Halef Sultan Zaviyesi – Tokat

İvaz Paşa Mahallesi’nde bulunan yapının batı cephedeki taç kapısında dört satırlık kitabe yer alır. Kitabeye göre yapı; Sultan Mesud’un ikinci saltanatı döneminde, IV. Kılıçarslan’ın kızı Huand Hatun’un hizmetinde bulunan Halef bin Süleyman tarafından H.691(M.1291-92) yıllarında inşa ettirilmiştir. İnşa kitabesi dışında yapının taç kapısı yanında yer alan iki pencere üzerinde ayet kitabeleri bulunmaktadır. Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen planlı yapı giriş mekanı ve birimleriyle bir ana mekan ve eyvandan oluşmaktadır. Yapıya batı cephenin ortasında yer alan taçkapıyla girilmektedir. Taç kapıdan girilen doğu-batı doğrultulu dikdörtgen giriş mekanına kuzeyden tonoz örtülü dikdörtgen giriş mekanına kuzeyden tonoz örtülü dikdörtgen iki oda, güneyden birbiriyle bağlantılı kare planlı iki oda açılmaktadır. Güneydeki odalardan birincisinin güney duvarında mihrap nişi, batı duvarında bir pencere yer alır ki, özelliklerinden buranın mescit olduğu anlaşılmaktadır. Mescit odasının güney duvarı kçşesinden bir kapıyla geçilen kare planlı ikinci odanın batı ve doğu duvarlarında birer pencere yer alır. Doğu duvardaki pencere eyvana açılmaktadır. İkinci oda türbe olarak kullanılmıştır. Kare planlı bu iki oda kubbeyle örtülüdür.

Giriş mekanın doğusundan bir kapıyla kare planlı ana mekan ve onunla bağlantılı güneyde yer alan eyvana ulaşılır. Ana mekan kubbeyle, eyvan tonozla örtülüdür. Ana mekanın kuzeyinde tonoz örtülü dikdörtgen bir mekan bulunmaktadır. Duvarlarında geniş nişlerin görüldüğü bu mekan özel kullanıma ayrılmış olmalıdır. Yapının tüm cephelerinde altta dikdörtgen formlu pencereler, üstte mazgal pencereler yer almaktadır. Beden duvarları moloz taş yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Kubbeye geçişlerde, kemerlerde ve üst örtüde tuğla,köşelerde, pencere söveleri ve taçkapıda kesme taş kullanılmıştır. Süslemesi bulunmayan taçkapıda iki renkli taş düzenlemesi dikkat çekmektedir.

Kaynak: Tokat Merkez ve İlçeleri Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Envanteri 2010

Tokat Gezilecek Yerler