II: Mahmut Dönemi Islahatları

Performans

Çalışkan Üye
Üye
Katılım
26 Ocak 2007
Mesajlar
523
Puanları
63
Konum
TÜRKİYE
II. Mahmut Döneminde Yenileşme Hareketleri

Sened-i İttifak

II. Mahmut hükümdarlığına kendisini iktidara gelirtilmiştir:

Sened-i İttifak belgesinde belirli bir asker" reform programı olmamasına karşın; tartışmaların yönü ve maddeler, III. Selim'in Nizam-ı Cedit ordusunun hazır bulunanlarının tam desteği ile yeniden kurulacağını gösteriyordu. Ancak Sened-i İttifak'ın önemi ilk kez Osmanlı padişahının yetkilerini resmi bir belge ile kısıtlamış olması ve hüküm-dar ile ayanlar arasında yazılı bir anayasa denilebilecek anlaşma niteliğinde görülmesinden gelmektedir. Başlangıçta II. Mahmut Alemdar Mustafa Paşa'nın bu teşebbüsünü hükümdarlık haklarına bir darbe olarak gördüğünden imzalamak istemedi ise de, sonunda başından tehlikeyi savdıktan sonra icabına bakabileceği öğüdünde bulunan Eğriboyun Ömer Ağa'nın sözüne uyarak belgeyi istemeden de olsa onaylamıştır. Ancak, bu girişimden öylesine rahatsızlık duymuştur ki ilk fırsatta senedi kaleme almış olan Beylikçi İzzet Bey'i Üsküdar'da astırdı. Diğer taraftan Nizam-i Cedit'in yerine Sekban-i Cedit kurulmasından bir ay sonra 14 Kasım 1808 gecesi İstanbul'da patlak veren ve Alemdar Mustafa Paşa'yı hedef alan Yeniçeri ayaklanması karşısında da sessiz kaldı. Alemdar'ın öldürülmesi üzerine de sarayı kuşatan yeniçerilerle anlaşma yoluna gitti. Sekban-ı Cedit isyancıların isteği doğrultusunda dağıtıldı.

II. Mahmut, 14 Kasım 1808 İsyanından sonra Yeniçeri Ocağına tavizlere karşılık, tahta çıkışından sonraki 18 yılda çeşitli yollara başvurmak suretiyle Anadolu ve Rumeli ayanlarının nüfuzunu kırdı. Eyaletleri merkeze bağladı. Bundan sonra Yeniçeri Ocağını itaat altına alma işine girişti. Ocakta ıslahat yapılmasına dair bir hatt-ı hümayun çıkarması üzerine 15.06.1826'da Yeniçeriler ayaklandılar ve kışlalarının bulunduğu at meydanında toplandılar. II. Mahmut kışlaları topa tutturdu ve isyanı kanlı bir şekilde bastırdı. Hemen ardından da Yeniçeri ocağı bütünüyle kaldırıldı.

II. Mahmut Yeniçeri ordusunun yerine Avrupa usulünde yetiştirilmek üzere Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusunu kurdu. Bu ordunun başkumandanlığını yapmak için Seraskerlik makamı kuruldu. Yeni orduya asker sağlanması 1826 yılı sonunda çıkarılan bir nizamname ile düzene kondu. Askerlerin eğitimi için Avrupa'dan ve Mısır'dan subaylar getirtildi. Alman Feldmareşal H.Von Moltke getirilen subayların arasındaydı.

II. Mahmut'un sağlık alanındaki reformları da dikkat çekicidir. Ordunun hekim ihtiyacını karşılamak için 1827 yılında İstanbul Şehzadebaşı'nda Tıbhane-i Amire açıldı. 1812'den beri aralıklarla devam eden veba ve kolera salgınları için 1838'de Avusturya'dan getirilen uzmanların yardımıyla İstanbul yakınlarında bir karantina merkezi kuruldu. Yeni orduya Avrupa harp sanatını bilen piyade ve süvari subaylarının yetiştirilmesi için 1834 yılında İstanbul'da Maçka kışlasında Mekteb-i Umumi Harbiye öğretime açıldı. Batıya öğrenci gönderilmesine de II. Mahmut zamanında başlandı.

II. Mahmut'la birlikte Osmanlı devleti idari, kültürel ve içtimai hayatında da önemli değişiklikler yaptı. Defterdarlık kaldırılarak Maliye Nezareti teşkil edildi. Mülkiye Nezaretinin adı Dahiliye Nezareti'ne çevrildi. 1837'de Meclis-i Valay-ı Ahkam-ı Adliye kuruldu. Bu meclis, Tanzimat devrinde askerlik dışı bütün ıslahatın planlandığı ve icraatlarının denetlendiği başlıca müessese görevini yerine getirecekti.

II. Mahmut 1833 yılında Babıali'de Tercüme Odası'nı açtı. Gaye; devletin dış ülkelerle olan resmi yazışmaları yürütmek yanında, söz konusu odada yabancı dil bilen memurlar yetiştirmekti. Nitekim, ertesi yıl Avrupa'da Osmanlı ikamet elçilikleri yeniden kuruldu. Tanzimat hareketi öncülerinin hemen hemen hepsi gençliklerinde ya Tercüme Odası'nda ya da ikamet elçiliklerinin birinde bir müddet çalışmışlardı.

II. Mahmut döneminde gerçekleştirilen kıyafet değişikliği de kayda değer bir gelişmedir. 1828'de Asakir-i Mansure-i Muhammediye askerlerine fes giydirildikten sonra, ertesi yıl devlet memurlarının batılı tarzda giyinmeleri bir irade ile sağlandı. Sarık sarmak ve cübbe giymek yalnız din adamlarına bırakıldı. Bizzat padişah sakalını keserek batılı kıyafeti ile tebaasına örnek oldu. Avrupa tipi eğlenceler düzenledi.

Bu devirde haberleşme ve ulaştırma sahalarında da önemli gelişmeler yaşandı. 1831'de İstanbul'da ilk Türk resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi çıkarılmaya başlandığı gibi, 1834'de de Üsküdar'dan İzmit'e kadar ilk posta yolu hizmete kondu.

Kaldırılan Yeniçeri Ocağının yerine kurulacak ordunun insan ve vergi kaynağını tesbit için Anadolu ve Rumeli'deki erkek nüfusun sayımı yapıldı. Böylece hristiyan ve islam erkek sayısı ortaya çıkarıldı. Nüfus sayımı ile birlikte mülk yazımı da yapıldı.

II. Mahmut döneminde memleket dışına yapılacak geziler için Hariciye Nezareti (Dışişleri Bakanlığı)'nden pasaport alınması şartı getirildi. Mehter kaldırılıp Mızıka-i Humayun kuruldu. Tiyatro, opera girdi. Eğitim alanında ilköğretim mecburi yapıldı. Tıp Mektebi, Adliye Mektebi açıldı. Divan-ı Hümayun yerine Meclis-i Hassı Vükela; Reisül-Küttablık yerine Hariciye Nezareti kuruldu. Ayrıca Şura-yı Bab-ı Âli kuruldu.

II. Mahmut ıslahatçı Osmanlı padişahları arasında en başarılı olanı sayılır. Bununla birlikte reform hareketleri yolunda ne bir kesinlik, ne bir yeterli yöntem ve ne de bunların gerçekleştirilmesi yolunda geniş bir anlayış getirebildi. Reform isteği, işlerin temelinden çok, dış görünüşlerine dayanıyordu. Kağıt üzerinde pek hoş görünen yasal değişiklikler içerikten yoksun etkisiz ve uygulanamaz durumdaydı. O denli geniş alanda reform girişimi de o günkü siyasal koşullar içinde vakitsizdi. Toplum böyle bir dönüşüme hazır değildi.
 

efsaneback

Yeni Üye
Üye
Katılım
30 Kas 2008
Mesajlar
1
Puanları
1
Yaş
123
Konum
Avusturya
Iı: Mahmut Dönemi Islahatları

bununla ilgili bir slayt bulabilirmiyiz?? ayrica emegine saglik.! ;)
 
Üst