Amasya Saat Kulesi – Amasya

Saat kuleleri fonksiyonları ve mimarileri itibariyle Anadolu Türk Mimarisi içerisinde farklı bir yer teşkil etmektedir. Asıl işlevleri zamanı göstermek olup, yangın ve gözetleme kulesi gibi muhtelif fonksiyonlara da hizmet etmişlerdir. Ayrıca resmi kuruluşların ezani saat yerine batıdaki gibi güneş saatiyle çalışma düzenine girmesine sebep olmuştur.

Amasya Saat kulesi Amasya Şehir Merkezinde Hükümet ( Helkıs) Köprüsünün batı yanında yer almaktadır. Eser 1865 yılında, Amasya Mutasarrıfı Şair Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır. İlk inşasının hemen ardından bir yangına maruz kalan kule asıl talihsizliği 1940 yılının şubat ayında yaşamış ve zamanın Valisi Talat ÖNCEL tarafından bitişiğindeki ahşap helkıs köprüsünün yıkılıp betonarme olarak yeniden yapılması sırasında köprü inşasına engel olduğu gerekçesi ve yerine daha modern bir saat kulesi yapılması vaadiyle ortadan kaldırılmıştır. Halan mevcut saat kulesi ise 18 Haziran 2002 tarihinde Amasya Valisi Hüseyin POROY tarafından asli haline uygun bir şekilde tekrar yapılmıştır. İnşaa malzemesi düzgün kesme taş, tuğla ve ahşaptır.

Kule esasen bir minare görünüşüne sahiptir. Kaide kare planlı, silindirik gövdeli ve düzgün kesme taş malzemelidir. Doğu cephesinde yarım daire kemerli bir pencere açıklığı, kuzey cephesinde ise yarım daire bir kemerli kapı ile iki pencere açıklığı ter alır. Gövde dört yöne doğru hafifçe daralan testere dişi biçimi tuğla dizileri ile kademelendirilmiş bir pabuç üzerinde silindirik bir kütle halinde yükselir ve tamamen tuğla malzemedir.

Gövdenin üst kısmı silindirik bir bilezikten sonra şerefe şeklinde düzenlenmiştir. Şerefe altı üç sıra testere dişi ve aralarındaki düz tuğla dizilerinin nöbetleşerek, üst üste ve dışa doğru peş peşe taşırılması ile genişletilmiş, eşit mesafeli ince çubuk demirlerle de şerefe korkuluğu yapılmıştır. Petek niteliğindeki kısım, bir karenin köşeleri pahlanmak suretiyle kendi içerisinde, iki kademeli bir kütle halinde tamamen ahşap malzeme kullanılarak yapılmıştır. Alt bölümün ana akslarında, dairevi kadranlı birer saat, üst bölümün ana akslarında ise yarım daire kemerli büyük birer açıklık yer alır. Her iki kademe profilli bir silme ile birbirinden ayrılmıştır. Kulenin üzeri geniş saçaklı basık bir çatı ile örtülmüştür.

Kaynak: Amasya Müze Müdürlüğü