Bağlam Temelli Soru Yazımı
Bağlam temelli öğretim yaklaşımı, öğrencilerin derste öğrendikleri bilgileri gerçek yaşam durumlarında nerede, nasıl kullanacaklarını öğrenmelerini amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, bağlam temelli olarak hazırlanan ders tasarımlarının öğrenme çıktılarını ölçmek amacıyla ağırlıklı olarak bağlam temelli soruların kullanılması ihtiyacını doğurmaktadır.
Bağlam temelli sorular; öğrencinin ilgisini çekebilecek, genellikle gerçek yaşam problemlerinden oluşturulan bir yazı, senaryo, grafik, simülasyon içerebilen bağlamlar ile yapılandırılır. Bağlamlar soruların somutlaştırılmasına yardımcı olur ve öğrenciler soruları zihinlerinde canlandırabilirler. Bağlam temelli soruların kullanılmasındaki en önemli amaç, derste edinilen teorik bilgi ile pratiği bir araya getirerek gerçek yaşam durumları ile dersteki kavramların arasında ilişki kurdurmaktır.
Bağlam temelli sorular genelde bir düşünme süreci sonunda çözüme ulaştırılabildiği için bu süreçte öğrencilerde üst düzey bilişsel becerileri harekete geçirerek öğrencilerin hipotezler geliştirmelerine, çözüm yöntemleri tasarlamalarına ve bu sayede birçok beceri geliştirmelerine katkı sağlamaktadır. Bağlam temelli sorular üretilirken bağlam seçimi kritik önem taşır. Amaca uygun ve kaliteli yazılmış bağlam temelli bir soruyu çözmek için öğrencinin belli basamaklardan geçmesi beklenir. Bağlam temelli sorunun çözümü esnasında öğrencilerin geçmesi beklenen süreçler şunlardır:
- Problemi anlayabilmeli ve hayal edebilmeli,
- Öğrendiği kavramlar, kurallar ve kanunlar ile soruyu çözümleyebilmeli,
- Soruya nasıl bir çözüm üreteceğini planlayabilmeli, planı uygulamaya koyabilmeli,
- Bulduğu çözümün sorunun doğru çözümü olup olmadığını değerlendirebilmelidir.
Soru yazım adımları şu şekilde özetlenebilir:
- Bağlam Oluşturulması: Öğrencinin uzak-yakın çevresinde karşılaştığı/karşılaşabileceği, öğrenciyi üst düzeyde düşünmeye yönelteceği, öğrenci için önemli ve anlamlı bir içerik taşıması, yanıtlama için gereksiz içerikten arınık olarak verilmesi, Net, gerçekçi verilere dayalı olması, problem durumunun cevabı ezber bir bilgi olmaması gerekir. Bağlamın uzunluğu öğrencinin gelişimsel özelliklerine uygun olması gerekir. Bir bağlama dayalı birden fazla soru sorulmalı, soru sayısı 2-5 aralığında olmalıdır.
- Soruların Hazırlanması: Bağlam ile ilişkili açık uçlu, kısa yanıtlı, çoktan seçmeli vb. formatlarda soru veya soruların hazırlanması,
- Puanlama Araçlarının Geliştirilmesi: Geri bildirim için cevap ya da puanlama anahtarlarının geliştirilmesi.
- Bağlam ve soruların yazılmasında diikkat edilecek hususlar şu şekildedir:
- Bağlam, öğrencinin yakın veya uzak çevresinde karşılaştığı ya da karşılaşabileceği, onun için anlamlı ve önemli bir içeriğe sahip olmalıdır.
- Içerik, öğrenciyi üst düzey düşünmeye yönlendirecek nitelikte olmalı ve gereksiz bilgilerden arındırılmış şekilde sunulmalıdır.
- Bağlam, yalnızca problem durumunu net bir şekilde ifade etmeli ve dikkat dağıtıcı unsurlar barındırmamalıdır.
- Verilen bilgiler gerçekçi olmalı ve soruların çözümü ezbere dayanmamalıdır; öğrencinin düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik olmalıdır.
- Bağlamın uzunluğu, öğrencinin yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak belirlenmelidir.
- Bağlam üzerinden birden fazla soru sorulmalı ve bu sorular 2 ile 5 arasında olmalıdır.
- Problemin çözümünün adımlar içermesi ve soruların bağlamdan bağımsız cevaplanabilir olmalıdır.