlılığının milletin devamlılığında olduğu” görüşünün
sınıf içinde tartışılması sağlanır.
KMYV.2.4.9. Necip Fazıl Kısakürek’ in kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Necip Fazıl Kısakürek’in eserlerindeki dinî, ahlaki ve millî temalardan hareketle Türk
kültürünün ve geleneklerinin korunması ve yaşatılmasındaki katkıları üzerinde durulur.
b) Necip Fazıl Kısakürek’in yazdığı ve sahneye koyduğu tiyatro eserlerine dikkat çekilerek Türk
sahne sanatlarına yapmış olduğu katkılara değinilir.
c) Necip Fazıl Kısakürek’in şiir, roman, deneme ve tiyatro oyunlarının günümüzde de Türk
kültür ve medeniyetinin tanıtılması ve yaşatılması için kaynak olarak kullanıldığı vurgulanır.
ç) Necip Fazıl Kısakürek tarafından oluşturulan “Büyük Doğu” felsefesine kısaca değinilir.
KMYV.2.4.10. Nurettin Topçu’nun kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Nurettin Topçu’nun sanat tarihi, ahlak felsefesi ve İslam ahlakı alanlarında kendini yetiştiren,
bu alanlarda birikim ve tecrübeye sahip değerli düşünce ve fikir insanı olduğu vurgulanır.
b) Nurettin Topçu’nun kişinin kendisini düşündüğü kadar tüm insanların da talep, ihtiyaç ve
beklentilerini dikkate alması gerektiği fikri üzerinde durulur.
c) Nurettin Topçu’nun Türk millî eğitimi ile ilgili düşüncelerine değinilir.
ç) Nurettin Topçu’ya göre İslam ahlakının en belirgin karakterinin saygı (hürmet), merhamet ve
tüm yaratılmışların iyiliği için çaba sarf etmek olduğu üzerinde durulur.
KMYV.2.4.11. Sezai Karakoç’un kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Sezai Karakoç’un başta şiir olmak üzere hikâye, deneme, fıkra, piyes, inceleme ve düşünce
yazıları gibi çeşitli türlerde eser veren çok yönlü bir sanatçı olduğuna değinilir.
b) Sezai Karakoç’un şiirlerinde beşerî aşktan ilahî aşka yöneliş olduğuna değinilir.
c) Sezai Karakoç’un eserlerinden örnekler verilir.

KMYV.2.4.12. Barış Manço’nun kültür ve medeniyetimize sağladığı katkıları açıklar.
a) Barış Manço’nun kendine özgü müzik tarzı ve sahne performansları ile Türk müzik geleneğini
modern müzikle birleştirdiğine dikkat çekilerek Türk müziğine yeni bir soluk getirdiğine
değinilir.
b) Barış Manço’nun müziğinde, kıyafetlerinde, sahne dekorlarında ve müzik videolarında Türk
geleneklerine ait motifleri kullandığına değinilir.
c) Barış Manço’nun şarkı sözlerinde geçen değerlerin Türk kültür ve medeniyetinin
aktarılmasındaki rolü vurgulanır.