DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI NEDİR?

Dereceli puanlama anahtarları; öğrencilerden beklenen performansın sınırlarını belirleyen, puanlama için bir çerçeve oluşturan ve öğrencilerin yaptıkları çalışmaların değerlendirileceği ölçütleri sunan puanlama araçlarıdır.

Dereceli puanlama anahtarı sayesinde öğrenci çalışmada ondan istenenleri ne kadar yaptığını ve neleri eksik yaptığını görme fırsatı bulur. Dereceli puanlama anahtarları, pek çok farklı ölçme ve değerlendir- me aracıyla birlikte öğrencinin performansını önceden belirlenmiş kriterler doğrultusunda değerlendir- me amaçlı kullanılabilir. Öğrenciler göreve başlamadan önce kendisinden neler beklendiği konusunda fikir sahibi olurlar. Dereceli puanlama anahtarları öğrencilere güçlü ve zayıf yönleri hakkında geri bildirimler sağlar. Analitik ve bütüncül olmak üzere iki tür dereceli puanlama anahtarı vardır.

1. BÜTÜNCÜL DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

Öğrencinin performansının bütün olarak değerlendirilmesini sağlar. Öğrencinin yaş düzeyi, performansın boyutlandırılması ve varsa daha önce kullanılan anahtarların incelenmesi dikkate alınarak kullanımına karar verilmelidir.

Öğrenciye verilen görevde özellikler en zayıf ve en güçlü olarak tanımlanıp öğrencinin puanlama yapması sağlanır.

Bütüncül dereceli puanlama anahtarının

öğrenci çalışmasının kısa sürede değerlendirilmesi gerektiğinde (günlük ödevler vb.),

dereceli puanlama anahtarı ile ölçülecek performansın genel değerlendirilmedeki ağırlığı az oldu- ğunda (ünite sonu çalışmaları),

ölçülecek performans boyutlarının ayrımı zor olduğunda, öğrencinin yaş düzeyi küçüldükçe seçilmesi daha uygundur.

2.   ANALİTİK DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

Analitik dereceli puanlama anahtarında performansın puanlanacak özellikleri belirlenerek bu boyutlar ayrı ayrı puanlanır. Değerlendirme için ayrılan süre, öğrencinin yaş düzeyi ve özelliklerin ayrı ayrı puanlanabilme durumları uygunsa kullanımı tercih edilir.

Analitik dereceli puanlama anahtarının

ölçülecek performans çok boyutlu olduğunda,

performans boyutlarının derecelendirilmesi kolay olduğunda, performans boyut ve düzeyleri gözlenebilir olduğunda,

performansın değerlendirilmesinde kullanılacak süre yeterli olduğunda (proje, araştırma, vb.), ter- cih edilmesi daha uygundur.

Bütüncül veya analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılırken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önerilir:

Puanlama anahtarı geliştirirken önce değerlendirmesi yapılacak öğrenme çıktıları ve bu çıktılarla görülmek istenen bilgi, beceri, tutum vb. belirlenmelidir.

Bütüncül ya da analitik dereceli puanlama anahtarlarının hangisinin kullanılmasının uygun olduğu- na karar verilmelidir.

Dereceli puanlama anahtarında kullanılacak her bir düzey açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmelidir. Hazırlanan puanlama anahtarı öğrenciler ve gerekiyorsa diğer paydaşlarla paylaşılmalıdır.

 

Dereceli Puanlama Anahtarı
Ölçütler	Çok İyi (4)	İyi (3)	Orta (2)	Geliştirilebilir (1)	Başarı Puanı
İçerik	Fizik bilimi ile ilişkili disiplinler geniş kapsamlı biçimde sunulmuştur.	Fizik bilimi ile ilişkili disiplinler yeterli biçimde sunulmuş, yan disiplinler göz ardı edilmiştir.	Fizik bilimi ile ilişkili disiplinler kısmen sunulmuş, ana disiplinlere odaklanılmıştır.	Fizik bilimi ile ilişkili disiplinlere sınırlı sayıda yer verilmiştir.
Kavram- lar Arası İlişki	Kavramlar arasın- daki ilişki doğru şekilde kurulmuş ve hiyerarşik yapı benimsenmiştir.	Kavramlar arasın- daki ilişki kısmen doğru şekilde kurul- muş ve hiyerarşik yapı benimsenmiş- tir.	Kavramlar arasında çok sayıda yanlış bağlantı kurulmuş ve hiyerarşik yapıya çok az dikkat edil- miştir.	Kavramlar arasında kurulan ilişkiler hatalıdır ve hiyerar- şik yapıya dikkat edilmemiştir.
Dağılım	Bilgiler  mantıklı ve sistemli biçimde dağılmıştır.	Bazı bilgiler man- tıklı ve sistemli biçimde dağılmıştır.	Çok az bilgi man- tıklı ve sistemli biçimde dağılmıştır.	Hiçbir bilgi mantıklı ve sistemli biçimde dağılmamıştır.
Görsellik	Görsel ögeler bakımından çok etkileyici ve dikkat çekicidir.	Görsel ögeler bakımından kısmen etkileyici ve dikkat çekicidir.	Görsel ögeler bakı- mından az etkileyici ve dikkat çekicidir.	Görsel bakımdan etkileyici ve dikkat çekici ögeler barın- dırmamaktadır.
Sembolle – rin Kulla- nımı	Semboller amaca uygun bir biçimde kullanılmıştır.	Semboller yeterli yoğunlukta ancak anlam ve çeşitlilik- ten uzak kullanıl- mıştır.	Semboller az sayıda ancak anlam ve çeşitlilikten uzak kullanılmıştır.	Semboller az sayıda ve amaca uygun bir biçimde kullanılma- mıştır.
Özgünlük	Zihin haritası özgün ögeler içermektedir.	Zihin haritası kıs- men özgün ögeler içermektedir.	Zihin haritası oldukça az özgün ögeler içermektedir.	Zihin haritası diğer örneklere benzer olup özgün ögeler içermemektedir.