İLK KURŞUN
Düşmana İlk Kurşun Hatay'ın DÖRTYOL İlçesinde Atılmıştır.
Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır.
1.Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Mondros Mütarekesi'sinin imzalanmasını takiben, yöreden göç ettirilen Ermeniler, Fransızlar desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentileri yayılmıştır.
9 Kasım 1918íde İskenderun on beş kişiden oluşan bir İngiliz Müfrezesi tarafından işgal edilmiş, 11 Kasım 1918'de halkın erzak deposunun önünde birikmesini bahane eden Fransızlar, Türk memur, Polis ve Jandarmalarının İskenderun'dan hemen ayrılmalarını istemişti.
Nihayet, 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeniden oluşan ait on iki evi basarak eşya ve paralarını gasbetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı Jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı.
İşte, Ermeni şiddet hareketlerinin daha önceleri Türkler arasında yol açtığı hoşnutsuzluk, Ermeniler'in Fransızlar desteğinde bölgeyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması ve gerçekten de, Fransızlar'ın işgal sırasında Fransız askeri üniformasını giydirdikleri Ermeniler'e, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hareket, gasp, yaralama olaylarına girişmelerine, Türk ve Müslüman halkı Ermenilerle birlikte, Dörtyol, Adana ve havalisini işgal eden Fransızlar'a da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır. Fransızlar, işgali takiben daha önce Suriye ve Lübnan'a göç ettirilen Ermenilere, Dörtyol'a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek yerleştirdiler. Az zamanda Dörtyol'a yerleştirilen Ermeniler'in sayısı on iki bin kişiye ulaştı.
Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız işgal kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar. Bunların yaptığı zulümlerden ve işgencelerden bıkan ve endişe içinde sıranın kendilerine geleceği günü bekleyen Dörtyol'a bağlı Özerli Köyü halkından Hacı Hüseyin Oğulları'ndan Emin hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet de, bölgenin İngiliz Komutanlığına müracaat etti. Heyet, köylerinin ve çevrenin, Fransızlar ve özellikle Ermeni zulmünden korunmasını istedi. Bunu üzerine, İngiliz Komutanlığı, Hintli Müslümanlardan oluşan bir müfrezeyi, Dörtyol'a gönderdi. Bu müfreze, asayiş ve sükûneti geçici bir zaman için sağlamayı başardı. Fakat bir süre sonra, Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü'ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler. Bu kötü tutum ve haraketlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti'nden Muhtar Şeyhmuszâde (Şeyh Musazâde), Mehmet Ağa ile üye Abdulkadir Komutanın kapısı önünde süngü ile şehit ettiler. Ayrıca, Ermeniler, Türkler'e ait hayvanlara el koyarak, zorla götürmek istediler. Buna katlanamayan Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) Karakese köyüne girdiği Ermeniler'den ikisini vurarak, Karakese köyüne kaçtı. Ermenilerin bu olayı Fransızlara bildirmesi üzerine, sayıca daha fazla bir müfreze ile Karakese Köyü'ne taarruza geçen Fransız ve Ermeniler'e karşı silahla ateş açarak karşı koydular. 'İlk Kurşun'u sıkan ve 'Ateş' emrini veren Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş'tur.
Beklemedikleri bu mukavemet karşısında şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol'daki karargâhlarına çekilmek zorunda kaldılar (19 Aralık 1918). Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî M[/color]ücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır.
Bu çarpışmaları takiben, Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar.
Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lâkaplı) oğlu Mustafa da, Kurt kulağı Köyü'nde şehit edildi. Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe şevk etti.
Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için türlü imkânını kullanarak silah satın almaya başladı.Kara Hasan da, Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçti.Mal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar.
Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milî teşkilat ortaya çıktı.1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan (Hasan Paşa) ve çetesi de , Türkiye'de işgal güçlerine karşı millî direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur.
Kara Hasanía halk,'Paşa' ünvanını verir.Çetesi de 'Kara Hasan Paşa Çetesi' olur.Kara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermeniler'in korkulu rüyâsı olmuştur.Kara Hasan Paşa, halkın dilinde bir milli kahramandır artık.
Çetesi ile Gâvur Dağları, Antakya,Adana,Maraş,Antep ,Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyordu.Türklerin can,mal ve namuslarını korumaya çalışıyordu.Kara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-î Milliye teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek Dokuz Ocak 1922í de düşmanları bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır.
Dokuz Ocak Dörtyol'un kurtuluş bayramı her yıl halkımız tarafından sevinç ve coşku ile kutlanmaktadır.
Atatürk 1926 yılından sonra, Dörtyol'dan giden Ermenilerin yerlerini Yunanistan'dan, Girit'ten, Bulgaristan'dan, Arnavutlukt'tan muhacir göçmenler getirtti,yerleştirdi
Adana iline bağlı olan ilçemiz Dörtyol, 23 Temmuz 1939 tarihinde Hatay'ın Anavatan'a katılmasıyla bu tarihten itibaren Hatay iline bağlı bir ilçe olmuştur.
Düşmana İlk Kurşun Hatay'ın DÖRTYOL İlçesinde Atılmıştır.
Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır.
1.Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Mondros Mütarekesi'sinin imzalanmasını takiben, yöreden göç ettirilen Ermeniler, Fransızlar desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentileri yayılmıştır.
9 Kasım 1918íde İskenderun on beş kişiden oluşan bir İngiliz Müfrezesi tarafından işgal edilmiş, 11 Kasım 1918'de halkın erzak deposunun önünde birikmesini bahane eden Fransızlar, Türk memur, Polis ve Jandarmalarının İskenderun'dan hemen ayrılmalarını istemişti.
Nihayet, 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeniden oluşan ait on iki evi basarak eşya ve paralarını gasbetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı Jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı.
İşte, Ermeni şiddet hareketlerinin daha önceleri Türkler arasında yol açtığı hoşnutsuzluk, Ermeniler'in Fransızlar desteğinde bölgeyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması ve gerçekten de, Fransızlar'ın işgal sırasında Fransız askeri üniformasını giydirdikleri Ermeniler'e, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hareket, gasp, yaralama olaylarına girişmelerine, Türk ve Müslüman halkı Ermenilerle birlikte, Dörtyol, Adana ve havalisini işgal eden Fransızlar'a da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır. Fransızlar, işgali takiben daha önce Suriye ve Lübnan'a göç ettirilen Ermenilere, Dörtyol'a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek yerleştirdiler. Az zamanda Dörtyol'a yerleştirilen Ermeniler'in sayısı on iki bin kişiye ulaştı.
Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız işgal kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar. Bunların yaptığı zulümlerden ve işgencelerden bıkan ve endişe içinde sıranın kendilerine geleceği günü bekleyen Dörtyol'a bağlı Özerli Köyü halkından Hacı Hüseyin Oğulları'ndan Emin hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet de, bölgenin İngiliz Komutanlığına müracaat etti. Heyet, köylerinin ve çevrenin, Fransızlar ve özellikle Ermeni zulmünden korunmasını istedi. Bunu üzerine, İngiliz Komutanlığı, Hintli Müslümanlardan oluşan bir müfrezeyi, Dörtyol'a gönderdi. Bu müfreze, asayiş ve sükûneti geçici bir zaman için sağlamayı başardı. Fakat bir süre sonra, Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü'ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler. Bu kötü tutum ve haraketlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti'nden Muhtar Şeyhmuszâde (Şeyh Musazâde), Mehmet Ağa ile üye Abdulkadir Komutanın kapısı önünde süngü ile şehit ettiler. Ayrıca, Ermeniler, Türkler'e ait hayvanlara el koyarak, zorla götürmek istediler. Buna katlanamayan Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) Karakese köyüne girdiği Ermeniler'den ikisini vurarak, Karakese köyüne kaçtı. Ermenilerin bu olayı Fransızlara bildirmesi üzerine, sayıca daha fazla bir müfreze ile Karakese Köyü'ne taarruza geçen Fransız ve Ermeniler'e karşı silahla ateş açarak karşı koydular. 'İlk Kurşun'u sıkan ve 'Ateş' emrini veren Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş'tur.
Beklemedikleri bu mukavemet karşısında şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol'daki karargâhlarına çekilmek zorunda kaldılar (19 Aralık 1918). Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî M[/color]ücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır.
Bu çarpışmaları takiben, Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar.
Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lâkaplı) oğlu Mustafa da, Kurt kulağı Köyü'nde şehit edildi. Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe şevk etti.
Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için türlü imkânını kullanarak silah satın almaya başladı.Kara Hasan da, Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçti.Mal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar.
Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milî teşkilat ortaya çıktı.1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan (Hasan Paşa) ve çetesi de , Türkiye'de işgal güçlerine karşı millî direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur.
Kara Hasanía halk,'Paşa' ünvanını verir.Çetesi de 'Kara Hasan Paşa Çetesi' olur.Kara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermeniler'in korkulu rüyâsı olmuştur.Kara Hasan Paşa, halkın dilinde bir milli kahramandır artık.
Çetesi ile Gâvur Dağları, Antakya,Adana,Maraş,Antep ,Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyordu.Türklerin can,mal ve namuslarını korumaya çalışıyordu.Kara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-î Milliye teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek Dokuz Ocak 1922í de düşmanları bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır.
Dokuz Ocak Dörtyol'un kurtuluş bayramı her yıl halkımız tarafından sevinç ve coşku ile kutlanmaktadır.
Atatürk 1926 yılından sonra, Dörtyol'dan giden Ermenilerin yerlerini Yunanistan'dan, Girit'ten, Bulgaristan'dan, Arnavutlukt'tan muhacir göçmenler getirtti,yerleştirdi
Adana iline bağlı olan ilçemiz Dörtyol, 23 Temmuz 1939 tarihinde Hatay'ın Anavatan'a katılmasıyla bu tarihten itibaren Hatay iline bağlı bir ilçe olmuştur.