Çavuştepe Kalesi – Van
Bol Dağı silsilesinin batı ucunda kurulmuş olan kale, aşağı ve yukarı kalelerden oluşmaktadır. Kale II. Sarduri tarafından M.Ö. 764-734 tarihleri arasında yaptırılmıştır. Kale kurucusuna izafeten, Sardur’un şehri anlamında “Sardurihinili” olarak adlandırılmaktadır. Burası İ.Ü. Edebiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Arif Erzen tarafından 1961-1986 yılları arasında yürütülen kazılar sonucunda ortaya çıkarılmıştır. Yukarı kale aşağı kaleden 30 metre yükseğe kurulmuştur. İçerisinde Haldi Tapınağı ile bir açık hava tapınağı bulunmaktadır. Etrafında iri blok taşlarla örülmüş surları mevcuttur.
Aşağı Kale tepenin sırtında 800 metre uzunluğunda bir alanı kaplamaktadır. İki tarafta uç kale yöntemiyle yapılmış surları dikkat çekmektedir. Düzgün kesilmiş kalker bloklarıyla inşa edilmiş surları doğrudan ana kayaya oturmaktadır. Doğudan batıya doğru sıralanan ahır yapıları, depo binaları, tapınak, saray binaları ve sarnıçlardan oluşmaktadır. Tanrı İrmuşini adına inşa edilmiş tapınak üzerinde çivi yazılı kitabesi bulunmaktadır. Rizalitli Kule tipli tapınaklar grubunda önemli bir yapıdır. Doğu tarafında kapısı ve bazalt taşlarından cephesi bulunmaktadır. Kalenin diğer önemli yapılarını anakayaya oyulmuş sarnıçlar, saray ve depo binaları oluşturmaktadır.
