Hatuniye Külliyesi Hatuniye Cami – Amasya
Hatuniye Mahallesi’nde, Yeşilırmak’ın hemen kıyısında yer alan cami Sultan II. Bayezid’in eşi ve Şehzade Ahmet’in annesi Bülbül Hatun tarafından 1510 yılında yaptırılmıştır. Asıl olarak cami, hamam ve sübyan mektebinden oluşan bir külliyedir. Camiye kuzeyindeki alçak yay kemerli kapıdan girilir. Kuzey cephesi, birbirine sivri tuğla kemerlerle bağlı altı sütunun oluşturduğu beş gözlü bir son cemaat yeriyle kapatılmıştır. Bu bölümün duvarları ana ibadet mekanının duvarlarından daha yüksektir. Kemerlerin üstü, bütün cepheyi kaplayacak biçimde Meander motifiyle süslüdür. Son cemaat yerinin üzeri beş küçük kubbeyle örtülmüştür. Kubbelerden sadece ortadaki sekizgen bir kasnak üzerine oturtulmuş, diğerleri kasnaksız kullanılmıştır.
Dikdörtgen planlı caminin duvarları moloz taştan örülmedir. İbadet mekanının orta kısmında bulunan iki payenin duvarlara birleştirilmesiyle iç mekan altı bölüme ayrılmıştır. Yanlardaki bölümlerden daha geniş ve yüksek olan ortadaki iki bölümün üzeri iki kubbeyle örtülüdür. Caminin kuzey-batı köşesinde tuğla örgülü, tek şerefeli minaresi bulunur. Sübyan Mektebi caminin hemen doğusunda yer alır. Sivri kemerli, taş çerçeveli girişi, caminin de girişinin bulunduğu Hazeranlar Sokağı üzerindedir. Moloz taştan örülen duvarlarda enlemesine üçer sıralık tuğla örgüler bulunur. Girişin bulunduğu cephede yine sivri kemerli üç pencere yer alır. Kemerlerin üst kısımlarında tuğlaların değişik biçimlerde dizilmeleriyle geometrik süslemeler oluşturulmuştur. Batı cephesinde de içeriye açılan alçak kemerli bir kapı ve duvarın üst kısmına yakın iki pencere yer alır. Tek katlı yapının içi büyükçe tek bir oda olarak inşa edilmiştir. Yapının ilk halinde çatı çift kubbeyle örtülüdür. Ancak sonradan kubbeleri yıkılmış, binanın üstü ahşap çatıyla kapatılmıştır. Yer ve tavan döşemeleri ahşaptandır.