Behzad-I Veli Cami – Tokat

Hacı Behzad-ı Veli Vakfına aittir.

H.942 M. 1536 Şirvanlı Hoca Behzat tarafından yaptırılmıştır. Kabri Caminin Kıble tarafındadır.

İlk kitabenin altında kapı lentosunun üzerinde üç kıta halindeki şiir şeklindeki kitabede caminin II. Abdulhamid döneminde halk tarafından genişletildiği yazmaktadır. Duvarlar ve pencereler dikkatli incelendiğinde Kubbe ile örtülen kısım ile tonoz ile örtülü kısım arasında duvar örgüsünde ve tuğla pencere kemerleri arasında farklar olduğu görülmektedir

İlk defa tek kubbeli ve son cemaat yeri üç kubbe ile örtülü olarak dönemin mimari anlayışına uygun olarak inşa edilmiş olmalıdır. Caminin ilk kapısı ve kemer şeklindeki talik hatlı kitabesi muhtemelen kubbenin oturduğu kuzey duvarı ortasında idi. Genişletme sırasında kuzey duvarı yıkılarak kubbeli alan ile tonozlu alanı birleştiren geniş bir kemer açıklığına dönüştürülmüştür. İlk kitabe barok süslemelere sahip  tonozlu alanın kuzeyindeki oldukça sade yeni kapı üzerine  taşınmıştır. Minare bu genişletme esnasında eklenmiş olmalıdır.1950 li yıllarda  çekilen fotoğraflardan anlaşıldığı üzere ilk son cemaat yeri mermer sütunları tekrar kullanılarak yeni bir son cemaat yeri yapılmış ancak üstü düz olarak düzenlenerek içerdeki fevkani mahfil bu alanda dışarı doğru genişletilmiştir. Batı duvarında 1908 yılında meydana gelen sel sebebiyle caminin kısmen tahrip olduğu Tokat’lı Ahmet Lütfi Paşa tarafından tamir edildiği yazmaktadır.

Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi