8. Sınıf 5. Ünite Kazanım Değerlendirme Testi – Sivas KÖPRÜ Projesi

Düşünce ve inanç hürriyeti, milli iradenin hâkim olduğu demokratik ülkelerde gelişir. Milli Mücadele’nin hazırlık döneminden itibaren Mustafa Kemal’in öncülüğünde, millet iradesine dayalı, demokratik bir yönetim sisteminin  oluşması için birçok çalışma yürütülmüştür.

Verilen gelişmelerden hangisi demokratik sistemin gelişmesi doğrultusunda yapılan çalışmalara örnek olarak verilebilir?

1929 Dünya Ekonomik Krizi tüm dünyayı etkilediği gibi Türkiye’yi de etkilemiş, özellikle ekonomik alanda yaşanan sorunlar halkın hükümete tepki göstermesine neden olmuştur. Mecliste ekonomi politikalarını denetleyecek ve alternatif politikalar üretecek yeni bir partiye ihtiyaç vardı. Bu ihtiyacın farkında olan Atatürk, yakın arkadaşı Fethi Bey’den yeni bir parti kurmasını istedi. Bu isteği yerine getiren Fethi Bey, Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurdu.

Bu bilgiye göre Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasında etkili olan temel faktörün aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

İster iktidar ister muhalefet partisi olsun bütün siyasi partiler ülkeye hizmet için vardır. Muhalefet ve iktidar partileri birbirlerinin tamamlayıcısıdır. Muhalefet partileri, iktidar partisinin icraatlarını takip eder, yanlış gördüğü  uygulamalar hakkında iktidar partisinin uyarır ve kendi önerilerini sunarlar. İktidar partisi de muhalefet partilerinin önerilerini dikkate alarak ülke menfaatlerine en uygun adımı atar. Bu şekilde el ele veren iktidar ve muhalefet  partileri halkın refah ve huzuruna hizmet ederler. Ülkede demokratik yönetim ve anlayışın gelişmesine katkı sağlarlar.

Verilen parçaya göre aşağıdaki çıkarımlardan hangilerini yapabiliriz?
I. Muhalefette en az iktidar kadar gereklidir.
II. Muhalefet partileri demokrasiyi geliştiren unsurlardandır.
III. Muhalefet partileri iktidarın yaptıklarına karşı çıkarlar.

Cumhuriyet ilan edildikten sonra Türkiye’de farklı görüşleri yansıtabilmek için çok partili yaşama geçme girişimleri olmuştur. Ancak bu girişimler uzun süre başarıya ulaşamamıştır.

Verilen bilgiye göre çok partili yaşama geçerek ulaşılmak istenen temel hedef aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Ders sonunda işlenen konu ile ilgili verilen etkinlik kâğıdında, bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y”
sütunu işaretlenecektir.

Buna göre etkinlik kağıdının doğru işaretlenmiş şekli aşağıdakilerden hangisidir?

Mustafa Kemal kendisine yapılan suikast teşebbüsünün ardından” Boşa çıkarılan suikast teşebbüsünden sonra vatandaşlarımdan aldığım mektup ve telgraflar beni çok mutlu etti. Bu elim olayın benim şahsımdan ziyade cumhuriyetimize ve onun prensiplerine yönelik olduğuna şüphe yoktur…” sözlerini sarf etmiştir.

Bu söze göre aşağıda ki çıkarımlardan hangisini yapmamız doğru olmaz?

Milli mücadeleden sonra hızlanan inkılaplar toplumun tamamı tarafından hemen benimsenmemiştir. Çıkarları elden giden ya da inkılapları anlayamayan bazı gruplar yapılan yeniliklere karşı sert tepki göstermiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu tepkilere örnek olarak gösterilebilir?

Demokrasilerde insanlar düşündüklerini ifade etmekte ve inançlarının gereğini yerine getirmekte hürdürler. Demokrasi farklı düşünenleri himaye eder. Her düşünceye saygı, demokrasi tarlasını sulayan bir nehir gibidir. Bu nehir ne kadar güçlü olursa o topraklarda o denli bereketli ekinler boy verir. 

Verilen parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de demokrasinin gelişmesi için yapılan çalışmalara örnek olarak gösterilemez?

• Türkiye'nin ilk muhalefet partisidir.
• Parti “dini düşüncelere saygılıyız” fikrini ileri sürmüştür.
• Rejim karşıtı çıkan bir isyan sonrasında kapatılmıştır.

Bazı özellikleri verilen siyasi parti aşağıdakilerden hangisidir?

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulmasıyla cumhuriyet tarihinde ilk kez çok partili siyasi hayat başladı. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ekonomide serbest girişimi esas alan liberal modeli savunuyordu. Ayrıca parti  programında “Halkın dini inanç ve görüşlerine saygılıyız” ibaresi yer alıyordu. Bu cümle rejim karşıtı kişilere cesaret vermiş ve ülkemizin doğu bölgesinde bir ayaklanma çıkmıştır. Bu ayaklanmayla ilişkili görülen Terakkiperver  Cumhuriyet Fırkası hükümet tarafından kapatılmıştır.

Verilen parçaya göre hangi çıkarımı yapmamız doğru olmaz?

I. Halkın tercihlerinin ülke yönetimine yansıtılmak istenmesi.
II. Hükümeti denetleyecek bir muhalefet partisine ihtiyaç duyulması.
III. 1929 Dünya Ekonomik Buhranının Türkiye’yi etkilemesi.

Verilen nedenlerden hangileri Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasında etkili olan iç nedenlerdendir?

13 Şubat 1925 tarihinde yaşanan Şeyh Sait İsyanı dış politikada olumsuz sonuçlara neden olmuştur.

Şeyh Sait İsyanının sonuçlarından hangisi verilen bilgiyi destekler niteliktedir?

• İlk genel başkanı Mustafa Kemal’dir.
• Devletçi ekonomik modeli savunmuştur.
• Cumhuriyetçi ve Laik devlet anlayışına bağlıdır.
• Köklü inkılapları gerekli görür.

Yukarıda özellikleri verilen siyasi parti aşağıda kilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Bir ülkede muhalefet partilerinin varlığı;

I. İktidara alternatif olması
II. Hükümetin denetlenmesi
III. Çıkarılan tüm kanunlara itiraz etmesi

durumlarından hangileri için gereklidir?

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

• İlk genel başkanı Kazım Karabekir
• Liberal ekonomi modeli
• Cumhuriyet ilkesine bağlıdır.
• İnkılapların zamana yayılarak yapılmasını savunmuştur.

Serbest Cumhuriyet Fırkası

• İlk Genel Başkanı Fethi Bey
• Liberal ekonomi modeli
• Cumhuriyet ilkesine bağlıdır.
• Vergilerin yeniden düzenlenmesini gerekli görmüştür.

Verilen bilgilere göre hangi çıkarımı yapmamız doğru olmaz?

Mustafa Kemal, Türk toplumunun çağdaşlaşması ve demokrasinin yerleşmesi için çalışıyordu. Hükümetin denetlenmesi, Mecliste farklı görüş ve düşüncelerin ortaya çıkmasını istiyordu.

Atatürk’ün bu amaçla yaptığı ancak başarılı olamadığı çalışma hangisidir?

Tabloda ki verilen bilgilere göre aşağıda ki çıkarımlardan hangisini yapmamız doğru olmaz?

Ulusal kurtuluş savaşı bittikten ve Cumhuriyet kurulduktan sonra Türkiye bazı denemelere rağmen demokrasinin bir gereği olarak çok partili hayata geçememiş uzun bir süre tek parti tarafından yönetilmiştir.

Bu durum Türkiye’de aşağıdakilerden hangisini zorlaştırmıştır?

“Büyük Millet Meclisinde ve millet karşısında ulus işlerinin serbestçe tartışılması ve iyi niyet sahibi kişilerin ve partilerin özel görüşlerini ortaya koyarak milletin yüksek menfaatlerini aramaları, benim gençliğimden beri aşık ve taraftar olduğum bir sistemdir.”

Mustafa Kemal’in verilen sözünü, aşağıda ki konu başlıklarından hangisi en iyi karşılar?