Osmanlıdan Portreler
Osmanlı kadını ve gündelik yaşam
Sohbet etmek, nakış işlemek ya da kahve ve çubuk içmek dışında pek bir eğlencesi olmayan harem kadınları için konuk ağırlamak, sazlı sözlü eğlenceler düzenlemek, onların tekdüze gündelik yaşantılarına hareket katan olaylardı. Saray hareminde de cariyelerden oluşan bir musiki ve raks heyeti bulunur, sazendelere devrin en önde gelen erkek hocaları ders verirdi. Kadınlar, sadece padişah sarayında değil, devlet ileri gelenlerinin ve saray çevresinin konak ve yalılarında da musikiyle uğraşır, fasıl icra ederlerdi.
Osmanlı kadının ev dışı yaşantısı da oldukça sınırlıydı. Pek çok gereksinimi hizmetçiler ya da bohçacı kadınlar tarafından karşılanan üst sınıf hanımları, çok ender alışverişe çıkardı. Düğün, paça günü, kına gecesi, helva gecesi, mevlit gibi özel günler, türbe, tekke ziyaretleri eş dost ziyaretleri ve hamama gitme dışında evden pek çıkmayan bu kadınların yaşamında, bahar ve yaz aylarında gidilen mesireler bu yüzden çok önemli yer tutardı. Osmanlı kadınının harem yaşantısı hakkında kulaktan dolma bilgilerle ya da okuduklarıyla yetinmek zorunda kalan batılı erkekler, onları evlerinin dışında, ancak bir yerden bir yere giderken, bazen çarşıda harem ağalarının eşliğinde alışveriş ederken ya da mesire yerlerinde eğlenirken izleme olanağını bulurlardı
Avrupa yakasında Kağıthane, Anadolu yakasında Göksu ve Küçüksu, en gözde mesire yerleriydi. Arabalarda ya da çayırda 'piyasa' eden, ellerinde dantelalı şemsiyeleriyle zarif kayıklarda aheste aheste dolaşan bu rengarenk feraceli, "hava kadar şeffaf" yaşmaklı kadınların oluşturduğu hoş görüntü, batılı ressamların tuvaline sık sık yansımıştır.
Haliç'te Gezinti, Tristam (Tristram) James Ellis; karton üstüne suluboya ve tempera, 39.5 x 72 cm. (1888)