Emirzeli (İmirzeli) – Mersin

Bugünkü köy yerleşimi kuzeyde ve güney yamaçta kurulmuştur. Ören yeri ise iki büyük yamaç ve bir çukur bölümden oluşmuştur. Kuzey yamaç üzerindeki peristylli tarzda bir evin sütunları hala yerindedir. Bunun üzerinde iki katlı Erken Bizans Dönemi’ne ait bir ev vardır. Bu evin geniş kapı lentosu üzerinde ortada haç, iki yanında tavus kuşu motifi yer almaktadır. Yine bu evin biraz daha ilerisinde Olbalı rahipler tarafından yaptırılmış, bugünkü haliyle çok tahrip olmuş ve Helenistik Dönem’e tarihlenen bir Kule yer almaktadır. Kulenin güney duvarında phallos sembolü görülmektedir. Yerleşimin güney yamacı ise kiliselerin yapımı için kullanılmıştır. Burada üç tane arka arkaya yapılmış kilise bulunmaktadır. Kiliselere ait yapılışlarına dair yazıtlarının olmaması nedeni ile isimleri anlaşılamadığından bu kiliseler numaralandırılmışlardır. Batıda yer alan ilk kilisenin (1 No’lu Kilise) nartheks ve apsisinin bir kısmı günümüze ulaşmıştır.

Doğudaki kilise (3 No’lu Kilise) ise tamamen yıkılmıştır. Bunlarla kıyaslandığında ortadaki kilisenin (2 No’lu Kilise) günümüze daha iyi ulaştığı görülmektedir. Yine buradaki kiliselerin üçü de bazilikal planlı, üç nefli olup, orta nefleri doğuda yarım yuvarlak apsis ile son bulmaktadır. Apsisin içinde bulunduğu bemanın kuzey ve güneyinde yer alan, simetrik olarak düzenlenmiş yan odalar vardır. Kiliselerde kullanılan malzeme düzgün küçük kesme taştır. Bu kiliseler genel özellikleriyle 5. ve 6. yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedirler. İki yamacın arasında kalan bölümde ise ortadaki kilisenin hemen altına düşen yerde büyük bir çukur vardır. Bu büyük çukur Roma Dönemi’ne ait bir kutsal alan olarak gösterilse de (Hellenistik) etraftaki büyük sütun ve kaideleri, buranın sarnıç olabileceği fikrini akla getirmektedir. Yine bu çukur olan bölümde evlerin giriş kapılarının çerçeveleri ayakta kalmıştır. Güney yamaçta iki tane Roma Dönemi’ne ait küçük nekropol alanları bulunmaktadır. Ören yerinin batı ve kuzeyini çevreleyen vadi içerisinde de mimari kalıntılar ve kaya mezarları yer almaktadır.

Kaynak: Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü arşivi.