Erzurum Kongresi

deneme

starw
Üye
Katılım
14 Tem 2007
Mesajlar
35
Puanları
8
Konum
Türkiye
ERZURUM KONGRESİ (23 TEMMUZ – 7 AĞUSTOS 1919 ) :

 M.Kemal 26 Haziran'da Amasya'dan ayrılarak 27 Haziran'da Sivas'a oradan da 3 Temmuz'da Erzurum'a halkın ve ordunun sevinç gösterileriyle girdi.7/8 Temmuz gecesi M.Kemal 'e görevinden kesin olarak alındığını bildiren bir emir geldi.
 Bunu üzerine M.Kemal hem görevinden hem askerlik mesleğinden ayrıldığını ( İstifa ) bildirdi.Yetkisiz ve sivil olarak görevine devam etme kararı vermişti. Halkının sevgisi ve desteğine güvenmiştir.
 15.Kolordu komutanı Kazım Karabekir Paşa, M.Kemal'e Kolordusuyla hizmetinde olduğunu bildirerek maddi ve manevi bakımdan büyük bir destek sağlamıştır.
 " Mondros Ateşkes antlaşmasında " Altı doğu ilinde ( Vilayet-i Sitte) karışıklık çıkarsa, bu illerin herhangi bir bölümünün işgal hakkını İtilaf devletleri muhafaza ederler " hükmü bulunmaktaydı. Bundaki temel amaç Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurulmasını sağlamaktı.İşte bu tehlikeye karşı, yani doğu Anadolu'nun işgal edilmesi ve parçalanması tehlikesine karşı kurulan "

Doğu Anadolu Müdafa i Hukuk Cemiyeti "nin girişimi ile kongrenin toplanması sağlanmıştır.Amaç doğu Anadolu'da birliği sağlayarak bir Ermeni devleti kurulmasını engellemektir.
 Anadolu’da Milli birliğin kurulması yönünde atılan ikinci adımdır.
 Mondros Ateşkes Antlaşmasının 24. maddesi Doğu Anadolu ile ilgiliydi. Doğu Anadolu’ da altı ilde (Van, Bitlis, Diyarbakır, Erzurum, Harput (Elazığ ) ve Sivas ) karışıklar çıkarsa bu yerler işgal edilebilecekti.
 Amacı Doğu Anadolu’ da Ermenilere yurt sağlamaktı. Doğu Anadolu illerinin haklarının savunulması için Doğ Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
 Cemiyetin yaptığı en önemli iş Erzurum Kongresinin toplanmasını sağlamasıdır.
 Toplantının ilk günü Mustafa Kemal Kongre başkanlığına seçilir.
 Mustafa Kemal kongreye Erzurum Delegesi olarak katılır.
 Mustafa Kemal 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a gelir. Kendisi o günü şöyle anlatır. “Benim Erzurum’a gelişim milletin ateşten bir çember içine alınmış olduğu bir zamana tesadüf etti. Bütün millet bu çemberin içinden nasıl çıkacağını düşünmekte idi.” Mustafa Kemal, Erzurum yolunda iken resmi görevinden alınmıştı.
 Askerlikten istifasını takiben Erzurumluların isteğiyle Doğu Anadolu Müdafaai hukuku milliye Cemiyeti heyet başkanlığına getirildi. Erzurum Kongresi’ni Doğu Anadolu Müdafaai hukuku milliye Cemiyeti 23 Temmuz 1919’da tek katlı bir ilkokul salonunda topladı.
 Toplantıya 62 delege katıldı. Hoca Raif Efendi geçici başkan seçildi. Yapılan oylama ile Mustafa Kemal kongre başkanlığına getirildi.
 Almanya'dan öğrenim görmüş değerli bir aydın olan Cevat Dursunoğlu ile İttihatçılardan Binbaşı , Kazım Yurdalan istifa ederler.
 Onların yerine Mustafa Kemal ve Rauf Bey geçer .Kongre kararları hakkındaki tartışmaların seyri ve özellikle yedinci maddede geçen "asri" kelimesi üzerindeki tartışmalar dikkatle değerlendirilmesi gereken noktalardır.
 Bu konuyla ilgili olarak Cevat Dursunoğlu'nun "Milli Mücadelede Erzurum" adlı eserinde detaylı bilgiler mevcuttur

Kongrenin Toplanmasındaki Amaçlar :

 Bölgenin sorunlarını görüşmek
 Bölgedeki güçleri birleştirmek
 Mücadelenin yöntem ve hedeflerini belirlemek
 Ermeni Devletinin kurulmasını engellemek.

Kongrede Alınan Kararlar:

 Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez. Vatan bir bütündür parçalanamaz. (Doğu illeri ile Trabzon sancağı ve Canik (Samsun) illeri hiçbir sebep ve bahane ile ayrılamaz.)
 Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı, millet birlik olarak kendisini koruyacak ve karşı koyacaktır.
 İstanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa,geçici kaydıyla bir hükümet kurulacaktır.Bu hükümetin üyeleri mili kongre tarafından seçilecek, kongre toplanmamış ise seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.İlk kez geçici hükümet fikri ortaya atılmıştır. Bölgesel bir temsil heyeti seçilmiştir.
 İstanbul Hükümetine alternatif yönetim düşüncesi oluşmaktadır.
 Manda ve Himaye kabul edilemez.
 Hristiyan azınlıklara siyasi hakimiyetimiz ve sosyal dengemizi bozucu imtiyazlar verilemez.
 Ulusal Güçleri(Kuvai Milliyeyi) etkin , ulusal iradeyi egemen kılmak esastır.
 Milli Meclisin ( Osmanlı Mebusan Meclisi ) toplanmasına ve hükümetin yaptığı işlerin meclisce kontrol edilmesine çalışılacaktır. (Meclisin, İstanbul hükümetini denetim altına alması hedeflenmiştir.
 Milletimiz asrın gereklerini, fenle ilgili, sanayii ile ilgili, ekonomiyle ilgili durum ve ihtiyaçlarımızı gerekli görür. (Türk insanının uygar medeniyeti yakalamak için çalışılacağı vurgulanmıştır.)
 Ulusal irade ve toplanan güçler padişah ve halifelik makamını kurtaracaktır.

Sonuç ve Önemi:

 •Vatanın bütün olduğu ve parçalanamayacağı ilk kez burada bildirildi.
 •Kongrenin aldığı kararlardan 1. madde Misak-ı Milli’ dede yer aldı.
 •Ulusal Egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine ilk kez burada karar verildi.
 •Sivas Kongresine ışık tutmuştur.Doğu Anadolu’daki tüm yararlı cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin çatısı altında bölgesel) birleştirildi. Ve Doğu Anadolu’da birlik ve berberlik sağlandı.
 Erzurum Kongresi toplanma amacı yönüyle bölgesel olmasına karşın, aldığı kararlar yönüyle bütün yurdu ilgilendirir duruma gelmiştir.
 ★ Türkiye Büyük Milleti’nin açılış gerekçesi Erzurum Kongresi kararlarına dayanır.
 ★ Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması’ndaki bağımsızlık ruhu bu kararlara dayanır.
 ★ Cumhuriyet rejimine geçiş “İrade-i milliyeyi hakim kılmak esastır.” denilerek burada karar verilmiştir.
 ➥ Mustafa Kemal Paşa, Erzurum Kongresi’nin kapanış konuşmasında, “Tarih bu kongremizi şüphesiz ender ve büyük bir eser olarak kaydedecektir.” demiştir.

İlk kez ;
 Yeni bir devletin kurulması düşüncesi
 Kongrede alınan kararları uygulamak amacıyla 9 kişilik Temsil Kurulu (bölgesel nitelikli ) oluşturuldu.Başkanlığına Mustafa Kemal getirildi.
 ★ Manda ve Himaye ilk kez reddedilmiştir.
 ★ Bölgesel de olsa ilk kez Temsil Kurulu oluşturulmuştur.
 ★ İlk kez milli sınırlardan bahsedilmiştir.
 ★ Milletin bağımsızlığının koşulsuz olarak sağlanacağı belirtilmiştir.
 ★ Mebusan Meclisi’nin toplanması istenmiştir. Bununla İstanbul Hükümeti’nin faaliyetleri denetim altına alınmak istenmiştir.
 ★ Doğu illerindeki teşekküller Doğu Anadolu Müdafaaihukuk Cemiyeti bünyesinde birleştirilmiştir.
 ★ İlk defa yeni bir hükümetin kurulması gerektiğinden bahsedilmiştir.
 ★ Hristiyan azınlığa verilecek ayrıcalıklar reddedilmiştir. (Islahat Fermanı’nın zararlı yönleri giderilmeye çalışılmıştır.)
➥ Erzurum Kongresi’ne o günkü mülki (idari) taksimata göre Trabzon’un kapsadığı Doğu Karadeniz illerinden 17, Erzurum’un kapsadığı il ve ilçelerden 25, Sivas’ın kapsadığı il ve ilçelerden 14, Bitlis’ten 4 ve Van’dan 2 delege katılmıştır.

HEYETİ TEMSİLİYE

Erzurum Kongresi, tüzüğü gereğince bir Heyeti temsiliye seçti. Erzurum Valiliğine sunulan dilekçede Heyeti temsiliye üyelerinin adları şöyle sıralanmıştır:
 Mustafa Kemal : Eski Üçüncü Ordu Müfettişi, askerlikten çekilmiş.
 Rauf Bey : Eski Bahriye Nazırı (Donanma Bakanı).
 Raif Efendi : Eski Erzurum Milletvekili.
 İzzet Bey : Eski Trabzon Milletvekili.
 Servet Bey : Eski Trabzon Milletvekili.
 Şeyh Fevzi Efendi : Erzincan’da Nakşi Şeyhi.
 Bekir Sami Bey : Eski Beyrut Valisi.
 Sadullah Efendi : Eski Bitlis Milletvekili.
 Hacı Musa Bey : Mutki Aşiret Başkanı.
DELEGE (ÜYE) GÖNDEREN İLLER (BEST-VAN)
 Bitlis Erzurum Sivas Trabzon + Van
DELEGE GÖNDERMEYEN İLLER (DEM)
 Diyarbakır Elazığ Mardin
GENERAL HARBOURD RAPORU
 ABD Başkanı Wilson, General James G. Harbourd başkanlığındaki bir heyeti Doğu Anadolu’da Ermenilerle ilgili incelemeler yapmak üzere Sivas’a göndermiştir.
 20 Eylül 1919’da Mustafa Kemal’le de görüşen General Harbourd, izlenimlerini ve raporunu kendisine aktarmış, Mustafa Kemal Paşa’ya veda ederken de elini sıkmış ve kendisine “Eğer Amerikan ordusunda muvazzaf bir subay olmasaydım, gelir sizinle birlikte mücadelenizi izlerdim!” demiştir.
 değiştirmiştir. Senatonun manda konusunu reddetmesi bunu açıkça göstermektedir

İSTANBUL HÜKÜMETİNİN VE İŞGAL GÜÇLERİNİN KONGREYE TEPKİSİ:

İstanbul Hükümetinin Tepkisi:
 Kongrenin tabandan geldiğini göremediler
 Kongreyi sadece birkaç subayın işi sandılar.Bunları dağıtırsa başkaldırının sona ereceğini sandılar.
 Bir bildiri yayınlayarak kongreye katılanları tutuklanmasını istedi ise de bu emrini yerine getirecek makam bulamadılar.

İşgal Güçlerinin Tepkileri:


 Kongreyi kısa ömürlü ve cılız bir başkaldırı hareketi olarak değerlendirdiler ve fazla önemsemediler.
 
Üst