Türkiye ile Gürcistan, coğrafi yakınlık ve tarihsel bağlarıyla dikkat çeken iki ülkedir. Her iki ülkede de misafirperverlik ve aile bağlarına verilen önem yaşamın temel unsurlarından biridir. Gürcistan’ın “haçapuri” adlı pidesi ve Türkiye’nin pide çeşitleri, mutfak kültürlerinde benzer tatlar sunar. Bununla birlikte, dini inançlar farklı toplumsal yapılar oluşturmuştur. Türkiye’de İslam, Gürcistan’da ise Hristiyanlık kültüre yön veren unsurlar arasında yer almıştır. Gürcistan’ın kendine özgü halk müziği ve dansları, Türkiye’nin zengin halk oyunları ve müzik çeşitliliğiyle yan yana duran güçlü kültürel unsurlardır.

Bu metne göre yapılabilecek en genel yorum nedir? Aşağıya yazınız.
Cevap:

Türkiye ile Gürcistan’ın coğrafi yakınlık ve tarihsel bağlar sayesinde kültürel olarak birçok benzerlik ve paralellik taşıdığı gibi kültürleri arasında farklılıklar da bulunmaktadır.

Milli bağımsızlık, bir milletin kendi topraklarında hiçbir gücün etkisinde olmadan özgürce yaşayabilmesidir.

Bağımsızlık sembollerimizden “2” tanesine örnek veriniz.

Cevap:

• İstiklal Marşımız
• Başkentimiz

Ülkemize komşu olan bir devleti tanıtınız. 

Ülkenin Adı:                                                       Ülkenin Başkenti: 

Türkiye’ye göre konumu:                             Ülkenin Para Birimi: 

Cevap:

Ülkenin Adı: Yunanistan                                                                             Ülkenin Başkenti: Atina

Türkiye’ye göre konumu: Batı sınırımızda yer alır.                            Ülkenin Para Birimi: Euro

Kara sınırımız olan komşu ülkelerden birisi hakkında aşağıdaki bilgileri yazınız.

Adı:

Başkenti:

Ülkemize göre hangi konumda yer aldığı:

Para birimi:

Cevap:

Adı: Bulgaristan

Başkenti: Sofya

Ülkemize göre hangi konumda yer aldığı: Kuzeybatı

Para birimi: Leva

Haritada numaralandırılmış yerlerdeki ülkemizin komşularının isimlerini yazınız.

Cevap:

1. Yunanistan
2. Bulgaristan
3. Gürcistan
4. Ermenistan
5. Nahçıvan
6. İran
7. Irak
8. Suriye

Verilen görselin hangi komşu ülkeye ait olduğunu yazınız.

Cevap:

Azerbaycan

Verilen görselin hangi komşu ülkeye ait olduğunu yazınız.

Cevap:

İran

• Ülkemizin doğusunda yer alan komşularından biridir.
• Aramızdaki sınır uzunluğu yaklaşık 18 kilometredir.
• Dilucu Sınır Kapısı ile geçiş sağlanır.

Bu özellikler hangi komşumuza aittir?

Cevap:

Azerbaycan

Ülkemizin komşuları ile ilgili verilen bilgilerin hangi komşumuza ait olduğunu yazınız. 

Cevap: 

Hem kara hem de deniz sınırımız olan komşularımızdır.

Cevap:

• Bulgaristan
• Yunanistan
• Gürcistan
• Suriye

 Türkiye’nin komşusu olan ülkelerin adlarını yazınız.

Cevap:

Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti aracılığı ile), İran, Irak, Suriye

534 Ülkemize Komşu Devletler Açık Uçlu Soru ve Cevapları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Aşağıda AFAD tarafından hazırlanmış Türkiye Afet Risk Haritası yer almaktadır.

Buna göre yaşadığınız şehirde yaşanma riski bulunan afetleri yazınız?
Cevap:

Örnek Trabzon:

Heyelan, Sel, Hortum

Aşağıda hakkında bilgiler verilen afetlerin isimlerini yazınız.

• Aşırı yağış ve karların erimesi sonucu oluşan su baskınıdır.
• Bu afeti artıran riskler:
• Dere yataklarına yerleşim yeri kurmak
• Altyapı hizmetlerini eksik veya hatalı yapmak

Cevap:

• Yer kabuğunun kırılıp yer değiştirmesiyle oluşan büyük yer sarsıntılarıdır.
• Bu afeti artıran riskler:
• Fay hatları üzerine yerleşim yeri kurmak Dayanıksız yapılar inşa etmek

Cevap:

Cevap:

Cevap: Sel

Cevap: Deprem

Ülkemizde orman yangınları doğal ve beşeri (insandan kaynaklı) sebeplerle çıkmaktadır.

Orman yangınlarının çıkmasına sebep olan beşeri (insandan kaynaklı) durumlara “2” tane örnek veriniz.

Cevap:

• Piknik ateşini söndürmeden ilgili yerden ayrılmak.
• Ormanlık alanlara sigara izmariti veya cam parçaları atmak.
• Kişisel çıkarlar veya intikam duyguları nedeniyle kasıtlı olarak orman yangınları çıkarılması

Yaşadığınız ilde gerçekleşme riski olan afetler nelerdir? Bu afetlerin etkilerini azaltmak amacıyla bireysel ve toplumsal olarak neler yapılabilir? Yazınız.

Cevap:

Yaşadığım ilde depreme bağlı afet riski vardır. Bu afetin etkisini azaltmak amacıyla şunlar yapılabilir:

Bireysel tedbir olarak mobilya ve raflar duvara sabitlenmelidir. İlk yardım çantası hazırlanmalı, kolay ulaşılabilir bir yerde saklanmalıdır. Ayrıca aile üyeleriyle birlikte bir acil durum planı oluşturulmalı ve bu plan düzenli olarak gözden geçirilmelidir.

Toplumsal olarak ise yapıların deprem yönetmeliklerine uygun olarak inşa edilmesi ve mevcut binaların güçlendirilmesi gereklidir. Ayrıca toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi için düzenli deprem tatbikatları     ile eğitim programları düzenlenmelidir.

İlinizde geçmişten günümüze yaşanan değişime neden olan unsurlar nelerdir?Yazınız.

Cevap:

İlimizde geçmişten günümüze yaşanan değişimlerin başlıca nedenleri arasında sanayileşme, kentleşme ve turizm potansiyelinin artması sayılabilir. Sanayileşme, ekonomik kalkınmayı hızlandırmış ve iş imkânlarını artırmıştır. Kentleşme ise nüfus yoğunluğunun artmasına ve modern yapıların inşasına yol açmıştır. İlimizin tarihî ve doğal güzelliklerinin keşfedilmesi, turizm sektörünü canlandırmış, bu da ekonomik ve sosyal yapıyı etkilemiştir. Bu unsurlar ilimizin çehresini ve yaşam tarzını önemli ölçüde değiştirmiştir.

Türkiye Deprem Risk Haritası’na göre deprem riski en az olan illerden üç tanesini yazınız.

Cevap:

• Konya
• Karaman
• Nevşehir

Dağlık ve engebeli yamaçlarda tutunamayan kar kütlelerinin aşağı doğru hareket etmesi sonucu mey- dana gelen ve afete neden olan olaya ne denir? Yazınız.

Cevap:

Çığ

Bilim insanları “Deprem değil, ihmal öldürür.” sözü ile neye dikkat çekmek istemişlerdir? Yazınız.

Cevap:

Bu sözle toplumun ve yetkililerin dikkatini deprem öncesi alınması gereken tedbirlere çekerek, gelecekte benzer felaketlerin yaşanmaması için bilinçlendirme çağrısında bulunmuşlardır

Aşağıda açıklaması verilen doğal afetleri yazınız?

Cevap:

Kaya düşmesi ya da heyelan, eğim ve yağışın fazla olduğu dik yamaçlarda toprağın veya kayaçların aşağı doğru hareket etmesi sonucu meydana gelir.

Buna göre heyelan olayının afete dönüşmesine neden olabilecek riskli tutum ve davranışlar nelerdir? Yazınız.

Cevap:

Dik yamaç ve eğimli arazilerin olduğu yerlere konut inşa edilmesi, yamaçlardaki ağaçların tahrip edilmesi

Depremde oluşabilecek zararları azaltabilmek için deprem öncesinde yapılması gerekenlerden üç tanesini yazınız? (15 puan)

Cevap:

• Evdeki devrilme ve düşme ihtimali olan eşyaları duvara sabitlenmeli
• Afet ve acil durum çantası hazırlanmalı
• Deprem anında sığınabileceğimiz ve çök-kapan-tutun yapabileceğimiz güvenli bölgeler belirlenmeli

Okulunuzda ya da mahallenizde afet bilinçlendirme etkinliği düzenlemeniz istense, bu etkinliğin içeriği ne olurdu? Bu etkinlikte kimlerle iş birliği yapar ve hangi araçları kullanırdınız? Yazınız.

Cevap:

Okulumuzda veya mahallesinde düzenlenecek bir afet bilinçlendirme etkinliğinde, öncelikle hedef kitleye uygun bir içerik belirlerdim. Etkinlikte, yaşanabilecek olası afet türleri (deprem, sel, yangın vb.), afet öncesi alınacak tedbirler, afet anında yapılması gerekenler ve sonrasında yapılacaklar gibi temel konulara yer verirdim. Ayrıca, ilk yardım eğitimi, acil durum çantası hazırlama, tahliye planları gibi pratik bilgiler de etkinliğin içeriğinde yer alırdı. Bu etkinliği düzenlerken, okul müdürlüğü, öğretmenler, belediye, itfaiye, AFAD gibi kurumlarla iş birliği yapardım. Ayrıca, mahalle sakinleri, öğrenci velileri ve sivil toplum kuruluşlarının da etkinliğe katılımını sağlamaya çalışırdım. Etkinlikte, görsel materyaller (poster, broşür, video), oyunlar, simülasyonlar gibi farklı araçları kullanarak katılımcıların ilgisini çekmeyi hedeflerdim.

Ülkemizde gerçekleşme riski yüksek olan afetlere karşı bireysel olarak hangi önlemleri almalıyız?

Cevap:

Ülkemizde gerçekleşme riski yüksek olan afetlere karşı bireysel olarak çeşitli önlemler alabiliriz. Deprem gibi doğal afetlere karşı evde güvenli alanlar belirlemeli, dayanıklı yapılar inşa edilmeli ve acil durum çantası hazırlamalıyız. Sel riski olan bölgelerde su baskınlarına karşı tedbirler almalı, yangın durumlarına karşı da yangın söndürücü ve acil çıkış yolları belirlemeliyiz. Ayrıca, afet bilincine sahip olmak ve yerel afet yönetim planlarına uygun hareket etmek de hayati önem taşır.

Afetlerin olumsuz etkilerini azaltmak için kurum ve kuruluşların alması gereken önlemler nelerdir?

Cevap:

Afetlerin olumsuz etkilerini azaltmak için kurum ve kuruluşlar, öncelikle afet risk haritaları oluşturmalı ve bu haritalara göre yerleşim alanlarını düzenlemelidir. Acil durum planları hazırlayarak, afet anında hızlı ve etkili müdahale için ekipler oluşturulmalıdır. Ayrıca, halkı afetlere karşı eğitmek, erken uyarı sistemleri kurmak ve altyapıyı güçlendirmek de önemlidir. Afet sonrası psikolojik ve sosyal destek hizmetleri sunarak, mağdurların iyileşmesine yardımcı olmak da kurumsal sorumluluklardan biridir. Bu önlemler, afetlerin zararlarını en aza indirmeye yardımcı olabilir.

Sel; aşırı yağışlar veya karın hızla erimesi sonucu ani, büyük ve düzensiz su akıntılarının meydana gelmesidir.

Buna göre selin etkisini azaltmak için neler yapılmalıdır?

Cevap:

Öncelikle suyun hızla akmasını engellemek amacıyla dere yatakları düzenlenmeli ve doğal su yolları korunmalıdır. Altyapı projeleriyle drenaj sistemleri güçlendirilmeli, yağmur suyu depolama sistemleri kurulmalıdır. Ayrıca, yerleşim alanları riskli bölgelerden uzaklaştırılmalı ve yerel yönetimler, sel riski konusunda halkı bilinçlendirmelidir. Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.

Yaşadığınız ilde gerçekleşme riski olan afetler nelerdir? Bu afetlerin etkilerini azaltmak amacıyla bireysel ve toplumsal olarak neler yapılabilir?

Cevap:

Yaşadığım ilde, özellikle deprem ve sel gibi afetlerin gerçekleşme riski bulunmaktadır. Deprem riski için bina güçlendirme çalışmaları yapılmalı ve güvenli alanlar belirlenmelidir. Bireysel olarak, deprem anında yapılacak doğru hareketler ve acil durum çantası hazırlığı büyük önem taşır. Sel riski için ise, sel basabilecek bölgelerde yerleşim alanlarının planlanması, altyapının güçlendirilmesi ve su yollarının düzenlenmesi gereklidir. Toplumsal olarak, afet tatbikatları yaparak halkı bilinçlendirmek ve acil durum planları oluşturmak etkili önlemler olacaktır.

Deprem, yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi ile oluşan sarsıntılardır Ülkemizin büyük bir kısmı birinci derece deprem kuşağında yer aldığı için ülkemizde en fazla can ve mal kaybına neden olan afet depremdir.

Buna göre deprem için risk durumlarını açıklayınız.

Cevap:

• Fay Hatları: Ülkemizde birçok aktif fay hattı bulunmaktadır. Bu fay hatları üzerindeki hareketlenmeler, büyük depremlere neden olabilir.
• Zemin Yapısı: Depremin etkisi, zeminin yapısına göre değişir. Dolgu alanlar, alüvyal zeminler gibi zayıf zeminler üzerindeki yapılar, depremde daha fazla hasar görebilir.
• Yapıların Kalitesi: Depreme dayanıklı olmayan eski yapılar, yeni deprem yönetmeliklerine uygun olmayan yapılar ve kaçak yapılar depremde büyük risk oluşturur.

Erozyon, toprağın üst kısmındaki verimli kısmın su ve rüzgarın etkisiyle taşındığı bir afettir.

Buna göre erozyonu önlemek için ne gibi çalışmalar yapılabilir? Yazınız.

Cevap:

İlk olarak, ağaçlandırma ve bitki örtüsünü güçlendirme çalışmaları yaparak toprak kaymalarını engelleyebiliriz. Tarım alanlarında doğru sulama teknikleri ve bitki rotasyonu uygulanmalı, aşırı otlatma ve tarlaların yanlış işlenmesi gibi hatalardan kaçınılmalıdır. Ayrıca, yerleşim alanlarının ve tarım arazilerinin eğimli arazilere yapılması yerine, daha düz ve stabil alanlar tercih edilmelidir. Erozyonun önlenmesine yönelik teraslama yöntemleri, rüzgar kıranlar ve suyu toprağa yavaşça bırakan yapılar da etkili çözümler arasındadır.

Bitki örtüsü cılız ve kurak yerler ile özellikle eğimli arazileri ağaçlandırmak bu afetin oluşumunu engellemek için önemlidir. Bitki ve ağaçlar, kökleri sayesinde toprağın suyla taşınmasını engellemektedir. Böylece afetin şiddeti azalmakta veya afetin önüne geçilebilmektedir. Ayrıca afet farkındalık eğitimlerine katılmak ve çevremizdekileri bu konuda bilinçlendirmek afetin etkisinin azalmasına katkıda bulunacaktır.

Verilen metinde hangi afete karşı alınması gereken tedbirler anlatılmıştır?

Cevap:

Erozyon

Deprem, yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi ile oluşan sarsıntılardır. Ülkemizin büyük bir kısmı birinci derece deprem kuşağında yer aldığı için ülkemizde en fazla can ve mal kaybına neden olan afet depremdir.

Depreme bağlı afeti azaltmak için neler yapılmalıdır?

Cevap:

Depreme bağlı afetleri azaltmak için öncelikle binaların depreme dayanıklı hale getirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, yapıların inşa edilmesinde deprem yönetmeliklerine uyulmalı ve mevcut binaların güçlendirilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, afet öncesi eğitimler ve tatbikatlarla halkın bilinçlendirilmesi önemlidir. Deprem sırasında güvenli alanlar belirlenmeli ve acil durum planları hazırlanmalıdır. Ayrıca, deprem erken uyarı sistemlerinin kurulması ve hızlı müdahale ekiplerinin oluşturulması da can ve mal kaybını azaltmada etkili olacaktır.

Bolu Valisi Abdulaziz Aydın, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Bolu il genelinde etkili olan yoğun kar yağışı ve buzlanma nedeniyle Bolu merkez ve tüm ilçelerde 25 Kasım Pazartesi günü eğitim öğretime ara verilmiştir” ifadesine yer verdi.

Karın yağışı atmosferik bir doğa olayıdır. Ancak beraberinde bazı riskler oluşabilir. Bolu valisinin tatil kararı almasının nedeni nedir yazınız?

Cevap: 

Bolu Valisi Abdulaziz Aydın, yoğun kar yağışı ve buzlanma nedeniyle eğitim öğretime ara verilmesi kararını almıştır. Bu kararın nedeni, kar ve buzlanma nedeniyle yolların kayganlaşması ve trafikte yaşanabilecek aksaklıkların, öğrencilerin ve öğretmenlerin güvenliğini tehlikeye atmasıdır.

Toprak kaymasına (heyelan) karşı alınabilecek önlemler neler olabilir? Yazınız.

Cevap: 

• Riskli yerlere yerleşim kurulmamalı
• Arazi çalışması yapılmalı
• Yamaçlarda drenaj kanalları açılmalı
• İstinat duvarı inşa edilmeli
• Bitki ve toprak örtüsü korunmalı

Sel ve su baskınına karşı alınabilecek önlemler neler olabilir? Yazınız.

Cevap: 

• Yeşil alanlar korunmalı ve artırılmalı
• Teraslama ve ağaçlandırma yapılmalı
• Erken uyarı sistemleri kurulmalı
• Yerleşim yerleri içinden geçen dere yatakları ıslah edilmeli
• Yağmur suyu kanalları yapılmalı

Ülkemizde meydana gelebilecek afetlerin olumsuz etkilerini azaltmak mümkündür. Bunun için yetkili kurum ve kuruluşların bazı tedbirler alması gerekmektedir.

Buna göre doğal afetlerin etkisini azaltmak için tedbir alması gereken kurum ve kuruluşlara 2 tane örnek veriniz.

Cevap: 

AFAD

Türk Kızılay

Deneyimizin sonunda sadece toprak bulunan şişeden akan su kahverengi, yüzeyinde yaprak bulunan şişeden akan su açık kahverengi oldu. Üzerinde çimen bulunan şişeden akan su ise
berrak bir görünüme sahipti.

Bu deney hangi doğal afetin etkisini göstermek için yapılmıştır yazınız.

Cevap: 

Erozyon

Yukarıdaki uyarılar hangi doğa kaynaklı afet için yapılmıştır?

Cevap: 

Deprem

Dere ve akarsu yataklarında yapılaşmayı önlemek, bu afetin etkisini azaltabileceği gibi meydana gelmesini de engelleyebilmektedir . Afet ortaya çıktığında olabildiğince yüksek yerlere çıkmaya gayret etmek önemlidir. Mümkünse afet bölgesi hemen terk edilerek güvenli bölgelere gidilmeli ancak asla sudan karşıya geçilmemelidir. Afete neden olan suların temas ettiği yiyecekler yenmemeli ve bu sulara temas eden eşyalar çok iyi yıkanmalıdır.

Verilen bilgiler hangi doğa kaynaklı afeti aittir?

Cevap: 

Sel

Yağışın çok eğimin fazla olduğu yerlerde toprağın yer değiştirmesine heyelan denilir.

Heyelana karşı alınabilecek tedbirlerden 3 tanesini yazınız.

Cevap: 

• Toprağın kaymasını önlemek için set (heyelan duvarı) yapılmalı.
• Toprağın tutunmasını sağlamak için ağaç dikmeliyiz.
• Heyelan riski olan yerlere yerleşim yapmamalıyız.

533 İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri Açık Uçlu Soru ve Cevapları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Çevrenizde bulunan doğal ve beşeri varlıklara 3’er örnek yazınız.
Doğal varlıklar:
Beşeri varlıklar:
Cevap:

Zonguldak, Türkiye’nin kömür havzası olarak bilinir. Maden işletmeleri, istihdam yaratmış ve bölgeye gelir getirmiştir. Zonguldak’ta kömürün varlığı, bölgede sanayileşmeyi hızlandırmıştır. Maden işletmelerinin faaliyetleri, bölgedeki ulaşım faaliyetlerinin gelişmesini sağlamıştır. Ancak kömür madenciliği ve termik santraller, hava ve su kirliliğine neden olmakta ve bölge halkının sağlığını olumsuz etkilemektedir.

Kömür çıkarılmasının Zonguldak’a olumlu ve olumsuz etkileri neler olmuştur? Yazınız.

Cevap:

Küçük bir köyde yaşamak, doğayla iç içe olmak demekti. En azından bizim köyümüzde öyleydi. Ta ki  gölümüz kuruyana kadar… Göl kenarındaki küçük köyümüz, bu gölden hayat buluyordu. Ancak göl kurumaya başlayınca her şey değişti. Kurak geçen birkaç yıl ve çiftçilerin tarlalarını sulamak için fazla su çekmesi sonucunda göl küçüldü. Bir zamanlar gölün kıyısında sıralanan oteller ve restoranlar şimdi sessizliğe gömülmüştü.

Yukarıda hakkında bilgi verilen köydeki gölün kuruması hangi ekonomik faaliyetleri etkilemiştir?

Cevap:

• Tarımsal faaliyetleri
• Turizm faaliyetlerini

Merhaba, ben Mahmut. Konya’nın kırsal bir mahallesinde yaşıyorum. Köyümüz küçük bir göl kenarında yer alıyordu. Bu göl köyümüze hayat veriyordu. Ancak bu durum gölün kurumaya başlamasıyla değişti.

Buna göre Mahmut’un yaşadığı yerde hangi değişiklikler meydana gelmiş olabilir? Yazınız.

Cevap:

Su kaynağının azalması tarımsal üretimi olumsuz etkileyebilir, bu da burada yaşayan insanların geçim kaynaklarında azalmaya yol açar. Gölün çevresindeki bitki ve hayvan türlerinde azalma görülebilir. Bu durum balıkçılık faaliyetini olumsuz etkiler. Gölün çekiciliğini kaybetmesiyle birlikte turizm potansiyeli de azalır, bu durum ma- hallenin ekonomisini olumsuz yönde etkiler. Genel olarak gölün kuruması, bu mahallenin doğal ve ekonomik dengesinde büyük değişiklikler ortaya çıkarır.

İlinizde geçmişten günümüze yaşanan değişime neden olan unsurlar nelerdir?Yazınız.

Cevap:

İlimizde geçmişten günümüze yaşanan değişimlerin başlıca nedenleri arasında sanayileşme, kentleşme ve turizm potansiyelinin artması sayılabilir. Sanayileşme, ekonomik kalkınmayı hızlandırmış ve iş imkânlarını artırmıştır. Kentleşme ise nüfus yoğunluğunun artmasına ve modern yapıların inşasına yol açmıştır. İlimizin tarihî ve doğal güzelliklerinin keşfedilmesi, turizm sektörünü canlandırmış, bu da ekonomik ve sosyal yapıyı etkilemiştir. Bu unsurlar ilimizin çehresini ve yaşam tarzını önemli ölçüde değiştirmiştir.

Yaşadığınız yere bu şekilde yeni bir fabrika kurulacak olmasının olumlu sonuçları neler olabilir? Düşüncelerinizi yazınız.

Cevap:

İşsizlik oranları düşer ve bölgedeki ekonomik kalkınma hızlanır. Yeni iş imkânları, yerel halkın gelir seviyesini yükseltir ve yaşam kalitesini artırır. Ayrıca fabrika çevresindeki hizmet sektörlerinde, örneğin  restoranlar,  oteller ve mağazalar gibi işletmelerde canlanma yaşanır. Bu durum, bölgeye olan yatırımların artmasına ve     alt yapı hizmetlerinin gelişmesine olanak tanır. Bununla birlikte fabrikaların sağladığı üretim, bölgenin ihracat potansiyelini artırabilir ve yerel ekonomiyi daha rekabetçi bir hâle getirebilir. Sonuç olarak yeni bir fabrika açılması, ekonomik refahı ve sosyal gelişimi destekleyen çeşitli olumlu etkiler yaratır.

Doğal Varlık: Var oluşunda insanların etkisinin olmadığı, yeryüzünde kendiliğinden oluşmuş varlıklara denir.

Beşerî Varlık: İnsanların doğayı değiştirmesi sonucunda ortaya çıkan varlıklara denir.

Buna göre çevremizdeki doğal ve beşerî varlıklara örnekler veriniz.

• Doğal Varlıklar: 
• Beşerî Varlıklar: 

Cevap:

• Doğal Varlıklar: Dağ, Ova, Akarsu, Vadi
• Beşerî Varlıklar: Antik kent, Cami, Kale, Müze

İnsanlar doğal çevreyi kullanarak ekonomik faaliyetler yapar, doğadan daha fazla faydalanmak ve ihtiyaçlarını karşılamak üzere doğayı değiştirirler.

İnsanların doğal çevrede yaptıkları değişikliklere beş tane örnek yazınız.

Cevap:

• Köprü
• Baraj
• Yol
• Tünel
• Konut

Aşağıda verilen turistik yerlerin karşısına beşeri mi yoksa doğal oluşum mu olduklarını yazınız?

Cevap:

Yaşadığınız ilde bir yol yapımı projesi sonucunda doğal ve beşerî çevrede ne tür değişiklikler meydana gelebilir? Bu değişimlerin olumlu ve olumsuz sonuçlarını yazınız.

Cevap:

Doğal çevre açısından, yol yapımı sırasında ormanlar, tarım alanları veya su kaynakları gibi ekosistemler zarar görebilir. Bu durum, bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin yaşam alanlarını daraltabilir, hatta bazı türlerin yok olmasına yol açabilir. Erozyon, toprak kaybı ve su kaynaklarının kirlenmesi gibi çevresel sorunlar da ortaya çıkabilir. Beşerî çevrede ise ulaşımın kolaylaşması, ekonomik faaliyetlerin artması ve bölgede ticaretin gelişmesi gibi olumlu etkiler görülebilir. Ancak bu durum, nüfus yoğunluğunun artmasına ve trafik sorunlarının oluşmasına da yol açabilir. Ayrıca, yol yapımı sırasında ortaya çıkan inşaat gürültüsü ve toz, bölgedeki yaşam kalitesini geçici olarak olumsuz etkileyebilir.

Yaşadığın ilde son yıllarda en belirgin şekilde değişen doğal veya beşeri çevre unsuru nedir? Bu değişimin en önemli nedenleri nelerdir? Yazınız.

Cevap:

Son yıllarda yaşadığım ilde en belirgin şekilde değişen beşerî çevre unsuru, hızla artan yapılaşma ve kentleşmedir. Bu değişimin en önemli nedenleri arasında nüfus artışı, kırsaldan kente göç ve artan konut talebi bulunmaktadır. Aynı zamanda ulaşım projeleri ve ticaret merkezlerinin çoğalması, şehrin çehresini değiştiren başlıca etkenlerdir. Bu durum, ekonomik büyümeyi desteklerken doğal alanların azalmasına ve çevresel sorunların artmasına da yol açmaktadır.

Doğal çevre zaman içinde değişikliğe uğrayabilmektedir. Bu durumun sebepleri neler olabilir? (10 puan)

Cevap:

Doğal çevrenin zaman içinde değişikliğe uğramasının başlıca sebepleri arasında iklim değişiklikleri, insan faaliyetleri ve doğal afetler gelmektedir.

Ceren’in yaşadığı yerde bulunan büyük nehir; bir zamanlar çeşit çeşit balıkların yaşadığı, insanların kenarında piknik yaptığı, hayvanların susuzluğunu giderdiği bir yerdi. Ancak yerleşim yerinin etrafında bulunan sanayi tesislerinin ve yerleşim yerindeki konut sayısının artması nedeniyle Ceren’in yaşadığı yerde bazı sorunlar ortaya çıktı.

Bu parçada Ceren’in yaşadığı yerde ortaya çıkan sorunların neler olabileceği ile ilgili yorumlarınızı yazınız.

Cevap:

Ceren’in yaşadığı yerdeki nehir, bir zamanlar canlı ve bereketli bir ekosistem iken, çevredeki sanayi tesislerinin ve nüfus artışının etkisiyle ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu durum, nehir suyunda kirlilik, suyun canlılar için yaşanmaz hale gelmesi, balık ölümleri, su kaynaklarının azalması gibi sorunlara yol açmış olabilir. Ayrıca, nehir kenarındaki piknik alanlarının kirlenmesi, kötü kokuların yayılması ve çevresel dengenin bozulması gibi sorunlar da yaşanıyor olabilir. Bu durum, hem bölge halkının sağlığını tehdit eder hem de doğal yaşamı olumsuz etkiler.

Doğal ve beşerî çevrenin korunmasında ve sürdürülebilir çevre bilincinin oluşmasında sizlere ne gibi görevler düşmektedir?

Cevap:

Doğal ve beşerî çevrenin korunmasında bize düşen en önemli görev, çevreye duyarlı bir yaşam tarzı benimsemek ve sürdürülebilirlik bilincini yaymaktır. Geri dönüşüm yaparak atıkları azaltmak, enerji ve su tasarrufu sağlamak, doğaya zarar vermeyen ürünler kullanmak ve ağaçlandırma gibi çevre dostu faaliyetlere katılmak bireysel olarak alabileceğimiz önlemler arasındadır. Ayrıca, çevre konusunda farkındalık yaratmak için çevremizdeki insanları bilgilendirmek ve yerel çevre projelerine destek vermek de sorumluluklarımız arasındadır. Bu bilinçle hareket ederek, gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz.

Kuruyan sulak alanlar Türkiye’nin su varlığını ve su canlılarını tehdit ediyor

“… Uzmanlar, geçtiğimiz yüzyılda Türkiye’nin sulak alanlarının yüzde kırkını kaybettiğini, bu durumun su canlılığı çeşitliliğini azalttığını dile getirdi. Sulak alanların azalmasının aynı zamanda tarımı ve içme suyu imkânlarını da olumsuz etkilediği ifade edildi.  Uzmanlar, ayrıca su kaynaklarımızın kirlilik tehdidi ile karşı karşıya olduğu konusunda uyarılarda bulundu…”

Buna göre sulak alanların azalmasının sonuçları nelerdir?

Cevap:

Sulak alanların azalması, su canlılarının yaşam alanlarının yok olması nedeniyle biyolojik çeşitliliğin azalmasına yol açmaktadır. Bunun yanı sıra, tarımda sulama suyu sıkıntısı ve içme suyu kaynaklarının azalması gibi ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ek olarak, bu alanların kaybı ekosistem dengesini bozarak erozyon, kuraklık ve iklim değişikliği etkilerini artırmaktadır. Kirlilik tehdidi ise mevcut su kaynaklarını daha da riskli hale getirmektedir.

Yusufeli Barajı nedeniyle yerleşim yerleri değişen köylüler yeni yuvalarına alıştı

“… Artvin’in Yusufeli ilçesinde Çoruh Nehri üzerine Yusufeli Barajı’nın inşa edilmesiyle Yeniköy, Tekkale, Irmakyanı, Çeltikdüzü, Çevreli, İşhan ve Meşecik köyleri sular altında kalmıştı. Bu köylerin sakinleri, yaklaşık bir yıl önce taşındıkları yeni yerleşim yerlerindeki hayatlarına alıştı. Modern villa şeklinde inşa edilen yeni evler, eski yerleşim yerlerini geride bırakırken hüzünlenen köy sakinlerini mutlu etti. Yeni yapılan yedi köyde toplamda beş yüz yedi konutun yanı sıra bazı iş yerleri, oyun parkları ve sosyal yaşam alanları da yer aldı….”

Yusufeli Barajı’nın yapılması ile doğal ve beşerî çevre unsurlarından hangilerinde değişim yaşanmıştır? Yazınız

Cevap:

Yusufeli Barajı’nın yapılmasıyla doğal çevrede, Çoruh Nehri üzerindeki su ekosistemleri ve sular altında kalan köylerin doğal yapısı değişmiştir. Beşerî çevrede ise yerleşim yerleri tamamen yenilenmiş, modern konutlar, iş yerleri ve sosyal alanlar inşa edilerek köy sakinlerinin yaşam biçimlerinde önemli bir dönüşüm yaşanmıştır.

Yaşadığınız çevrede yakın zamanda ne gibi değişimler yaşanmıştır? Örnekler veriniz.

Cevap:

Yaşadığım çevrede yakın zamanda hızlı kentleşme ve altyapı projeleri dikkat çekmektedir. Yeni konut projeleri ve alışveriş merkezleri inşa edilirken, bazı yeşil alanlar betonlaşmaya kurban gitmiştir. Bunun yanı sıra, çevre yolları ve toplu taşıma hatlarının genişletilmesi ulaşımı kolaylaştırmıştır. Ancak, artan nüfus ve araç trafiği, hava kirliliği ve gürültü gibi çevresel sorunları da beraberinde getirmiştir.

Yaşadığınız yerde küçük bir sağlık ocağının olduğunu ve bu sağlık ocağının yerine büyük bir hastane yapıldığını düşününüz.

Yapılan hastane yaşadığınız çevrede ne gibi değişikliklere neden olabilir? Yazınız.

Cevap:

Hastane, sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırarak bölge halkı için büyük bir avantaj sağlar ve çevredeki nüfus yoğunluğunu artırabilir. Bununla birlikte, hastaneye gelen hasta ve ziyaretçi sayısının artması, trafik yoğunluğuna ve otopark ihtiyacına yol açabilir. Ayrıca, hastanenin inşası sırasında çevredeki doğal alanlar zarar görebilir ve gürültü kirliliği oluşabilir. Ancak, sosyal yaşamın canlanması ve yeni iş imkânlarının ortaya çıkması gibi olumlu etkiler de görülebilir.

Karadeniz turuna giden 5/E sınıfı ilk durak olarak Trabzon’a uğradılar. Sabah kahvaltısını Ayasofya Caminin bahçesinde bulunan kafede yaptılar. Ardından Atatürk Köşkü’nü ziyaret edip Uzun Göl’e uğrayıp hatıra fotoğrafı çekildiler. Sümela Manastırı’na gitmek için Altındere Vadisine geldiler. Burada öğle yemeğinin ardından Sümela Manastırı’nı gezdiler. Geziden sonra konaklama için Rize’ye doğru yola çıktılar.

Bu metinde “Doğal” ve “Beşerî” unsurlarından hangilerine yer verilmiştir? Yazınız.

Cevap:

• Doğal Unsurlar:  Uzungöl, Altındere Vadisi
• Beşerî Unsurlar:  Ayasofya Cami, kafe, Atatürk Köşkü,  Sümela Manastırı

Merhaba arkadaşlar, eskiden ilimiz bu kadar kalabalık ve büyük değildi. Bundan yıllar önce ilimizde çay üretilmeye başlandı. Daha önce ekip biçemediğimiz yamaçlar çay tarlalarına dönüştü ve çayın işlenmesi için büyük fabrikalar kuruldu. Fabrikaların enerji ihtiyacını karşılamak için akarsularımıza barajlar yapıldı. Çay tarımında ve fabrikalarında iş gücüne ihtiyaç duyuldu ve bu sebeple ilimize başka illerden göç edenler oldu. İlimizin nüfusu, ilimizdeki konut sayısı hızla arttı ve yerleşim alanı genişledi. Artan ihtiyaçları karşılamak için okullar, hastaneler ve alışveriş merkezleri yapıldı.

Buna göre bu ilde doğal ve beşerî çevrenin değişimine neden olan unsurlar nelerdir?

Cevap:

• Doğal çevrenin değişimi: Yamaçların çay tarlalarına dönüştürülmesi ve akarsulara barajlar yapılması, doğal çevrenin dönüşümüne neden olmuştur.
• Beşerî çevrenin değişimi: Çay fabrikalarının kurulması, nüfus artışı, göçler, konut sayısının ve yerleşim alanlarının genişlemesi, ayrıca okullar, hastaneler ve alışveriş merkezlerinin yapılması beşerî çevredeki değişikliklerin temel unsurlarıdır.

Türkiye’nin enerji ve su yönetiminde öncü projelerinden biri olan Ermenek Barajı 210 metre yüksekliğiyle ülkemizin en büyük dördüncü barajıdır. Hem mühendislik açısından bir şaheser hem de enerji sektöründe önemli bir yere sahip. Barajın yapılması ile birlikte bölgenin ekonomik, doğal ve beşeri yapısında değişimler yaşanmıştır. İklim karasal iken kışların ılık geçmesi ile bölgede zeytin tarımı başlamıştır. Üretilen hidroelektrik sayesinde ülkemizin elektrik ihtiyacına destek sunmaktadır. Evleri sular altında kalan Çavuş Köyü sakinleri ise kendilerine devletin belirlediği yeni bir yere biraz üzgün olsalar da taşınmışlardır. . Ayrıca birçok kömür madeni de sular altında kalmıştır.

Bu metne göre insanların yaşadıkları yerde doğal ve beşeri çevrede neler değişmiştir yazınız?

Cevap:

• Doğal çevredeki değişiklikler: Baraj gölü oluşmuş, bu durum bölgenin iklimini etkileyerek kışların daha ılık geçmesine ve zeytin tarımının başlamasına olanak sağlamıştır. Ayrıca, kömür madenleri sular altında kalmıştır.
• Beşerî çevredeki değişiklikler: Çavuş Köyü sakinleri evleri sular altında kaldığı için yeni bir yere taşınmak zorunda kalmıştır. Hidroelektrik üretimi ise ülkenin enerji ihtiyacına destek sağlayarak ekonomik yapıyı güçlendirmiştir.

Batman’da petrol üretiminin sağladığı gelişmelerden bazıları şunlardır:
• Şehir ekonomisine önemli miktarda gelir sağlanmıştır.
• Petrol rafinerileri ve petrokimya gibi tesisler kurulmuştur.
• Petrol üretimi ile artan ekonomik faaliyetler sayesinde yol, su, elektrik ve konut gibi temel hizmetlerin iyileştirilmesi için kaynak ayrılmıştır.

Bu bilgilere dayanılarak Batman’da petrol üretimi sonrasında hangi alanlarda gelişmeler yaşandığını yazınız.
Cevap:

Altyapı, sanayi, ekonomi

Yaşadığımız il genel olarak dağlık bir yapıya sahiptir. Dağlarımızın arasında akarsular bulunmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda Devlet Su İşleri tarafından bu akarsulardan birinin üzerine baraj yapıldı. Barajın yapılmasıyla birkaç köy sular altında kaldı. Köy sakinleri, barajın yakınlarındaki dağların eteklerine yapılan yeni yerleşim alanlarına yerleştirildiler. Barajın yapılması ilimizin iklim yapısını da etkiledi. Yağışların artmasıyla ilimizin ormanlarındaki ağaç sayısında artış yaşandı ve ormanlık alanlar genişledi.

Metne göre doğal ve beşerî çevrenin değişiminden etkilenen unsurlar nelerdir? Yazınız

Cevap:

• İklim
• Yerleşim yerleri
• Ormanlar

Adana, Türkiye’nin önemli tarım ve sanayi şehirlerinden biri olarak hızla gelişmeye devam etmektedir. Verimli Çukurova topraklarında pamuk, mısır ve narenciye gibi ürünler yetiştirilmekte, modern tarım teknikleri kullanılmaktadır. Sanayi alanında ise gıda, tekstil ve petrokimya sektörlerinde büyük yatırımlar yapılmış, organize sanayi bölgeleri genişletilmiştir. Şehirde ulaşımı rahatlatmak için yeni yollar ve köprüler inşa edilmiş, aynı zamanda Seyhan Nehri çevresindeki rekreasyon alanları genişletilmiştir. Turizm açısından da Adana Kebabı ve Portakal Çiçeği Karnavalı gibi unsurlar şehre canlılık kazandırmıştır.

• Adana’daki doğal ve beşerî çevreyi oluşturan unsurlar nelerdir?

• Değişimin sebepleri nelerdir?

• Değişimin sonuçları nelerdir?

Cevap:

• Adana’daki doğal ve beşerî çevreyi oluşturan unsurlar:
  • Doğal çevre unsurları: Çukurova toprakları, Seyhan Nehri, tarım alanları
  • Beşerî çevre unsurları: Organize sanayi bölgeleri, yollar, köprüler, rekreasyon alanları, turistik etkinlikler (Adana Kebabı, Portakal Çiçeği Karnavalı)
• Değişimin sebepleri:

Tarımda modern tekniklerin kullanılması ve verimli toprakların değerlendirilmesi, Sanayi yatırımlarının artması ve organize sanayi bölgelerinin genişletilmesi , Ulaşım projelerinin yapılması ve turizmin gelişmesi

• Değişimin sonuçları:

Tarım ürünlerinin çeşitliliği ve verimliliğin artması, Gıda, tekstil ve petrokimya sektörlerinde büyüme, Ulaşımın kolaylaşması ve şehir içi hareketliliğin artması, Turizmin canlanması ve karnaval etkinliklerinin şehre katkı sağlaması

522 Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Açık Uçlu Soru ve Cevaplar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Ankara, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve Türkiye’nin başkenti olan önemli bir şehirdir. Şehir, geniş düzlükler ve tepelerle çevrili bir coğrafyaya sahip olup kara ve demir yollarının kesişim noktasında stratejik bir konumda yer alır. Bölgede linyit ve mermer gibi doğal zenginlikler bulunurken, tarıma elverişli araziler de dikkat çeker. Baraj gölleri, yeşil alanlar ve vadiler şehre doğal bir güzellik katarken, Ankara Kalesi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi ve Roma Hamamı gibi tarihi yapılar kentin kültürel mirasını yansıtır.

Verilen metinde Ankara ilinin göreceli konumu ile ilgili hangi alanlarda bilgi verilmiştir?

Cevap:

• Yeryüzü şekilleri
• Yeraltı kaynakları
• Su kaynakları
• Tarihi varlıkları

Aşağıda göreceli konum özellikleri verilen illerimizin isimlerini  yazınız.

• Ülkemizin peri bacaları ile ünlü ilidir. Bu ilimizde Göreme Millî Parkı, Karain Güvercinlikleri, Derinkuyu ve Kaymaklı yer altı şehirleri, Karlık ve Yeşilöz kiliseleri yer alır.
• Bu ilimiz Akdeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. Ülkemizin muz üretiminin yaklaşık üç bölü dördü, çilek üretiminin yarısı burada yapılır. Şehirde, güzel plajlar ve antik kalıntılar bulunur. Alanya, Kaş, Kemer gibi turizm alanında gelişmiş ilçeleri vardır.

Cevap:

• Nevşehir
• Antalya

Haritadan hareketle Ankara ilinin göreceli konumunu ifade ediniz.

Cevap:

– Ankara’nın doğusunda Kırıkkale ve Kırşehir gibi iller yer almaktadır.

– Ankara’nın batısında Eskişehir ili yer almaktadır.

– Ankara’nın güneyinde Konya ili yer almaktadır. Ankara’nın kuzeyinde Bolu ve Çankırı illeri yer alır.

– Tuz Gölü Ankara’nın güneyindedir.

• Çınar’ın evinin binalara göre göreceli konumunu kısaca yazınız.
• Çınar’ın evinin cadde ve sokaklara göre göreceli konumunu kısaca yazınız.

Cevap:

• Çınar’ın evi bankanın doğusunda ve sığınağın güneyindedir.
• Çınar’ın evi, Hülya Sokağı ile Derya Caddesi’nin kesiştiği yerdedir.

Yaşadığınız ilin göreceli konumunu yazınız.

Cevap:

Komşu İllere Göre Göreceli Konumu

Yaşadığım il olan Konya’nın kuzeyinde Ankara ve Eskişehir; doğusunda Aksaray ve Niğde; güneyinde Mersin, Karaman ve Antalya; batısında ise Isparta ve Afyonkarahisar bulunmaktadır.

Su Kaynaklarına Göre Göreceli Konumu

Ülkemizin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü ile sınırımız vardır. Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü de ilimiz sınırları içinde yer almaktadır.

Yeryüzü Şekillerine Göre Göreceli Konumu

Konya’nın yeryüzü şekilleri genellikle geniş düzlükler ve ovalardan oluşur. Türkiye’nin en büyük kapalı havzası olan Konya Ovası, ilin en belirgin coğrafi özelliğidir.

Tarihî-Doğal Güzelliklere Göre Göreceli Konumu

Çatalhöyük Antik Kenti, Mevlana Türbesi, Alaeddin Camii, İnce Minareli Medrese ve Karatay Medresesi tarihî yerlerindendir. Yerköprü Şelalesi ise doğal güzelliklerinden biridir.

Göreceli konumu belirlerken hangi bilgiler kullanılmaktadır? Yazınız.

Cevap:

• Komşu iller
• Yeryüzü şekilleri
• Doğal güzellikler
• Tarihî mekânlar

Aşağıda verilen haritadan hareketle Antalya’nın göreceli konumu hakkında bilgi veriniz.

Cevap:

• 6 ile kara sınırı bulunmaktadır.
• Akdeniz’in kuzeyinde yer alır.
• Batısında Muğla vardır.
• Burdur, Isparta ve Konya’nın güneyindedir.

Merhaba benim adım Murat. Sinop’ta yaşıyorum. Yaşadığım ilin kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Samsun, batısında Kastamonu, güneyinde Çorum bulunmaktadır. Yaşadığım ildeki Hamsilos Koyu, yemyeşil ormanları ile göz kamaştıran doğal bir güzelliğe sahiptir. Şayet şehrimize yolunuz düşerse renkli ve bilge kişiliği ile  ünlenmiş İlk Çağ filozofu Diyojen’in heykelini ziyaret etmeden geçmeyin derim.

Murat’ın verdiği bilgilerden yola çıkarak siz de yaşadığınız ilin göreceli konum özelliklerini yazınız.

Cevap:

Ankara’da yaşıyorum. Yaşadığım il doğu yönünde Kırşehir ve Kırıkkale batı yönünde Eskişehir kuzey yönünde Çankırı kuzeybatı yönünde Bolu güney yönünde Konya ve Aksaray illeri ile çevrilmiştir. Yaşadığım ilde Eymir Gölü ve Nallıhan Kuş Cenneti doğal bir güzelliğe sahiptir. Şehrimize uğrarsanız Anıtkabir’i Augustus Tapınağı’nı ve Gordion Antik Kenti ve Müzesini ziyaret edebilirsiniz.

Merhaba, adım Kağan. Yaşadığım ilçe Antalya kent merkezinin doğusunda, Manavgat ilçesinin batısında yer alıyor. Yakın çevremde pek çok otel bulunuyor. El sanatı olarak bıçakçılık yapılıyor. Pehlivanları ile meşhur olan ilçemde muz seraları yer alıyor.

Kağan’ın yaşadığı ilçenin adını yazınız?

Cevap:

Serik

Yaşadığınız ilin tarihi mekanlar ve doğal güzelliklere göre göreceli konumunu kısaca yazınız?

Cevap:

• Tarihi mekanlar: Aspendos, Side antik kenti, Perge, Yivli minare, Alanya Kalesi, Kaleiçi vb.
• Doğal güzellikler: Zeytintaşı Mağarası, Manavgat Şelalesi, Damlataş Mağarası, Tazı Kanyonu vb.

Anadolu’nun en eski şehirlerinden biriyim. Sekiz şehirle kuşatılmış etrafım. Bir yanımda Dicle Vadisi , öbür yanımda sönmüş bir volkandır Karacadağ’ım . Dünyanın 2. uzun kalesidir surlarım. Ulu camim, Malabadi ve on gözlü köprüm. Tam bir hoşgörü şehriyim dört ayaklı minarem ile yanyana durur Aziz Kyriakos Kilisesi ile Mar Petyun Keldani Katolik Kilisesi. Çok güzel görünür Keçi Burcundan Hevsel Bahçelerim.Efsanelere konu olmuş Kırklardağım…

Yukarıdaki paragrafta ilimizin “Göreceli konumu” ile ilgili hangi özellikleri anlatılmıştır? Yazınız.

Cevap:

Diyarbakır

Bir ilin komşu illere, yeryüzü şekillerine, su kaynaklarına, tarihî mekânlarına ve doğal güzel­liklerine bağlı olarak ortaya çıkan kendine has özelliklerinin tümüne ne denir? Yazınız.

Cevap:

Göreceli konum

Verilen görselden hareketle İstanbul’un komşu illere göre göreceli konum özelliklerini yazınız.

Cevap:

• Batısında Tekirdağ yer alır.
• Doğusunda Kocaeli  yer alır.

Verilen görselden hareketle Samsun’un yeryüzü şekillerine göre göreceli konum özelliklerini yazınız.

Cevap:

• Doğuda Çarşamba Ovası ve Yeşilırmak vardır.
• Batıda Bafra Ovası ve Kızılırmak vardır.
• Kuzeyinde Karadeniz yer alır.
• Güneyinde Canik Dağları uzanır.

Yukarıdaki Türkiye Siyasi Haritası’na göre Afyonkarahisar’ın göreceli konumu şu şekildedir:

• Yedi il ile sınırı vardır.
• Batısında Denizli, Uşak ve Kütahya bulunmaktadır.
• Güneyinde Burdur ve Isparta vardır.
• Doğusunda Konya yer almaktadır.
• Kuzeyinde Eskişehir bulunmaktadır.

Bu bilgilerden yola çıkarak siz de yaşadığınız ilin göreceli konumunu yazınız.

Cevap:

• Benim yaşadığım il Antalya’dır. Antalya’nın altı il ile sınırı vardır.
• Batısında Muğla bulunmaktadır.
• Güneyinde Akdeniz vardır.
• Doğusunda Mersin ve Karaman yer almaktadır.
• Kuzeyinde Konya, Isparta ve Burdur bulunmaktadır.

Aşağıdaki harita üzerinde yaşadığınız ili ve komşu illerinizi yazınız.

Cevap:

Örnek: Antalya ve komşu illeri

Akdeniz bölgesinde yer alan Isparta’nın güneyinde Antalya, kuzeyinde Afyon, doğusunda Konya ve batısında Burdur yer almaktadır. Toros dağları Antalya ile arasındaki sınırları oluşturmaktadır. Eğirdir gölü ve Aksu çayı Isparta sınırları içerisinde yer almaktadır.

Isparta’nın göreceli konumu ile ilgili hangi bilgiler yer verilmiştir? Yazınız.

Cevap:

• Komşu illeri
• Yeryüzü şekilleri
• Su kaynakları

Yaşadığınız ilin komşu illere göre göreceli konumu hakkında bilgi veriniz.

Cevap:

Örnek Eskişehir: Eskişehir’in doğusunda Ankara, kuzeyinde Bolu ve Bilecek, batısında Kütahya, güneyinde ise Afyonkarahisar ve Konya yer almaktadır.

Bir ilin komşu illere, yeryüzü şekillerine, su kaynaklarına, tarihî mekânlarına ve doğal güzelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan kendine has özelliklerinin tümü o ilin göreceli konumunu oluşturur.

Bu bilgilerden üçünü kullanarak yaşadığınız ilin göreceli konumu hakkında bilgi veriniz.

Cevap:

Örnek İstanbul

-İstanbul’un batısında Tekirdağ doğusunda Kocaeli yer almaktadır.

-İstanbul, yedi tepenin üzerinde kurulmuş tarihi bir şehirdir. Düz ve sade bir yeryüzü şekline sahiptir.

-İstanbul’da Karadeniz ve Marmara Denizi ile İstanbul Boğazı bulunmaktadır.

Göreceli konumu hakkında bilgi verilen illerin isimlerini yazınız?

………………………………………………………..

Adana’nın batısında, Antalya’nın doğusundayım. Sertavul Geçidi ile Orta Anadolu’ya bağlanırım. Akdenizliyim, severim güneşi. Kış gelip kapıyı çalsa da aralar, lakin açmam kapıyı. Uzun sahil şeridimde kurulu seralarım. Limanım ile dünya ticaretine açılırım.

………………………………………………………..

Yükseltisi en fazla illerden biriyim. Adımı efsanelere konu olan dağımdan almışım. Fırat Nehri’nin en önemli koludur Murat Nehri’m. Güneyimde Van Gölü, Doğuda Gürbulak Sınır Kapısı ile Irak… Erzurum en geniş komşumdur benim.

………………………………………………………..

Konya’dan sonra yüz ölçümü en büyük il benim. Tam sekiz komşum var. İki bin metreden yüksektir dağlarım. Ülkemin en büyük nehri topraklarımda doğar. Bir yanda tarihî köklerim, Divriği Ulu Camii ile yükselirim. Bir yanda kongrem var, cumhuriyete erişirim.

Cevap:

• Mersin
• Ağrı
• Sivas

Arkadaşlarım ile il bulmaca oyunu oynuyorduk sıra bana gelince ; ülkemizin Bulgaristan sınırının güneyinde , Karadeniz’in batısında  ayrıca Avrupa kıtasında yer alan ilimizi sordum acaba bu ilimizin adı nedir?

Cevap:

Kırklareli

Üç tarafı denizlerle çevrili, Asya ve Avrupa kıtaları üzerinde kurulu bir şehrimizdir. Şehirde dağlık alanlar, ovalar ve kıyı şeritleri dikkat çeker. Haliç, Boğaz, Küçükçekmece ve Büyükçekmece gölleri ile Riva Deresi gibi su kaynakları bulunur. Ayrıca Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Galata Kulesi gibi önemli tarihî eserlere ev sahipliği yapar. Bu özellikleriyle hem doğal hem de kültürel zenginlikleriyle öne çıkar.

Hakkında bazı bilgilerin verildiği bu şehrin adını yazınız.

Cevap:

İstanbul

Akdeniz’in doğu kıyısında yer alır ve bu durum, onu önemli bir liman kenti yapar. Akdeniz’e olan kıyısı sayesinde uluslararası ticaret ve ulaşım açısından stratejik bir konumdadır. doğusunda Adana, kuzeyinde Niğde ve Karaman, batısında Antalya ile çevrilidir. Bu illerle olan kara yolu bağlantıları, şehrin bölgedeki ulaşım ağının merkezlerinden biri olmasını sağlar.

Yukarıda verilen göreceli konum bilgilerine göre hangi şehrimizden bahsedilmektedir? Yazınız.

Cevap:

Mersin

521 İlimizin Göreceli Konumu Açık Uçlu Soru ve Cevaplar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.2.4. Ülkemize komşu devletler hakkında bilgi toplayabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

Ülkemize Komşu Devletler Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Labirent Kovalamaca – Ülkemizin Komşuları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Gruplandırma – Kara Sınır Komşularımızın Özellikleri yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Gruplandırma – Deprem Öncesi, Deprem Sırası ve Deprem Sonrası yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Ülkemize Komşu Devletler Slaytı
• Pardüs İçin Online Sunu: Ülkemize Komşu Devletler Online Slayt

 Ders Notu

• Ülkemize Komşu Devletler Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Ülkemizin Sınır Komşuları
• Labirent Kovalamaca – Ülkemizin Komşuları
• Gruplandırma – Kara Sınır Komşularımızın Özellikleri

Açık Uçlu Sorular

• Ülkemize Komşu Devletler Açık Uçlu Soru ve Cevapları

Etkinlikler

• MEB Sınıf İçi Ölçme Etkinlikleri – Ülkemizde Komşu Devletler

524 Ülkemize Komşu Devletler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Harita Oyunu – Ülkemizin Komşuları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Köstebek Vurmaca – Afet Çantasında Bulunması Gerekenler Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

İlimizde Yaşanabilecek Doğal Afetler Doğru Yanlış Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri
• Pardüs İçin Online Sunu: İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri Online Slayt

 Ders Notu

• İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri Ders Notu

 Test

• Doğal Afetler Kazanım Testi – PDF

  Oyunlar

• • • Eşleştirme Oyunu – Doğal Afetler ve Tanımları
    • Doğal Afetler ve Görüldüğü Yerler
    • Uçak Oyunu – Afetler
    • Labirent Kovalamaca – Doğal Afetler
    • Doğru Yanlış- İlimizde Yaşanabilecek Doğal Afetler
    • Köstebek Vurmaca – Afet Çantasında Bulunması Gerekenler Oyunu
    • Gruplandırma – Deprem Öncesi, Deprem Sırası ve Deprem Sonrası

Açık Uçlu Sorular

• İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri Açık Uçlu Soru ve Cevapları

Etkinlikler

• MEB Sınıf İçi Ölçme Etkinlikleri – İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri

523 İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.2.3. Yaşadığı ilde meydana gelebilecek afetlerin etkilerini azaltmaya yönelik farkındalık etkinlikleri düzenleyebilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

İlimizde Yaşanabilecek Afetler ve Etkileri Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim
• Pardüs İçin Online Sunu: Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Online Slayt

 Ders Notu

• Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Doğal mı Beşeri mi Oyunu

Açık Uçlu Sorular

• Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

• MEB Sınıf İçi Ölçme Etkinlikleri – Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim

522 Doğal ve Beşerî Çevremizdeki Değişim yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen göreceli konum ile ilgili özelliğin hangi ilimize ait olduğunu bularak eşleştiriniz.

Doğal mı Beşeri mi Etkinliği yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

1. Yerleşim Alanları: Şehirler, köyler, kasabalar ve diğer insan yerleşim bölgeleri.
2. Binalar ve Altyapı: Evler, okullar, hastaneler, yollar, köprüler, barajlar ve diğer yapılar.
3. Kültürel Miras: Tarihi yapılar, anıtlar, sanat eserleri ve müzeler.
4. Sosyal ve Kültürel Yapılar: Diller, dinler, gelenekler, görenekler ve toplum düzeni.
5. Ekonomik Yapılar: Tarım, sanayi, ticaret, hizmetler ve diğer ekonomik faaliyetler.

Kısaca, beşeri varlıklar, insan yaşamının bir ürünü olan ve doğal çevreye ek olarak ortaya çıkan her türlü fiziksel ve kültürel öğeyi içerir.

Beşeri Varlıklar Nelerdir? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen göreceli konumun hangi ile ait olduğunu bularak o ilin adının bulunduğu bölüme ulaşmaya çalışınız.

Labirent Kovalamaca – İlimizin Göreceli Konumu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: İlimizin Göreceli Konumu Slaytı
• Pardüs İçin Online Sunu:  İlimizin Göreceli Konumu Online Sunu

 Ders Notu

 Test

• İlimizin Göreceli Konumu Testi

  Oyunlar

• Göreceli Konum Boşluk Doldurma Oyunu
• Göreceli Konum Eşleştirme
• İlimizin Göreceli Konumu Labirent Kovalamaca

Açık Uçlu Sorular

• İlimizin Göreceli Konumu Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

MEB Sınıf İçi Ölçme Etkinlikleri – İlimizin Göreceli Konumu

521 İlimizin Göreceli Konumu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen göreceli konumun hangi ile ait olduğunu bularak ilin adını sürükleyip boşluktaki alana bırakınız.

Göreceli Konum Boşluk Doldurma Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

521 İlimizin Göreceli Konumu Online Sunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Sorumluluk, duyarlılık. vataseverlik

“Doğal ve beşerî çevre unsurlarımız, gelecek nesillere bırakacağımız önemli miraslardır. Bu sebeple ülkemizde doğal ve beşerî çevrenin korunması ve sürdürülebilir
çevre bilincinin oluşturulması için projeler geliştirilmektedir. Bu projeler yetkili birimler ve sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanıp uygulanmaktadır.”
Yukarıdaki metinde hangi değerlere vurgu yapılmıştır?

Sorumluluk, vatanseverlik, dayanışma

“Ahmet, mahallesinde yer alan tarihî çeşmeyi çok sevmektedir. Bu çeşmeden ne  zaman su içse çeşmenin yapımına katkısı olan insanlar aklına gelmektedir. Ahmet, eşsiz güzelliğe sahip bu çeşmenin kültürel bir miras olduğunu düşünmektedir. Bu yüzden tarihî çeşmeyi korumaya yönelik düzenlenen bütün faaliyetlere katılmaya çalışmaktadır.”
Yukarıdaki metinde hangi değerlere vurgu yapılmıştır?

Vatanseverlik, saygı, iyilikseverlik, yardımseverlik, duyarlılık

MEB Sosyal Kitabı Sayfa 92 Cevapları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Yunanistan

Doğuda kara sınırımız olan komşu devletler hangileridir?
Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti), İran

Güneyde kara sınırımız olan komşu devletler hangileridir?
Irak, Suriye

Kuzey batıda kara sınırımız olan komşu devlet hangisidir?
Bulgaristan

Kuzey doğuda kara sınırımız olan komşu devlet hangisidir?
Gürcistan

Hem kara hem de denizden sınır komşularımız olan devletler hangileridir?
Yunanistan, Bulgaristan, Suriye ve Gürcistan

Karadeniz’e kıyısı olan komşu devletler hangileridir?
Gürcistan, Bulgaristan

Ülkemizin sınırlarını ve sınır komşularını tanımak neden önemlidir? Açıklayınız.

Ülkemizin Sınırlarını ve Sınır Komşularını Tanımanın Önemi

Ülkemizin sınırlarını ve sınır komşularını tanımak, ulusal güvenlik, ekonomik ilişkiler ve kültürel etkileşim açısından büyük önem taşır. Sınırların bilinmesi, dış politikaların oluşturulmasında ve komşu ülkelerle ilişkilerin yönetilmesinde temel bir rol oynar. Ayrıca, sınır ticareti, göç, tarım ve su kaynakları gibi konularda yapılan planlamalar için kritik bir bilgidir. Sınır komşuları ile olan ilişkilerin iyi yönetilmesi, barışın korunması ve bölgesel istikrarın sağlanması açısından da hayati öneme sahiptir. Bu bağlamda, coğrafi bilgilerin edinilmesi, halkın bilinçlenmesi ve devlet politikalarının belirlenmesi açısından oldukça değerlidir.

MEB Sosyal Kitabı Sayfa 90 Kara Sınır Olan Komşularımız yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Ülkemizle Kara Sınırı Olan Komşu Devletler Hakkında Bilgiler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bayrak Bir Millet İçin Ne İfade Etmektedir? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Mustafa Kemal’in Yunan Bayrağına Basmaması Hakkında Neler Söyleyebilirsiniz? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

İstiklâl Marşı’nı Okuduğunuzda Neler Hissediyorsunuz? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Ulusal Bir Marş Yazımına İhtiyaç Duyulmasının Nedeni Nedir? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Afetin ortaya çıkmasının sebepleri:

Sel afetinin ortaya çıkmasının sebepleri arasında aşırı yağışlar, toprak doygunluğu, buzul erimesi ve yetersiz altyapı önemli bir yer tutar. Yoğun ve uzun süreli yağışlar, yer altı su seviyesinin yükselmesine ve yüzey akışının artmasına yol açar. Ayrıca, toprak suyu emme kapasitesini doldurduğunda, suyun yüzeye akması kaçınılmaz hale gelir. Mevsimsel sıcaklık artışları da buzul erimesini hızlandırarak su seviyelerini artırabilir. Yetersiz drenaj sistemleri ve su yolları, suyun tahliye edilmesini engelleyerek sel riskini artırır. Bitki örtüsünün yok edilmesi, toprağın suyu tutma kapasitesini azaltarak yüzey akışını artırırken, bölgenin jeolojik özellikleri de sel olaylarının meydana gelmesinde etkili olabilir. Bu faktörlerin birleşimi, sel afetlerinin ortaya çıkma riskini önemli ölçüde yükseltir.

Afetin oluşmasına etki eden doğa kaynaklı olay/olaylar:

Sel afetinin oluşmasına etki eden doğa kaynaklı olaylar arasında aşırı yağışlar, kar erimesi ve toprak kaymaları önemli bir yer tutar. Yoğun ve ani yağışlar, suyun yer altına sızma kapasitesini aştığında, yüzey akışını artırarak sel riskini yükseltir. Özellikle kış aylarında biriken karların yaz aylarında hızla erimesi de, su seviyelerinin aniden yükselmesine ve dolayısıyla sel oluşumuna neden olabilir. Ayrıca, toprak kaymaları, zemin doygunluğu ve bitki örtüsünün azaldığı bölgelerde meydana geldiğinde, suyun akışını etkileyerek sel durumunu tetikleyebilir. Bu doğal olayların bir araya gelmesi, sel afetlerinin şiddetini ve yaygınlığını artırarak ciddi zararlara yol açabilir.

Afetin ortaya çıkaracağı etkiler:

Sel afetinin ortaya çıkaracağı etkiler, hem insan yaşamını hem de doğal çevreyi derinden etkileyebilir. İlk olarak, su baskınları nedeniyle evler, iş yerleri ve altyapı tesisleri ciddi hasar görebilir, bu da maddi kayıplara yol açar. Ayrıca, sel olayları sırasında can kaybı ve yaralanmalar yaşanabilir, bu da toplumsal huzursuzluğu artırır. Tarım alanları su altında kalabilir, bu da gıda üretimini ve kırsal ekonomiyi olumsuz etkiler. Sel, su kaynaklarının kirlenmesine de yol açabilir, bu durum insan sağlığını tehdit eden su kaynaklarının azalmasına ve su borne hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Ek olarak, ekosistemler zarar görerek biyoçeşitlilik azalabilir, doğal yaşam alanları tahrip edilebilir. Tüm bu etkiler, afet sonrası iyileşme sürecini zorlaştırarak, toplumun genel yaşam kalitesini düşürebilir.

Afetin etkilerini önlemeye yönelik alınan tedbirler:

Selin etkilerini önlemeye yönelik alınan tedbirler, hem yapısal hem de yönetimsel önlemleri içermektedir. Öncelikle, su yollarının düzenlenmesi ve güçlendirilmesi, sel riskinin azaltılmasında kritik bir rol oynar; bu bağlamda, nehir ve dere yataklarının ıslahı, drenaj sistemlerinin iyileştirilmesi ve su havzalarının korunması önemlidir. Ayrıca, yerel yönetimlerin afet risk yönetimi planları oluşturması ve bu planların halka duyurulması, toplumun sel durumlarına karşı bilinçlenmesine katkı sağlar. İnşaat ve arazi kullanım yönetmeliği ile yapıların sel riski taşıyan bölgelerde inşaatına sınırlamalar getirilmesi de, olası hasarları azaltır. Eğitim ve tatbikatlar aracılığıyla, bireylerin acil durum yönetimi konusunda bilinçlendirilmesi de etkili bir önlem olarak öne çıkar. Son olarak, yeşil alanların artırılması ve bitki örtüsünün korunması, toprak erozyonunu önleyerek suyun yeraltına sızmasını kolaylaştırır ve sel riskini önemli ölçüde azaltır. Bu tedbirler, sel afetlerinin olumsuz etkilerini en aza indirmek için bütüncül bir yaklaşım sergiler.

Afetin etkilerini önlemek için tedbir alan kuruluşlar :

Sel afetinin etkilerini önlemek için tedbir alan kuruluşlar, devlet kurumları, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası organizasyonları içermektedir. Devlet kurumları, özellikle AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı), sel riski yönetimi konusunda planlama ve koordinasyon görevini üstlenir. Yerel yönetimler, kendi bölgelerinde altyapı iyileştirmeleri yaparak, su yollarının düzenlenmesi ve drenaj sistemlerinin güçlendirilmesi gibi projeleri hayata geçirir. Ayrıca, sivil toplum kuruluşları, halkı bilinçlendirmek ve afet öncesi, sırası ve sonrasında yardım sağlamak için aktif olarak çalışır. Uluslararası organizasyonlar ise, özellikle büyük ölçekli felaketlerde, yardım ve destek sağlayarak yerel kuruluşlarla iş birliği yapar. Bu kuruluşlar, afet risklerini azaltmaya yönelik stratejiler geliştirerek, toplumun dayanıklılığını artırmak için önemli bir rol oynamaktadır. Tüm bu kuruluşların iş birliği, sel afetinin etkilerini minimize etmek için kritik öneme sahiptir.

MEB Ders Kitabı Sayfa 81 Yaşadığınız İlde Meydana Gelebilecek Bir Afet yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.