7. Sınıf 5. Ünite Sözlüğü

Yazar Erkan İsanmaz Son güncelleme Eyl 17, 2022

7. Sınıf 5. Ünite Kavramlar Sözlüğü

Ahilik: Selçuklular ile Osmanlılar döneminde Anadolu’da sosyal dayanışmayı amaçlayan esnaf, zanaat gibi çalışma kollarını içine alan sosyal örgütlenme.

Cebelu: Tımar sisteminde tımar toprağını alan kişilerin, topraktan kazandıkları ürünün parasıyla devlete yetiştirdiği asker.

Cerrah: Ameliyat yapan uzman hekim.

Çırak: Bir işi öğrenebilmesi için o işin erbabının yanında çalışıp ona yardım ederek işi öğrenen kimse.

Çiftbozan: Toprağını üst üste ekmeyen çiftçiden alınan ceza vergisi.

Derebeyi: Avrupa’da Orta Çağ’da çok geniş toprakları bulunan ve topraklarını derebeylik düzenine göre yöneten kimse.

Dirlik: Osmanlı Devleti’nde hizmet karşılığında verilen toprak yönetim sistemi.

Dirlik Arazi: Osmanlı Devleti’nde geliri devlet memurlarına ve askerlere maaş ve görev karşılığı olarak verilen topraklar.

Enderun: Büyük sarayların harem ve hazine dairelerinin bulunduğu iç kısmı. Osmanlı Devleti’nde kapıkulu denen kişilerden devlet adamı yetiştiren orta ve yüksek eğitim kurumu.

Endüstri: İhtiyaç duyulan türlü nesne araç gereç aygıt makine ve benzerlerinin yapımı için gerekli yarı işlenmişi maddelerin fabrikalarda toplu olarak iş bölümü ile makinelerle üretilmesi etkinliği.

E-Ticaret: Genel Ağ üzerinden yapılan alışveriş.

GAP: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde barajlar ve sulama kanalları yaparak tarımsal verimi
artırmak amacıyla oluşturulan bir proje.

Has: Osmanlı Devleti’nde geliri 100 bin akçeden fazla olan dirlik.

İkta: Devlete ait olan, maaş yerine kişilere verilen, üzerinden elde edilen gelir.

İltizam: Vergilerden birini bedel karşılığında alma toplama yetkisi.

Kalfa: Çırakla usta aşaması arasında bulunan zanaatçı.

Lonca: Belli bir iş kolunda usta, kalfa ve çırakları içine alan dernek.

Miri: Türk-İslam devletlerinde devlete ait olan toprak.

Mültezim: Devlete ait bir yerin gelirini açık arttırma ile üzerine alan kimse.

Oda: Serbest meslek sahiplerinin (esnaf ve sanatkârların) bir araya gelerek kurdukları mesleki dayanışma kuruluşları.

Sanal Mağaza: Genel ağ üzerinden alışveriş yapılan site.

Sanayi: Ham maddeleri işlemek, enerji kaynaklarını yaratmak için kullanılan yöntemlerin ve araçların bütünü, endüstri.

Sanayi İnkılabı: 18. yüzyılın sonları başlarında İngiltere’de başlayan, hayvan ve insan gücü yerine buhar gücüyle çalışan makinelerin kullanılmasıyla başlayan süreç.

Sendika: İşçilerin veya işverenlerin iş, kazanç, toplumsal ve kültürel konular bakımından çıkarlarını korumak ve daha da geliştirmek için aralarında kurdukları birlik.

Senyör: Orta Çağ’da Avrupa’da geniş toprakları olan kimse, derebeyi.

Serf: Derebeylik düzeninde toprakla birlikte alınıp satılabilen köle.

Seri: Bir fabrika veya atölyenin uzun bir süre aynı iş üzerinde çalıştığı üretim tipi.

Sivil Toplum: Bireylerin ve grupların devletten kaynaklanmayan ve devletçe yönetilmeyen her türlü toplumsal faaliyet.

Sosyal Devlet: Devletin vatandaşlarının toplumsal ve ekonomik varlıklarını iyileştirmek için önemli roller üstenerek bu yolda vatandaşlarına olanaklar sunması.

Tablet: Eski uygarlıklardan kalma, pişmiş veya güneşte kurutulmuş kilden yapılmış, üzerinde çivi yazısı ile metin yazılı belge.

Teknisyen: Bir işin bilim yönünden çok, uygulama ve pratik yönü ile uğraşan kimse.

Tımar: Osmanlı’da savaşta başarı gösteren askerler ile devlet görevlilerine hizmet karşılığı verilen toprak.

Usta: Bir zanaatı gereği gibi öğrenmiş olan ve kendi başına yapabilen kimse.

Üretim: Topraktan, hayvanlardan, bitkilerden vb. ürün sağlama, mal ve hizmet olarak yeni şeyler ortaya koyma, üretme işi.

Vakfiye: Bir vakfın şartlarını bildiren belge, vakıfname.

Vakıf: Bir hizmetin, bir işin gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmi bir yolla ayrılarak bir kimse tarafından bırakılan mülk veya para ve bu hizmeti yapmak için oluşturulmuş (hayır) kurumları.

Zanaat: İnsanların maddeye dayalı ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan, öğrenimle birlikte tecrübe ve ustalık gerektiren iş.

Zeamet: Osmanlı Devleti toprak düzeninde yıllık geliri 20.000 akçeyle 100.000 akçe arasında olan topraklar ve bu topraklardan alınan vergi.

Diğer Ünitelere Ait Sosyal Bilgiler Kavram Sözlüğü