Agora – İzmir
AGORA İzmir’in Namazgâh semtinde bulunan Agora, Roma Döneminden (M.S. 2. yy) kalmadır ve Hippodamos şehir planına göre merkeze yakın yerde üç kat halinde inşa edilmiştir. İzmir Agorası İon agoralarının en büyük ve en iyi korunmuş olanıdır. Agora etimolojik olarak “kent meydanı, çarşı, pazar yeri” anlamına gelir. Agora’daki ilk kazılar yapının kuzeybatı bölümünde, 1932-1941 yılları arasında R. Naumann ve S. Kantar tarafından yapılmıştır. 1996-1998 yılları arasında İzmir Müzesi adına kazılara kısa aralıklarla devam edilmiştir. 2002 yılından itibaren de Müze Müdürü M. Taşlıalan tarafından hazırlanan kapsamlı bir proje dâhilinde kazılara yeniden başlanmıştır. Yrd. Doç. Dr. Akın ERSOY başkanlığında kazılar yapılmaktadır. İzmir Agorası’nın dikdörtgen formda, ortaya geniş bir avlu etrafında sütun ve kemerler üzerine inşa edilmiş, üç katlı ve önünde merdiveni olan bileşik bir yapı olduğu anlaşılmıştır. Agora’nın kuzey kapısında bulunan Tanrıça Vesta kabartmasının, ilk dönem kazılarda çıkarılan Zeus Sunağı kabartmalarının devamı olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca Tanrı Hermes, Dionysos, Eros, Herakles heykellerinin yanı sıra birçok erkek, kadın, hayvan heykeli, kabartma, figürin, mermer, kemik, cam, maden ve pişmiş topraktan eserler ortaya çıkarılmıştır. Bulunan yazıtlar 178 depreminde kente yardım edenler hakkında bilgiler vermektedir. AGORA KAZISI ÇALIŞMALAR- PROJELER 2002 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle koordinasyon halinde hazırlanan Agora ve Çevresi Koruma Geliştirme ve Yaşatma Projesi çerçevesinde başlayan çalışmalarda öncelikle agorada 1930’lu ve 1980’li yıllarda yapılan ancak tamamlanamayan kazılar sürdürülmüştür. Yaklaşık 5 yıldır sürdürülen kazı çalışmaları ile bazilika ve batı stoanın büyük bir bölümü ile doğu stoanın kuzey ucu açığa çıkarılmıştır. Bu dönemde kazılarla eşzamanlı olarak sürdürülen restorasyon projeleri dahilinde Faustina Kapısı yeni baştan ayağa kaldırılmıştır. Ayrıca batı stoa cephe sütunlarının ayağa kaldırılması, bazilika ve batı stoa bodrum katındaki eksik kemerlerin tamamlanması çalışmaları da devam etmektedir.
Proje çerçevesinde batıda Eşrefpaşa Caddesi’ne (İki Çeşmelik Yokuşu), kuzeyde ise Anafartalar Caddesi’ne kadar olan alanda kapsamlı bir çevre düzenleme çalışması yapılarak hem bu bölgelerde yer alan ve Antik Çağ’da agora ile ilişkili olduğu bilinen yapılar açığa çıkarılacak hem de halka açık bir arkeoloji ve tarih parkı oluşturulacaktır. Bu amaçla, İzmir Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri daire Başkanlığı’nca kuzeyde yeralan harabe duvarların yıkımına başlanarak agoranın kuzey cephesi büyük oranda açılmıştır. Agora ve Çevresi Koruma Geliştirme ve Yaşatma Projesi, TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni, İzmir Valiliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Ticaret Odası’nın katkılarıyla İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü’nce yürütülmektedir.
