Merkez Çarşı Cami – Artvin

Osmanlı’nın 16.yüzyılda Artvin ve çevresini ele geçirmesinden itibaren bölge İslamlaşmaya başlamıştır.İlk zamanlar kilise ve manastırların bazıları camiye çevrilerek kullanılsa da,18.yüzyıldan itibaren cami mimari geleneklerine göre yeni camilerin yapımına başlanmıştır. Çarşı (Merkez) Cami’si 1860-1861 (Hicri 1277/1278) yılları arasında,Artvin’in merkezinde,Artvin halkı tarafından yaptırılmıştır.Zamanla eskiyen,hasar gören ve kullanılamaz hale gelen cami 1954 yılında temellerine kadar yıkılarak 1957-1958 yılları arasında bugünkü halini almıştır.Ancak cami temellerine kadar yıkılırken minareye,minbere ve vaaz kürsüsüne dokunulmamıştır.

Dolayısıyla şu anda caminin minaresi,minberi ve vaaz ilk haliyle (1865’ten) aynıdır. İlk dönemdeki yapının planı hakkında bilgi bulunmayan cami, günümüzde; 13.30×13.00 m. ölçülerinde kare planlı ve üzeri tek kubbe ile örtülen harim ile kuzeyde 20.75×9.00 m. ölçülerinde dikdörtgen planlı son cemaat yeri ve kuzeybatı köşesinde yükselen minareden oluşmaktadır. Harimi örten kubbeye tromplarla geçilmekte olup, dıştan iki kademeli, sekizgen kasnağı bulunmaktadır. Son cemaat yeri iki kısımlıdır.

Birinci bölüm, kuzey yönünde altı adet sütun üzerine oturtulan, üzeri kubbeli beş gözlü; diğeri ise ilk kısmı da içine alacak şekilde üç yönden kapalı, doğu-batı doğrultusunda uzanan düz örtülü bir betonarme mekandır. Son cemaat yerinin batı tarafında kuzey-güney doğrultusundaki dikdörtgen mekan yakın zamanda eklenmiştir. Minare gövdesi haricinde tüm yapıda düzgün kesme taş kullanılmıştır. Günümüzde kubbeler kurşunla kaplanmıştır.