18.Yüzyıl Islahat( Yenileşme) Hareketleri
Lale Devri Islahatları(1718-1730):
1718 Pasarofça antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanıyla sona eren devire Lale Devri denir.
Padişah III.Ahmet , sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.
Bu dönemde Avrupa'ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir.
İlk kez matbaa kuruldu.(1727). İlmi eserlerin basımına izin verildi.Ancak dini eserler elle yazılmaya devam etti.
İlk kez Yalova'da kâğıt fabrikası açıldı.
İlk kez itfaiye bölüğü kuruldu.
İlk kez İstanbul'da kumaş fabrikası ve çini atölyesi açıldı.
Sivil mimari gelişmiştir. Birçok saray, köşk,kasır, çeşme , kütüphane yaptırılmıştır.
Pek çok doğu klasiği Türkçeye çevrilmiştir.
Resim ve minyatür de gelişmiştir.
NOT : Lale Devri Osmanlı Devleti'nde Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği ve Batı'nın örnek alınarak ıslahat yapıldığı ilk dönemdir.
I.Mahmut Devri Islahatları(1730-1754)
Humbaracı Ahmet Paşa Humbaracı ve Topçu ocaklarını modern usullere göre yeniden düzenledi.
Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük , alay, tabur sistemini kurdu.
Avrupai tarzda subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.
Bu ıslahatlar 1736-1739 Osmanlı-Avusturya ve Rusya savaşlarında başarılı olmamızı sağlamıştır.
III.Mustafa Devri Islahatları(1757-1774 )
Baron dö Tott Avrupa'dan getirtilerek yeni bir topçu ocağı kuruldu. Sürat topçuları adı verilen ocak kuruldu.
Deniz Mühendishanesi açıldı.
Hendesehane açıldı.Denizcilik ve topçuluk dersleri verildi.
I.Abdülhamit Devri Islahatları (1774-1789)
Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için istihkâm okulu açıldı.
İngiltere ve Fransa'dan gemi yapım ustaları getirildi.
Haliç, Karadeniz ve Ege Denizinde tersaneler yapıldı.
III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807)
Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu.
Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu.
Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu.
Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı.
Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.
Fransız İhtilali ve Önemi (1789)
Fransa'da halkın krala karşı ayaklanmasıyla ihtilal başlamıştır.
Fransız ihtilalinin sonucunda krallıklar yıkılmaya başlamış ve demokrasi yönetimleri kurulmaya başlamıştır.
Milliyetçilik fikri yayılmış ve çok uluslu devletler ( Osmanlı gibi ) bundan etkilenmiştir.İmparatorluklar yıkılmaya başlamış , yarine milli devletler kurulmaya başlamıştır.
Hürriyet, eşitlik, özgürlük, adalet gibi kavramlar yayılmıştır.
Fransız ihtilali bütün dünyayı etkilediğinden , Yeni Çağ'ın bitişi , Yakın Çağ'ın başlangıcı olmuştur.
Daha önce Amerika'nın bağımsızlık bildirisi olan İnsan Hakları Bildirisi , Fransa tarafından dünya çapında bir bildiri haline getirilmiştir.
Tanzimat ve Meşrutiyet hareketlerinde , Fransız ihtilalinin olumlu yanları etkili olmuştur.
Lale Devri Islahatları(1718-1730):
1718 Pasarofça antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanıyla sona eren devire Lale Devri denir.
Padişah III.Ahmet , sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşadır.
Bu dönemde Avrupa'ya ilk kez geçici elçiler gönderilmiştir.
İlk kez matbaa kuruldu.(1727). İlmi eserlerin basımına izin verildi.Ancak dini eserler elle yazılmaya devam etti.
İlk kez Yalova'da kâğıt fabrikası açıldı.
İlk kez itfaiye bölüğü kuruldu.
İlk kez İstanbul'da kumaş fabrikası ve çini atölyesi açıldı.
Sivil mimari gelişmiştir. Birçok saray, köşk,kasır, çeşme , kütüphane yaptırılmıştır.
Pek çok doğu klasiği Türkçeye çevrilmiştir.
Resim ve minyatür de gelişmiştir.
NOT : Lale Devri Osmanlı Devleti'nde Batı'nın üstünlüğünün kabul edildiği ve Batı'nın örnek alınarak ıslahat yapıldığı ilk dönemdir.
I.Mahmut Devri Islahatları(1730-1754)
Humbaracı Ahmet Paşa Humbaracı ve Topçu ocaklarını modern usullere göre yeniden düzenledi.
Humbaracı Ahmet Paşa orduda bölük , alay, tabur sistemini kurdu.
Avrupai tarzda subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.
Bu ıslahatlar 1736-1739 Osmanlı-Avusturya ve Rusya savaşlarında başarılı olmamızı sağlamıştır.
III.Mustafa Devri Islahatları(1757-1774 )
Baron dö Tott Avrupa'dan getirtilerek yeni bir topçu ocağı kuruldu. Sürat topçuları adı verilen ocak kuruldu.
Deniz Mühendishanesi açıldı.
Hendesehane açıldı.Denizcilik ve topçuluk dersleri verildi.
I.Abdülhamit Devri Islahatları (1774-1789)
Ordunun subay ihtiyacını karşılamak için istihkâm okulu açıldı.
İngiltere ve Fransa'dan gemi yapım ustaları getirildi.
Haliç, Karadeniz ve Ege Denizinde tersaneler yapıldı.
III.Selim Dönemi Islahatları(1789-1807)
Nizam-ı Cedit adıyla bir ordu kuruldu.
Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçlarını karşılamak için İrad-ı Cedit adıyla bir hazine kuruldu.
Avrupa'nın önemli başkentlerinde sürekli elçilikler kuruldu.
Fransızca ilk kez okullarda yabancı dil olarak okutulmaya başladı.
Yeniliklere karşı olan Yeniçeriler ile bazı halk kitlesi Kabakçı Mustafa önderliğinde ayaklandı.(1807) III.Selim tahttan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirildi. Nizam-ı Cedit ordusu dağıtıldı.
Fransız İhtilali ve Önemi (1789)
Fransa'da halkın krala karşı ayaklanmasıyla ihtilal başlamıştır.
Fransız ihtilalinin sonucunda krallıklar yıkılmaya başlamış ve demokrasi yönetimleri kurulmaya başlamıştır.
Milliyetçilik fikri yayılmış ve çok uluslu devletler ( Osmanlı gibi ) bundan etkilenmiştir.İmparatorluklar yıkılmaya başlamış , yarine milli devletler kurulmaya başlamıştır.
Hürriyet, eşitlik, özgürlük, adalet gibi kavramlar yayılmıştır.
Fransız ihtilali bütün dünyayı etkilediğinden , Yeni Çağ'ın bitişi , Yakın Çağ'ın başlangıcı olmuştur.
Daha önce Amerika'nın bağımsızlık bildirisi olan İnsan Hakları Bildirisi , Fransa tarafından dünya çapında bir bildiri haline getirilmiştir.
Tanzimat ve Meşrutiyet hareketlerinde , Fransız ihtilalinin olumlu yanları etkili olmuştur.