Havza Atatürk Evi Müzesi – Samsun

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 25 Mayıs–13 Haziran 1919 tarihleri arasında Milli mücadelenin ilk meşalesini yaktığı dönemde ilk karargahı olarak kullandığı Mesudiye Oteli, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu kararıyla taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Osmanlı tapu kayıtlarından anlaşıldığı kadarıyla binayı otel haline getirerek işletmeye açan ilk kişi Havza eşrafından Hurdazlı İsa Efendi isimli bir şahıstır. Mesudiye Oteli’ni bir süre kendisi çalıştıran İsa Efendi 1917 yılında oteli, o yıllarda aynı zamanda Maarif Hamamı’nın da müsteciri olan Ali Baba’ya devreder. Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basışından altı gün sonra karargâhını Havza’ya taşıyacağı haberi üzerine dönemin Kaymakamı Fahri Bey, o yıllarda Havza’nın en seçkin konaklama merkezi durumunda olan Ali Baba’nın Mesudiye Oteli’ni bir aylığına kiralamış, Paşaya ve karargâhında bulunan askeri ve sivil memurların istirahatine tahsis etmiştir.

Cadde üzerinde bulunan kâgir bina zemin kat üzeri iki katlıdır. Birinci katta 4, ikinci katta 5 oda bulunmaktadır. Tavan ve tabanı ahşap olan bina kırma çatı ile örtülüdür. Otelin birinci katında kuzeybatı ve kuzeydoğu yönünde bulunan karşılıklı iki oda biri çalışma odası diğeri yatak odası olarak paşa için hazırlanmış, maiyetindeki askeri ve sivil memurların bir bölümü otelin üst katında bulunan odalara yerleştirilirken bir bölümü de Havza’nın ileri gelenlerine ait konaklarda ağırlanmışlardır.

Çalışma Odası: Atatürk’ün Havza’da bulunduğu 25 Mayıs–13 Haziran 1919 tarihleri arasında çalışma odası olarak kullandığı bölümdür. Havza’da bulunduğu süre içerisinde kendisini ziyarete gelen birçok heyeti burada kabul etmiştir. Bu odada sergilenen telgraf maniplesi Mustafa Kemal Paşa’nın başta Havza Genelgeleri olmak üzere Havza’da yaptığı yazışmaları arkadaşlarına, ordu komutanlarına, Valilere ve ilgili diğer kimselere ilettiği ilk haberleşme aygıtıdır. Türkiye Cumhuriyeti için yaptırılmış olan ilk Cumhurbaşkanlığı forsu da çalışma odasında sergilenen eserler arasındadır.

Yatak Odası: Atatürk Havza’da bulunduğu süre içinde bu odada istirahat etmiştir. Odada yer alan karyola, yatak, yatak örtüsü ve diğer yatak odası takımının tamamı Atatürk’ün Havzaya geldiği yıllara ait orijinal eşyalardan seçilmiştir.

Havza Odası: Birinci kattadır. Bu odadaki en önemli eser Atatürk’ün el yazısı (Osmanlıca) ve imzası bulunan bir belgedir. Mustafa Kemal Paşa Havza’ya geldiğinde Mesudiye oteline iner inmez (Bir iddiaya göre de Havzaya gelmeden bir gün önce) bölge hakkında bilgi sahibi olmak için hazırlayarak cevaplanmak üzere Havza Kaymakamı Fahri Bey’e verdiği on iki maddelik soru listesidir. Cumhuriyetin ilk yıllarında Havza konulu küçük bir fotoğraf sergisi, Milli Mücadele yıllarında Rum çetelerinin düzenlediği saldırı ve katliamları belgeleyen bazı fotoğraflar, Atatürk’le birlikte Havza’ya gelen subaylara ve sivil memurlara ait fotoğraflar ve Atatürk’ün Havza’da yayınladığı Milli Mücadelenin “ilk genelgesi” ile burada yapmış olduğu yazışmalar ve Kurtuluş Savaşı’nın başlatılmasına dair belgelere ait örnekler Havza Odası’nda sergilenmektedir.

Diğer Oda ve Salonlar: Salon bölümlerinde Atatürk’ün Havza’ya geldiği yıllara özgü eşyalar, Mili Mücadelede kullanılan bazı silahlar ve Milli Mücadele yıllarını anlatan çeşitli kitaplar sergilenmektedir. Aralarında Atatürk’ün kullandığı yemek takımının da bulunduğu bu eşyalar arasında 19’uncu yüzyıl sonları ile 20’nci yüzyıl başlarında Havza yöresinde kullanılan kadın giysileri, mutfak eşyaları, çıkrıklar ve üst kat salon bölümünde bulunan eski Türk evlerine özgü oturma odası takımı ziyaretçilerin yoğun ilgisini toplamaktadır.

Atatürk’ün Milli Mücadele süresinde gittiği/bulunduğu, kongreler düzenlediği ve çalışmalarının merkezi haline getirdiği kentlerin adına ithaf edilerek düzenlenen; başta Havza, Amasya, Erzurum, Sivas ve Ankara odalarında, Atatürk’ün bu kentlerde yapmış olduğu bu görüşmelerle ilgili fotoğraflar, buralarda yapmış olduğu yazışmalarla ilgili belgeler ve bu kentlerimizin tarihi ile ilgili bazı bilgiler yer almaktadır.

Samsun Gezilecek Yerler

Kaynak: Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü